Ngân sách cấp huyện khi không có HĐND

Tuy nhiên, thực hiện nghị quyết của QH về thí điểm không tổ chức HĐND huyện, quận, phường, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã điều chỉnh nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND, UBND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và nhiệm vụ, quyền hạn của UBND huyện, quận, phường nơi không tổ chức HĐND, theo hướng chuyển chức năng quyết định dự toán ngân sách huyện, quận; phê chuẩn quyết toán thu, chi ngân sách huyện, quận ở nơi không có HĐND huyện, quận cho HĐND cấp tỉnh. Vì vậy, những địa phương không có HĐND huyện, quận- trường hợp đặc thù, vẫn còn ngân sách huyện. Tức là, ngân sách huyện, quận vẫn bao gồm ngân sách cấp huyện và ngân sách các xã, phường, thị trấn; việc xây dựng dự toán, xác định nguồn thu, nhiệm vụ chi ngân sách cấp huyện vẫn theo quy định của Luật Ngân sách Nhà nước và văn bản hướng dẫn của Chính phủ.

Điểm a, b Khoản 8, Điều 25 Luật Ngân sách nhà nước quy định: HĐND cấp tỉnh quyết định phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi từng cấp ngân sách ở địa phương cho phù hợp với phân cấp quản lý kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh và trình độ quản lý của mỗi cấp trên địa bàn, để bảo đảm tính chủ động trong việc thực hiện nhiệm vụ được giao, tăng cường nguồn lực cho ngân sách xã; quyết định tỷ lệ phần trăm (%) phân chia giữa ngân sách các cấp chính quyền địa phương đối với phần ngân sách địa phương được hưởng từ các khoản thu; phân chia giữa ngân sách trung ương và ngân sách địa phương… Tức là, phân cấp mạnh thẩm quyền quyết định về ngân sách, tài chính cho các cấp, để mỗi cấp chính quyền địa phương tự bàn bạc, thống nhất và chủ động trong việc khai thác và sử dụng ngân sách nhà nước ở địa phương. Thực tế, 10 tỉnh, thành phố thực hiện thí điểm không tổ chức HĐND huyện, quận, phường, HĐND cấp tỉnh đã ban hành nghị quyết về định mức phân bổ dự toán chi ngân sách địa phương cho từng cấp ngân sách ổn định theo giai đoạn; nghị quyết về phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi giữa ngân sách các cấp tỉnh, huyện, xã ổn định theo giai đoạn (có địa phương xác định trong 3 năm, có địa phương trong 5 năm). Như vậy, cấp huyện có quyền tự chủ trong việc xây dựng dự toán ngân sách cấp mình hàng năm, trên cơ sở Nghị quyết HĐND tỉnh phân cấp. Nhưng, khi thực hiện nghị quyết số 725/2009/UBTVQH12 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội thì HĐND tỉnh lại quyết định toàn bộ dự toán ngân sách huyện, quận do chính mình (HĐND tỉnh) đã giao cho cấp dưới. Tức là, cuối năm 2009 HĐND tỉnh, thành phố ban hành nghị quyết về dự toán ngân sách huyện, quận năm 2010 sẽ có những điểm mâu thuẫn với nội dung nghị quyết của HĐND tỉnh, thành phố về phân cấp nguồn thu và nhiệm vụ chi cho ngân sách các cấp trên địa bàn- nếu HĐND tỉnh, thành phố không điều chỉnh nội dung nghị quyết này. Ví dụ, HĐND tỉnh đã quyết định ngân sách cấp huyện có nhiệm vụ: chi đầu tư xây dựng cơ bản các công trình kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội do cấp huyện, thị quản lý từ nguồn thu ngân sách cấp huyện, thị được hưởng... Nay không có HĐND huyện, UBND huyện phải lập dự toán báo cáo UBND tỉnh để trình HĐND tỉnh quyết định. Tức là, HĐND tỉnh lại quyết vấn đề đã phân cấp cho cấp dưới. Vì vậy, HĐND các tỉnh, thành phố thực hiện thí điểm không tổ chức HĐND huyện, quận, phường cần điều chỉnh nghị quyết về phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi cho các cấp ngân sách ở địa phương trước khi quyết định dự toán ngân sách huyện, quận năm 2010. Như thế mới  bảo đảm thực hiện đúng Luật Ngân sách Nhà nước và Nghị quyết của ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Văn Đức Sơn