Kỷ niệm 120 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí MinhTheo dấu chân Hồ Chí Minh
Đây là một câu chuyện cá nhân tôi được hòa chung vào câu chuyện của những người bạn Việt Nam. Thật sự, tôi muốn nói lên rằng, chính nhờ vào các những người bạn Việt Nam mà tôi đã theo dấu chân Hồ Chí Minh từ 20 năm nay - một con người mà qua những bước chân của Ông, từ năm này qua năm khác, tôi đã khám phá ra công cuộc chinh phục tự do của Người và đúng hơn là nền tự do cho cả một dân tộc.
Tôi đã trải qua 7 năm làm công việc sao chép tài liệu cho bà Nguyễn Thu Hà, một cán bộ lưu trữ của Bảo tàng Hồ Chí Minh, (người tôi đã gặp gỡ qua những người bạn trong ngành dân tộc học). Với niềm đam mê, bà đã tích lũy, thu lượm, để mang lại những thông tin nhiều nhất có thể về Việt Nam. Nhờ đó, tôi có cơ hội được biết đến Hồ Chí Minh và được biết đến câu chuyện về cuộc đời gắn liền với lịch sử dân tộc của Người. Đặc biệt là khi triển khai kế hoạch tổ chức một cuộc triển lãm về Hồ Chí Minh tại Pháp.
Tháng 5.2006, một cuộc triển lãm của Bảo tàng Hồ Chí Minh được tổ chức tại Pavillon, và khi thực hiện dự án này tôi đã có thể dự đoán, hay đúng hơn khám phá ra được, không chỉ ở châu Á mà còn ở cả những nơi khác, một con người tuyệt vời đã trở thành biểu tượng như thế nào! Hơn một trăm bức ảnh được lựa chọn cẩn thận. Cần phải nhớ lại rằng, tôi đã đi khắp nước Pháp trong nhiều tháng ròng để thu thập những bức ảnh ở những nơi mà Hồ Chí Minh đã đặt chân từ năm 1911. Và có ba giai đoạn Chủ tịch Hồ Chí Minh lưu lại trên đất nước chúng tôi: từ năm 1911, tôi gọi là “hành trình khai phá”; từ năm 1917, học tập và hoạt động cách mạng; năm 1946, chuyến viếng thăm của Chủ tịch Nước hay lời kêu gọi hòa bình.
Đối với tôi, với nghĩa vụ tìm hiểu về Người, lần theo dấu chân Người, tôi thường tự hỏi mình: nếu Hồ Chí Minh quay trở lại, Người sẽ thấy được những gì Người đã nhìn thấy?
Thời gian Người lưu trú tại Pháp lần thứ hai, vào năm 1917, nhiều câu hỏi khác đã được đặt ra:
- Tính cách của Người là gì?
- Mảnh đất nào Người đã neo đậu ở đó?
- Những động lực chính nào đã thúc đẩy Người đi đến hành động?
- Tại sao Người thay đổi rất nhiều tên, họ? Hoặc là Người không bao giờ tiết lộ danh tính khi chưa đạt được mục tiêu của mình?
- Tại sao Người thay đổi rất nhiều nơi ở vào thời điểm ra đời của Đảng Cộng sản Pháp?
- Cuộc sống bôn ba của Người hơn 30 năm trời như thể sự im lặng hay sự vắng mặt này là cần thiết - để đặt nền móng cho một Nhà nước Việt Nam độc lập... và khắc họa lên chân dung của một Chủ tịch nước?
Một điều nữa tôi muốn nói, qua công việc sưu tầm về Hồ Chí Minh, tôi cũng mang đến cho các bạn Việt Nam những hình ảnh về một nước Pháp thật đẹp, để các bạn cùng khám phá và hiểu hơn về đất nước chúng tôi. Từ hơn một năm nay, tôi đã thực hiện một bộ phim mang tên “Hồ Chí Minh và nước Pháp”..., sẽ ra mắt vào tháng 10.2010.
Chúng tôi thực hiện bộ phim về Hồ Chí Minh và nước Pháp, bởi rất nhiều lý do:
Hồ Chí Minh vẫn còn là một bí ẩn đối với phần lớn người dân Pháp, họ quan tâm đến Người như:
- Thật sự Người là ai?
- Người từ đâu tới ?
- Chính xác Người đã làm những gì? Những tài liệu về chủ nghĩa cộng sản luôn nằm trong vali của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Người đàn ông Đông Dương phải chịu đựng nhiều gian khổ, hy sinh cả cuộc đời mình cho cách mạng. Và chính nhờ vào sự nhạy bén và lòng quyết tâm cao độ, Người đã mang lại nền độc lập cho dân tộc mình.
Ngày 2.9.1945, Chủ tịch đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã đọc bản Tuyên ngôn độc lập. Sự kiện này đã nhanh chóng thổi bùng lên một phong trào tập hợp những thanh thiếu niên trẻ tuổi từ 14 đến 20, những người đó hiện nay khoảng từ 75 đến 90 tuổi. Tôi cũng đã thu thập những tư liệu này. Vào thời điểm đó Hồ Chí Minh 55 tuổi.
Là con trai thứ hai của gia đình, Người xuất thân từ dòng dõi kiệt xuất. Cha Người, là một nhà nho, năm 1894, ông tham dự kỳ thi hương và đỗ cử nhân tại trường thi Nghệ An. Năm 1901, ông thi đỗ kỳ thi danh giá tại cung điện Huế và nhận được học vị Phó bảng. Cùng năm đó, mẹ của Người qua đời. Sau khi đỗ Phó bảng, cha Người chỉ làm quan một thời gian ngắn. Từ năm 1911, ông vào Nam bộ làm thầy thuốc giúp dân nghèo, sống cuộc đời thanh bạch cho đến khi qua đời năm 1929.
Trong hoàn cảnh đó, Hồ Chí Minh chưa hoàn thành bất kỳ một chương trình học đầy đủ nào, cũng chưa qua đào tạo tri thức hiện đại hay truyền thống nào. Trí tuệ của Người có được là do tài năng tự học, do bản tính thông minh sẵn có của Người được đúc rút và trải nghiệm trong phong trào cách mạng.
Vào năm 1911, Nguyễn Tất Thành rời Sài Gòn. Nước mất, nhà tan, Người chọn cuộc sống lưu vong, bôn ba nơi xứ người để tìm con đường cứu nước. Nguyễn Tất Thành lên tàu sang Pháp, mang theo bức thư xin việc ở các trường thuộc địa, gửi tới Tổng thống Cộng hòa và Bộ Thuộc địa! Đối với người dân Pháp chúng tôi, cử chỉ này phản ánh một chủ nghĩa lý tưởng và sự mạo hiểm ngoài sức tưởng tượng.
Sau khi bôn ba 5 - 6 năm nơi chân trời góc bể và ở châu âu, Người đã dừng chân tại Pari và gặp gỡ những nhà lãnh đạo của Đảng Cộng sản trong tương lai, những người sáng lập ra Đại hội Tours năm 1920. Ở Pháp, lúc đó Hồ Chí Minh có hơn 200 bút danh dùng trong đấu tranh chính trị. Vào thời kỳ đó, Pari tập hợp những nhà tư tưởng cách mạng kiệt xuất và dũng cảm nhất. Hồ Chí Minh chưa bao giờ rời bỏ mục tiêu của mình: đó là đem lại cho dân tộc mình, trong đó có những người thân của mình, sự tự do, nhân phẩm và quyền được làm chủ.
Bộ phim “Hồ Chí Minh và nước Pháp”tập hợp những cuộc phỏng vấn và những tư liệu sau:
- Của ông Raymon Aubrac. Raymon và Lucie Aubrac đã đón Hồ Chí Minh, theo đề nghị của Người, về sống tại ngôi nhà của mình ở Sucy, Montmorency từ cuối tháng 7 đến giữa tháng 9.1945. Vợ chồng Aubrac đã cùng đi với Người trong các cuộc đấu tranh chính trị...
- Danièle Hémery đã gặp Raymon Aubrac lần đầu tiên vào tháng 7.2009, và giữa hai người có những tâm sự đầy đam mê và xúc động.
- Pierre Brocheux, mẹ của ông là người Việt Nam, là một giáo viên về lịch sử Việt Nam ở Jussieu. Rất nhiều nghiên cứu và những xuất bản của Pierre Brocheux được nhiều người biết đến.
Chúng tôi đã phỏng vấn các nhân chứng, những người quen biết và đã gặp Hồ Chí Minh như: Henri Martin, Charles Fourniau, Albert Clavier, Raymonde Dien... và rất nhiều người vô danh khác được Người giúp đỡ.
Chúng tôi cũng đã quay những thước phim về những người thân thiết, gần gũi với Hồ Chí Minh, những người cùng thời, những người đã đi theo Người, như : Nguyễn Thị Bình, Trịnh Ngọc Thái và rất nhiều người khác, những người bạn vẫn đi theo dấu chân Người cho tới tận hôm nay... ; Lăng Bác và Bảo tàng Hồ Chí Minh ở Hà Nội, Huế hay Thành phố Hồ Chí Minh ; đã thu thập rất nhiều tài liệu và những thông tin từ các nhân chứng. Và tôi vẫn còn phải đến Trung tâm Lưu trữ vùng Aix Provence để hoàn thiện tư liệu này.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trở thành một biểu tượng, chiếm được lòng tin yêu của toàn thể nhân dân Việt Nam... Người Việt Nam luôn dành cho Người lòng tôn kính đặc biệt. Tất cả các hoạt động ngày nay ở Việt Nam, đều được thống nhất dưới chân dung của Người! Một con người đã hy sinh trọn cả cuộc đời mình cho sự nghiệp cách mạng, như Hegel đã viết: Malheur au peuple qui a besoin de héros - (Một dân tộc đau khổ cần phải có những người con anh hùng).