Năm Sửu trong cuộc đời Bảo Đại

1. Bảo Đại là con trai duy nhất của vua Khải Định và Từ cung Hoàng Thị Cúc. Sau khi phế truất liền hai ông vua chống Pháp là Thành Thái và Duy Tân, năm 1916, Pháp đưa Bửu Đảo lên ngôi, niên hiệu Khải Định (con vua Đồng Khánh). Tuy có hẳn một tá nguyên, thứ phi, nhưng Khải Định vô sinh, đã lấy Vĩnh Thụy, cầm tinh con trâu, con một người khác làm con mình, lập thành Đông cung thái tử. Năm Nhâm Tuất (1922), khi mới 9 tuổi, Vĩnh Thụy đã được vua cha đưa sang Pháp để “thác cho nước Pháp giáo dục, là cốt để sau này cái vận mệnh hai nước Pháp-Việt được gắn bó với nhau như một vậy”.

Tuy Bảo Đại không phải là con đẻ của Khải Định nhưng lạ thay hai người giống nhau như hai giọt nước, nhất là về ngoại hình.

2. Ngày 6.11.1925, Khải Định băng hà, cuối năm âm lịch ất Sửu (đầu năm 1926), Vĩnh Thụy lên ngôi, niên hiệu Bảo Đại, trở thành ông vua thứ 13 của triều Nguyễn khi mới 13 tuổi. Song do còn bận “thụ giáo” bên nước “bảo hộ” nên Pháp lập ra một hội đồng phụ chính thay vua điều hành chính sự.

Sau hơn 3.500 ngày học tập, ngày 16.8.1932, Bảo Đại trở lại cố quốc, đến 24 ngày sau thì ra “Tuyên cáo chấp chính”, thực hiện vai trò bù nhìn bán nước cho Pháp và sau đó là phát xít Nhật. Điều này nói lên rằng, những gì Bảo Đại nói bên đất Pháp trước khi về Việt Nam lên ngôi Hoàng đế là hoàn toàn có căn cứ: “Khi trở về Việt Nam lên ngôi Hoàng đế, tôi sẽ chẳng làm gì cả, mà chỉ hưởng lạc những thú vui trần thế”!

Hàng loạt tiết lộ mới trong cuốn sách Bảo Đại hay những ngày cuối cùng của Vương quốc An Nam của Daniel Grandclément khiến nhiều người ngạc nhiên, thậm chí sửng sốt. Chẳng hạn: Cựu hoàng có tất cả 4 máy bay DC.3, một máy bay B.24 sáu chỗ, một máy bay B29 và một máy bay để thi nhào lộn. Các máy bay nói trên được lắp đặt một cabin làm phòng ngủ, một phòng có thể chiêu đãi đông người, nhiên liệu đảm bảo hoạt động một đường kính 6.000km... giống như máy bay của Hoàng đế Anh Georges VI.

Chưa hết, ông còn có 2 chiếc du thuyền sang trọng, trong đó có 1 chiếc trị giá 100 triệu Franc do Thủ tướng Queuille tặng; Một bộ sưu tập xe ôtô có một không hai ở Việt Nam, thậm chí là toàn Đông Dương lúc bấy giờ: 1 chiếc Mercedes lớn, nặng 4 tấn, có kính dày 3cm, vỏ chống được đạn 8 ly của tiểu liên và súng máy; 4 chiếc Limouzin; 1 chiếc Citrôen động cơ bánh trước; những chiếc xe thể thao hiệu Ferrari hay Bentley.

Ngày 24.8.1945, vua Bảo ại nhận được một bức điện của Ủy ban nhân dân Cách mạng từ Bắc đánh vào, nội dung như sau: "Một chính phủ nhân dân cách mạng lâm thời đã thành lập, Chủ tịch là cụ Hồ Chí Minh. Yêu cầu đức vua thoái vị ngay để củng cố và thống nhất nền độc lập nước nhà". Theo sử sách thì lúc đó ở Huế không ai biết Hồ Chí Minh là ai, nhưng sau khi điều tra biết Hồ Chí Minh chính là Nguyễn Ái Quốc thì vua Bảo đại mới thốt ra câu bằng tiếng Pháp: "a vaut bien le coup alors !" (như thế thì cũng đáng thoái vị!).

Ngày 25.8.1945, vua Bảo đại ra chiếu thoái vị. Ngày 26.8.1945 nhà vua làm lễ ở Thế Miếu và ngày 30.8.1945 đại điện Chính phủ cách mạng lâm thời gồm các ông Trần Huy Liệu, Nguyễn Lương Bằng và Cù Huy Cận nhận ấn kiếm của nhà vua tại Ngọ Môn (Huế). Vua Bảo đại được phong chức Cố vấn Tối cao cho chính quyền mới. Như vậy, triều đại nhà Nguyễn đã chấm dứt sau 143 năm trị vì (1802-1945). Ông trở thành công dân Vĩnh Thụy.

3. Sau chiến thắng Điện Biên Phủ được 3 ngày, chiều 10.5.1954, Bảo Đại sang Paris bằng chiếc máy bay Libérator. Tại Pháp, Bảo Đại vẫn tiếp tục một cuộc sống sa đọa và cưới thêm một người vợ Pháp là bà Monique. Những ngày tháng về già, gia sản của Bảo Đại khánh kiệt, phải bán đi rất nhiều đồ đạc trong nhà, thậm chí Bảo Đại và Hoàng tử Bảo Long còn tranh nhau quyền sử dụng hai báu vật là ấn vàng 8 kg và thanh kiếm nạm ngọc của triều Nguyễn... Bảo Đại sống ở Paris thêm 43 năm nữa thì tạ thế tại bệnh viện quân y Valdegrâce do bị ứ nước não, xuất huyết nội tạng thận và ung thư dạ dày. Bảo Đại mất nhằm ngày 1.8 năm Đinh Sửu (1997).

Yên Khương