Ai đủ điều kiện và có khả năng gánh vác việc dân việc nước hãy ứng cử

Thưa Ông, năm nay, lần đầu tiên, cuộc bầu cử ĐBQH và đại biểu HĐND sắp tới được tiến hành trong cùng một ngày. Ý kiến của Ông về vấn đề này như thế nào?

Theo tôi, hệ thống chính trị phải thống nhất. Việc tiến hành bầu cử ĐBQH và đại biểu HĐND các cấp trong cùng một ngày, đặc biệt là ngay sau thành công của Đại hội lần thứ XI của Đảng có nhiều thuận lợi. Điểm thuận lợi đầu tiên liên quan đến nhân sự. Trên cơ sở quy hoạch nhân sự của Đảng, việc chuẩn bị nhân sự cho các vị trí chủ chốt của bộ máy Nhà nước sẽ đồng bộ hơn, từ Trung ương đến địa phương. Tôi tin tưởng kỳ bầu cử sắp tới sẽ suôn sẻ, thành công và có bộ máy đồng bộ hơn những nhiệm kỳ trước.

Chất lượng đại biểu giữ vai trò hết sức quan trọng. Và đặc biệt nếu như có cơ cấu đại biểu chuyên trách tăng hơn thì chất lượng hoạt động của cơ quan dân cử chắc chắn sẽ tốt hơn. Hiện nay, số lượng đại biểu chuyên trách chủ yếu bố trí ở Thường trực và các Ban của HĐND. Số lượng đại biểu chuyên trách như vậy còn ít. Còn đại biểu cơ cấu, theo tôi cũng nên ở mức độ nhất định. Ví dụ, cơ cấu đại biểu là người dân tộc thì không nhất thiết đại biểu này phải là người dân tộc mà có thể là người đang làm việc ở lĩnh vực dân tộc, hiểu về vấn đề dân tộc thì khi tham gia những vấn đề liên quan đến dân tộc có lẽ sẽ có hiệu quả cao hơn.

- Thực tế chuẩn bị cho công tác bầu cử ở địa phương có gặp khó khăn gì không, thưa Ông?

Mọi công việc chuẩn bị cho cuộc bầu cử đang tuân thủ đúng quy định của luật. Dân chủ ngày càng mở ra thì có thể có cái khó liên quan đến số lượng người tự ứng cử sẽ tăng lên. Quy trình hiệp thương sẽ phải thêm một số bước… Tuy nhiên, trong không khí ngày càng dân chủ như hiện nay, ai có khả năng để gánh vác việc dân, việc nước thì họ sẵn sàng ứng cử. Vấn đề là dân có tin để bầu họ làm người đại diện hay không?

Như trên đã nói, cuộc bầu cử sắp tới diễn ra ngay sau thành công của Đại hội Đảng các cấp và Đại hội lần thứ XI của Đảng. Tại các diễn đàn này, quy hoạch nhân sự, cán bộ chủ chốt các cấp đã được tiến hành rất kỹ. Theo tôi, cơ cấu nhân sự cho cuộc bầu cử sắp tới về cơ bản là ổn. Tuy nhiên, sẽ khó ở một số cơ cấu định hướng, ví dụ như cơ cấu về đại biểu nữ, về độ tuổi... Thực tế ở nhiều địa phương cho thấy, cơ cấu về tỷ lệ nữ rất khó đạt. 

- Thông thường, trước mỗi cuộc bầu cử, không ít ý kiến lo lắng về tình trạng “mười năm phấn đấu không bằng cơ cấu một giờ”, hay “quân xanh, quân đỏ”... Ý kiến của Ông về vấn đề này như thế nào?

Trong tiêu chuẩn lựa chọn đại biểu, mỗi đại biểu không nhất thiết phải kiêm nhiệm quá nhiều việc, quá nhiều vai. Vì kiêm nhiệm thì thời gian dành cho vai chính sẽ không nhiều. Theo tôi, mỗi người nên tham gia đại biểu dân cử một cấp để vừa giải quyết những công việc liên quan đến phạm vi quản lý, điều hành của mình vừa gần gũi với cử tri, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của cử tri để giải quyết những vấn đề thuộc về quan điểm, chính sách.

Về số dư, Luật bầu cử ĐBQH và bầu cử đại biểu HĐND vừa được sửa đổi đã quy định theo hướng: số dư người ứng cử ở mỗi đơn vị bầu cử phải nhiều hơn số đại biểu được bầu ít nhất là 2 người. Số dư này không dứt khoát phải là quân xanh vì trên cơ sở danh sách ứng cử được giới thiệu, nếu dân tín nhiệm ai thì người đó phải ra gánh vác nhiệm vụ. Nếu chọn sự chênh lệch giữa các ứng cử viên trong cùng đơn vị bầu cử khác nhau quá thì dễ tạo sự phản cảm trong quá trình tổ chức hiệp thương cũng như tiến hành các bước của bầu cử. Ví dụ, mình giới thiệu một cán bộ bình thường đứng với thủ lĩnh một ngành, một cấp thì chắc chắn người thủ lĩnh phải có lợi thế hơn.

- Để bảo đảm cho cuộc bầu cử diễn ra suôn sẻ và thành công, khâu chuẩn bị có vai trò như thế nào, thưa Ông?

Phải chuẩn bị kỹ ngay từ khâu giới thiệu người ứng cử ĐBQH, đại biểu HĐND ở các cơ quan, đơn vị. Khi đơn vị giới thiệu hai người thì phải bảo đảm, nếu cử tri lựa chọn ứng cử viên nào cũng đều thực hiện được nhiệm vụ đại biểu. Còn nếu cơ cấu theo chiều rộng thì nên có số dư ở tổ chức nhiều hơn ở cơ quan. Ví dụ, đã giới thiệu Lãnh đạo một Sở ứng cử đại biểu HĐND thì nên giới thiệu Lãnh đạo Sở khác tương đương. Hoặc ở các tổ chức chính trị - xã hội, trong một cơ quan không nên giới thiệu hai người ứng cử mà nên giới thiệu những người ở các tổ chức chính trị - xã hội khác. Sự lựa chọn như vậy thì bảo đảm tính khách quan hơn.

- Trong Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bầu cử ĐBQH và Luật bầu cử đại biểu HĐND năm 2010 đã khắc phục được những thiếu sót của cuộc bầu cử ĐBQH và đại biểu HĐND các nhiệm kỳ trước, giải quyết đượåc những vướng mắc về quy trình bầu cử giữa Luật Bầu cử ĐBQH và Luật Bầu cử đại biểu HĐND. Đây sẽ là cơ sở pháp lý quan trọng bảo đảm cho thành công của cuộc bầu cử, thưa Ông?

Luật Bầu cử ĐBQH và Luật Bầu cử đại biểu HĐND đã được sửa đổi kỹ và chặt chẽ. Theo tôi, là không có điều gì phải phân vân. Trên nền tảng cơ sở pháp lý quan trọng này, cuộc bầu cử sắp tới sẽ tiến hành đúng luật, mở rộng dân chủ; bảo đảm mọi người, mọi tổ chức đều chủ động giới thiệu người ứng cử hoặc sẵn sàng tự ứng cử để tham gia đại biểu dân cử cũng như các cơ quan Nhà nước.

Ở Trung ương, nội dung các văn bản của các cơ quan liên quan như Ban Tổ chức Trung ương, Mặt trận Tổ quốc…đã hướng dẫn cụ thể và rõ ràng về các bước, các thủ tục, quy trình tiến hành bầu cử. Quy trình hiệp thương của Mặt trận Tổ quốc năm nay được thống nhất trong một quy trình chung, đáp ứng yêu cầu bầu cử ĐBQH và đại biểu HĐND vào cùng một ngày (trước đây là hai quy trình, ở QH và HĐND riêng). Nếu tuân thủ quy định của Luật và các bước hướng dẫn của Trung ương thì chắc chắn cuộc bầu cử sắp tới sẽ diễn ra suôn sẻ, thành công.

- Theo kinh nghiệm tham gia các cuộc bầu cử trước, yếu tố nào bảo đảm cho thành công của cuộc bầu cử? 

Quá trình chuẩn bị nhân sự và hiệp thương một cách dân chủ để giới thiệu danh sách bầu cử bảo đảm chất lượng nhất trước khi đưa ra để cử tri lựa chọn.

- Thế còn các nhân vật trung tâm của cuộc bầu cử - các ứng cử viên ĐBQH và đại biểu HĐND?

Ngay trong vận động bầu cử, các ứng cử viên ứng cử ĐBQH và đại biểu HĐND phải thể hiện được ý tưởng, mục tiêu và kế hoạch hành động một cách rõ ràng nhất. Hứa chung chung rất khó thuyết phục cử tri. Thực tế đã có những trường hợp khi vận động bầu cử thì hứa rất nhiều nhưng sau khi trúng cử, trong suốt cả nhiệm kỳ không thấy phát biểu hay thực hiện những điều mình đã hứa trước cử tri. Để các ứng cử viên sau khi trúng cử có thể làm tốt lời hứa trước cử tri thì ngay từ khi được giới thiệu ứng cử ĐBQH hoặc đại biểu HĐND các cấp đã phải chuẩn bị rất kỹ kế hoạch hành động trong nhiệm kỳ. Thực hiện được điều này thì sau bầu cử, vai trò của ĐBQH và đại biểu HĐND sẽ được phát huy một cách tích cực nhất.

Trong hướng dẫn của Trung ương, cán bộ đảng viên cũng như người ngoài đảng nếu có đủ điều kiện và năng lực thì đều được khuyến khích ứng cử, tham gia vào vào từng bước của quá trình lựa chọn, hiệp thương dân chủ. Tôi cho rằng, những người đủ điều kiện, tiêu chuẩn và trình độ thực sự thì hãy mạnh dạn ứng cử để cùng với đại biểu dân cử gánh vác việc nước.

- Xin cám ơn Ông!

T. Bình thực hiện