Hiệp định AKFTA - cơ hội xuất khẩu hàng Việt Nam

Việc thiết lập AKFTA bao gồm: Hiệp định thương mại hàng hóa, Hiệp định thương mại dịch vụ, Hiệp định về đầu tư. Thứ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Thành Biên cho biết, 6 tháng năm 2010, trong tổng số 1,2 tỷ USD kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Hàn Quốc có tới 70% giá trị là được hưởng ưu đãi thuế quan về giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O). Giá trị các sản phẩm hàng hóa của Việt Nam xuất khẩu sang Hàn Quốc được hưởng C/O ưu đãi về thuế quan ngày càng lớn. Việt Nam cũng là nước trong khối Hiệp định AKFTA có hệ số sử dụng C/O ưu đãi cao nhất khi xuất khẩu hàng hóa vào Hàn Quốc. Trong nhiều năm qua, Hàn Quốc là đối tác lớn của Việt Nam sau Trung Quốc, Mỹ, Nhật Bản, là thị trường xuất khẩu lớn thứ 7 của nước ta.

Việc thiết lập Hiệp định thương mại tự do AKFTA đã mang lại những lợi ích đáng kể cho các nền kinh tế ASEAN, trong đó có Việt Nam. Năm 2010, khu vực ASEAN - Hàn Quốc trở thành một thị trường mậu dịch rộng mở, tạo điều kiện và cơ hội lớn cho doanh nghiệp và các nhà đầu tư tham gia. Trong số nhóm hàng xuất khẩu chính của Việt Nam sang Hàn Quốc thì các ngành hàng thủy sản, dệt may, dầu thô có bước phát triển mạnh hơn cả. Việc cắt giảm thuế quan và dỡ bỏ hàng rào phi thuế theo Hiệp định sẽ tạo sức ép, nhưng cũng tạo điều kiện thúc đẩy các nước tham gia Hiệp định triển khai các biện pháp nhằm giảm giá thành sản phẩm, tăng cường hiệu quả và tính cạnh tranh của nền kinh tế. Vụ trưởng Vụ châu Á - Thái Bình Dương, Bộ Công thương Bùi Huy Sơn cho biết, quan hệ thương mại Việt Nam - Hàn Quốc có tính bổ trợ rất lớn. Kim ngạch 2010 có thể đạt 10 tỷ USD. Sau khi Hiệp định thương mại có hiệu lực thì có nhiều nhóm hàng hóa tăng trưởng xuất khẩu. Hàn Quốc có sự chuyển đổi cơ cấu sản xuất trong nước, thường tập trung vào thị trường cao cấp, nên các thị trường cấp trung luôn là cơ hội để Việt Nam phát triển, khai thác.

Cam kết mở cửa thị trường của Hàn Quốc theo Hiệp định AKFTA đã phát huy tác dụng trong những năm đầu tiên thực hiện. Tuy nhiên, do cơ chế hạn ngạch thuế quan, tốc độ kim ngạch xuất khẩu còn hạn chế trong những năm đầu tiên thực hiện và chưa tương xứng với tiềm năng thương mại của hai nước. Ngành dệt may có những tăng trưởng đột biến sau khi có ưu đãi từ Hiệp định thương mại tự do với mức thuế trung bình đối với hàng dệt may giảm từ 8% xuống 0%. Do đó, nhóm hàng dệt may có tốc độ tăng trưởng khá từ giai đoạn 2006-2009 và có nhiều triển vọng trong thời gian tới. Dầu thô là mặt hàng của Việt Nam xuất sang Hàn Quốc chủ yếu do nhu cầu của thị trường, ít phụ thuộc vào ưu đãi theo AKFTA. Việt Nam rất có thế mạnh về các sản phẩm: chè, cà phê, hoa quả… nhưng các cam kết của Hàn Quốc với nhóm hàng nông sản này rất hạn chế, do sản phẩm của ta chưa đáp ứng yêu cầu kiểm dịch nên kết quả xuất khẩu và nhập khẩu chưa được như mong muốn.

Mặc dù, Hiệp định AKFTA đã và mang lại những cơ hội, thuận tiện lớn cho cả hàng hóa của Việt Nam và Hàn Quốc, tuy nhiên, như Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách FTA, Bộ Ngoại giao và Thương mại Hàn Quốc Lee Yun Yong, trong việc áp dụng AKFTA, các bên vẫn còn gặp không ít khó khăn như: thiếu thông tin về thời hạn hiệu lực, mức thuế ưu đãi, quy tắc xuất xứ và phát hành chứng nhận xuất xứ, tốn chi phí thời gian thực hiện các quy trình thủ tục, thiếu thông tin về luật hải quan ở các nước đối tác…

Việt Nam - Hàn Quốc quyết tâm nâng thương mại song phương lên 20 tỷ USD vào năm 2015, đồng thời cải thiện và lành mạnh hóa cán cân thương mại. Để đạt mục tiêu đó, tăng trưởng thương mại trung bình hàng năm phải đạt 15% trong giai đoạn 2010 - 2014. Và để tăng cường hơn nữ tác động tích cực của Hiệp định thương mại tự do AKFTA đối với xuất khẩu của Việt Nam, các cơ quan quản lý, Hiệp hội ngành hàng cần phối hợp đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền phổ biến về các cam kết, quyết định xuất xứ… giúp doanh nghiệp tận dụng ưu đãi AKFTA, tiếp tục nỗ lực đàm phán các cam kết mở cửa thị trường cho doanh nghiệp xuất khẩu, tăng cường hợp tác xây dựng cơ chế thuận lợn hóa thương mại, đẩy mạnh xúc tiến thương mại. Các doanh nghiệp cũng cần chủ động, tích cực nghiên cứu, tìm hiểu thị trường, các ưu đãi, quyết định cụ thể để khai thác ưu đãi, tăng cường liên kết ASEAN cùng tận dụng những ưu đãi đó.