Thu quỹ bảo trì đường bộ theo cách nào?

Theo chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long, nếu tính thêm phí bảo trì đường bộ, tiếp đến là thuế môi trường, thuế tài nguyên thì một lít xăng phải cõng trên lưng không biết bao nhiêu loại phí và thuế. Thực chất, khi giá xăng cõng các khoản thuế và phí ấy, thì chính người tiêu dùng phải chịu đựng.

Quỹ bảo trì đường bộ là cần thiết. Quỹ bảo trì đường bộ được lập ra để tạo nguồn lực (kinh phí, tổ chức, quy trình, quản lý và tổ chức thực hiện bảo trì) cho việc bảo trì toàn hệ thống đường bộ. Đấy là một việc làm đúng hướng và rất nên ủng hộ. Tuy nhiên, khía cạnh cần bàn chỉ là cách thu mà thôi. Nhưng quan trọng là thu theo cách nào, thu vào thời điểm nào, mức bao nhiêu? Trong cơ cấu giá xăng hiện nay của Việt Nam, các loại thuế và phí chiếm đến 35% và giá dầu là trên 30%. Nếu đề xuất này được áp dụng thì chắc chắn giá xăng, dầu trong nước sẽ tăng.

Theo đại diện của Bộ Tài chính, xăng dầu là một mặt hàng nhạy cảm, cần cân nhắc thận trọng. Việc thêm một khoản thu nữa qua giá xăng dầu sẽ thêm khó khăn cho cơ quan quản lý. Mặt bằng giá cả nói chung, nhất là các mặt hàng thiết yếu sẽ tăng. Bên cạnh đó, bản chất của quỹ này cần được xem lại từ gốc. Bởi nhà nước thu thuế của dân thì phải làm và bảo trì đường sá cho dân. Để đường tốt, nên tìm cách thu khác.

Các chuyên gia kinh tế lo ngại, xăng, dầu là nguyên liệu đầu vào của nền kinh tế, khi gia xăng tăng thì giá cả các mặt hàng khác cũng sẽ tăng. Nhiều lần giá xăng, dầu tăng chỉ 500 đồng cũng khiến hàng loạt các mặt hàng khác từ mớ rau, quả trứng, thậm chí đến dịch vụ cắt tóc vỉa hè cũng ăn theo. Đối với doanh nghiệp, nếu chi phí sản xuất kinh doanh cộng thêm một loại phí bảo trì đường bộ nữa thì giá sản phẩm, dịch vụ chắc chắn sẽ tăng.
Hiện nay, trong cơ cấu giá xăng, có gần 10 khoản thuế, phí và trên hầu hết các tuyến đường đều thấy các trạm thu phí. Hiện nguồn bảo trì đường sá đang được lấy từ ngân sách. Được biết, mỗi năm công tác duy tu sửa chữa đường bộ lấy từ ngân sách 2.000 tỷ đồng, đáp ứng 40-50% nhu cầu. Nhưng nếu thu theo mức mà Bộ Giao thông Vận tải đề xuất có thể lượng xăng tiêu thụ trong cả nước năm 2009 là ba tỷ lít, với mức đề xuất 1.000 đ/lít thì sẽ thu được 3.000 tỷ đồng tiền phí bảo trì đường bộ. Theo một chuyên gia kinh tế, trước mắt, để có nguồn thu cho quỹ này, thay vì mức thu đề xuất là 1.000 đồng/lít xăng thì chỉ nên thu 300 đồng/lít xăng là tốt nhất. Mức thu này không tác động quá lớn đến khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp. Đồng thời, nhà nước vẫn có nguồn thu.

Minh Khuê