Có cha (Phần 1)
Truyện ngắn của Đỗ Tiến Thụy
Ông Nhắt héo quắt trên giường đã mấy tháng rồi. Toàn thân ông bất động, duy cặp mắt lờ đờ chầm chậm quét đi quét lại những khuôn mặt tới gần. Tuổi ngót bảy mươi, con trai con gái, dâu rể đủ đầy, chưa đại thọ nhưng chết cũng đẹp rồi. Bà Nhắt đã nhờ các vãi chùa tụng hết kinh Kim Cương, Bát Nhã...; Chiếc quan tài đỏ hoét đặt cạnh giường ván thiên kênh lên tựa cánh cửa thuyền rồng rộng mở, chỉ chờ ông chui vào là thong dong xuôi Tây Trúc. Nhưng mà ông chưa đi đấy, làm gì được ông nào! Các thầy cúng mấy phen bấm quẻ tính giờ tịch cho ông đều sai bét. Thôi chết rồi! Có thế mà không nghĩ ra! Bà Nhắt đâu, xem còn đứa nào thì gọi hết chúng về. Nghĩa tử là nghĩa tận, đừng nên chấp nhách làm gì! Bà Nhắt hu hu khóc, tiếng khóc ẩn chứa nỗi hờn ghen. Nhưng nước này, không cho gọi mấy đứa con rơi của ông ấy về thì biết bao giờ ông ấy mới chịu đi? Nghĩ vậy bà xỉ mũi rèn rẹt nói ráo hoảnh: chúng mày đi gọi mau lên! Mấy người con nhìn nhau đùn đẩy, chẳng ai chịu chấp hành lệnh mẹ.
Ông Nhắt là ai mà nghe có vẻ hoành tráng thế?
Nói “hoành tráng” e chưa chuẩn lắm. Phải nói ông Nhắt là một người đàn ông lẫy lừng. Ông nguyên làm y tá làng Bùi. Đêm đêm, chiếc xe đạp không đèn không chuông đi rất thầm lặng làng trên xóm dưới. Tay nghề ông giỏi đến độ được suy tôn là “Hoa Đà tái thế”, chữa đâu khỏi đấy. Có người nói ông nổi tiếng là bởi sự liều. Phương châm táo bạo của ông là “đau đâu tiêm đấy”. Đau mắt, ông tiêm thẳng vào mi. Ho suyễn kéo dài ông dùng chiếc kim dài nửa gang tay phập ngay vào phổi. Đau bụng thì tiêm vào rốn. Vân vân và vân vân... Nhưng lại có người nói chả phải, ông Nhắt nổi tiếng là nhờ thủ đoạn. Những năm thập niên tám mươi ấy dân tình nheo nhóc, các con bệnh đa phần ốm đói. Thuốc của ông chỉ mấy lọ Penecillin, Steptomicine, một vốc thuốc Vitamin các loại, dăm liều thuốc xổ giun... Nhưng thuốc không nặng bằng thang. Cái “thang” mới giữ vai trò quyết định. Sau khi cho thuốc, bao giờ ông cũng phán một câu đại loại: phải bồi dưỡng bằng một cân thịt nạc, một con gà hầm... Thời buổi con người phải đếm lùi từng hôm trông mau tới ngày giỗ tết để có tý chất nhờn bôi mép thì lời phán của ông giống như ơn trời mưa móc làm mát ruột mát gan con bệnh.
Nhưng nếu chỉ có thế thì chân dung ông Nhắt chưa đủ nét. Ông có tác phong hành nghề độc đáo hào hoa. Trong túi thuốc của ông luôn có một chai rượu nếp. Thứ nếp cấy trên cánh đồng Tốt Động, nơi nghĩa quân Lam Sơn đã chém đầu năm vạn giặc Minh. Địa danh này sáng chói trong Đại cáo bình Ngô nên có một nhà thơ nổi tiếng sành rượu khi nếm thử đã mắt lim dim đầu gật gật phán rằng: rượu nếp làng Bùi có vị đằm sâu của lịch sử và ngát hương văn hiến! Chả biết nhà thơ nói thật hay nói khoác, chỉ biết rằng ông Nhắt rất mê nghiện thứ rượu này. Khi cần tiêm, ông rót ra một cốc, quẹt diêm. Lửa rượu mạnh múa lượn chập chờn xanh lét, loáng một tý là cái hộp nhôm đựng xơ ranh và kim tiêm đã sôi xèo xèo. Ông tắt lửa, tiêm thuốc cho bệnh nhân xong thì làm tớp rượu đang còn nóng giãy. Một công đôi việc. Tiêm xong vài nhà là hơi thở ông Nhắt đã nồng ngậy vị phong tình. Cái nồng ngậy làm xiêu đổ những tiết hạnh...
Người đầu tiên đến nhận cha là anh Hạo, còn gọi là Hạo sẹo vì mép còn nguyên vết sẹo ông bố hờ lấy dao rạch trong một lần ăn vụng cơm của đứa em khác cha cùng mẹ. Anh đến thẳng chỗ ông Nhắt nằm, chỉ tay vào mặt ông quát lớn: ông chờ đ. gì mà chờ! Ông tằng tịu với mẹ tôi mà không dám nhận, để lão Dụng hành hạ mẹ con tôi mấy chục năm nay. Mọi người thấy anh Hạo hùng hổ thì khẽ khàng khuyên: thôi anh ạ, chuyện cũ bỏ qua. Hãy để cho ông ấy vui lòng nhắm mắt. Nghe lời, anh Hạo ngồi uống nước khan, chờ. Cứ như thể ông Nhắt sẽ ra đi ngay lúc đó.
Người thứ hai tìm đến nhận cha là anh Xin.
Anh mang tên Xin bởi ngày bà Sửu mẹ anh mang bầu, bà Nhắt chưa kịp đánh ghen thì bà Sửu đã trầu cau đến nhà cúi mặt vân vê gấu áo đã cao xếch lên: Em xin chị. Em chỉ xin đứa con, nuôi cho đỡ quạnh về già, chứ không dám tơ hào tình ngãi... Đàn bà thường cay nghiệt khi ghen nhưng cũng dễ mủi lòng khi đối thủ đã bó gối quy hàng. Nghe nói khi bà Sửu sinh, bà Nhắt còn giấu chồng mang trứng gà đến cho bà Sửu tẩm bổ.
Anh Xin rón rén đến chõng ông Nhắt sẽ sàng ngồi xuống, cầm bàn tay xâu xia của ông bóp bóp. Tình phụ tử trào dâng, mắt anh Xin chớp lịa...
Vậy là hai đứa con rơi đã đến nhận cha. Thế mà ông Nhắt vẫn bền gan đợi. Cái điệu này là vẫn còn sót đứa nào nữa đây. Bà Nhắt, bằng trực giác đàn bà đã chột dạ. Thôi chết rồi! Hay là...
Trong đầu bà Nhắt vụt nhớ hình bóng của một con bé mang tên Bủng chập chờn. Mẹ Bủng chết ngay khi vừa sinh xong Bủng. Khi ông bà ngoại băng, Bủng vừa bảy tuổi. Bủng được tha hết nhà này sang nhà khác làm nghề bế trẻ. Có người nói Bủng bị thiểu năng trí tuệ bẩm sinh, nhưng cũng có người nói Bủng ngu đần bởi những trận đòn vô cớ. Lũ trẻ làng Bùi tẩy chay đứa con hoang, không cho Bủng chơi cùng. Bủng buồn quá, cứ đứng đằng xa thèm thuồng nhìn đám trẻ chơi đùa. Một lần bọn trẻ chơi trò bịt mắt cốc, Bủng thấy hay hay, xán lại. Bủng nhón tay cốc nhẹ một cái vào đầu đứa đang bị bịt mắt như cách người ta nựng yêu. Thế mà Bủng sợ đến nỗi mặt mày tái xanh tái xám. Chả khó khăn gì đứa kia đoán trúng Bủng liền. Bủng sung sướng quá! Bủng đã được chấp nhận vào cuộc chơi. Một đứa bịt mắt Bủng thật chặt và một trận cốc dập dồn trút xuống đầu Bủng. Bủng thấy trời đất quay cuồng, mắt tóe đóm sáng lòe. Bủng định thần đoán đứa cốc mình. Đứa nào cũng cốc, nhưng chẳng đứa nào chịu nhận. Thế tức là Bủng đoán sai, phải chịu bịt mắt chịu cốc tiếp cho đến khi nào đoán đúng. Ngày nào đầu Bủng cũng như cái đe cho những búa tay thẳng cánh giáng xuống cho đến khi Bủng ôm đầu khuỵu xuống mới thôi... Cứ thế, Bủng ngơ ngẩn lớn lên giữa sự ghẻ lạnh vùi dập của lũ trẻ làng Bùi.
Mặc kệ bộ não đã dừng lại ở tuổi bé con, cái cơ thể sinh học của Bủng cứ hằng ngày phát triển. Người làng Bùi thấy Bủng bắt đầu làm dáng. Cái dáng nghiêng lệch một bên bởi Bủng đã bế không biết bao nhiêu đứa trẻ từ khi Bủng cũng là một đứa trẻ vẹo xiêu. Hàm răng Bủng chả ai quan tâm chỉ bày nên cứ để răng xương chèn răng sữa, thành ra một hàm răng khổng khểnh đẩy tung cặp môi Bủng lên. Nhờ thế mà hóa tươi! Bủng lấy lá duối đánh trắng bộ răng ấy. Bủng không đòi tiền công bế em nữa, mà đòi bằng quần áo. Cô Toan lôi từ đáy rương chiếc váy hoa từ hồi ra chơi với chồng ngoài Hà Nội cho Bủng. Bủng sướng run chi, bế con cho cô Toan trèo trẽo cả ngày không biết mệt. Tối nào Bủng cũng ra sân kho hóng gió. Mái tóc rối lùi được Bủng vuốt mãi, vuốt mãi cho nhanh dài. Người ngợm Bủng nồng nặc mùi xà phòng, chẳng ra thơm, không ra khét, nó cứ ngầy ngật gây gây. Nhìn Bủng đi dép nhựa gót cao giống y chú ếch đi hài quả ớt. Chiếc váy hoa rộng thồng nhầu nhão quét lệt phệt trên đường làng nom vừa tức mắt, vừa buồn cười. Bủng diễu dện qua lại trước mặt đám trai hoi làng Bùi như một con bù nhìn ruộng dưa đong đưa theo gió. Chúng được thể buông lời chòng ghẹo. Chỉ chờ có thế, Bủng dừng phắt ngay lại, vần vè: Chơi cho bằng chạc bằng chà, lớn thì không dám bé hòa không chơi… Bà mà thèm chơi với lũ chõn con chúng mày à! Người yêu bà là sinh viên đang học trên Hà Nội nhớ. Đẹp trai học giỏi hơn chán vạn lũ nhênh nhàng lêu lổng chúng mày nhớ!... Bọn con trai ré lên cười. Bủng càng chửi tợn. Trêu được Bủng mà dễ à? Còn lâu nhớ, còn mướt nhớ! Bủng rũ váy đánh phật, đi thẳng. Cái váy vải sa tanh lâu ngày co hếch đằng sau lên trông từa tựa cái lồng úp gà bị kênh, hớ hênh phát ngốt!
Cái gì đến đã đến. Cô Toan cuống cuồng: giời ơi là giời! Người chả ra người, ngợm không ra ngợm, thế mà còn vác bụng thế này thì sống làm sao! Thằng nào? Mày nói ngay! Thằng nào? Để tao bắt nó phải chịu trách nhiệm. Bủng ngước mắt lên trời, cười. Nào Bủng có biết thằng nào? Cái đêm Bủng ngủ ở sân kho, trăng thanh gió mát, Bủng thấy người yêu Bủng về nằm kề bên cạnh, bảo anh yêu em lắm. Thế là Bủng mắt nhắm mắt mở choàng lấy ngay. Yêu nhau nhanh quá, Bủng chưa kịp tỉnh ngủ thì người yêu Bủng đã vùng dậy. Bủng dụi mắt nhìn chỉ thấy một thằng mặc quần đùi lẩn nhanh vào xóm. Lúc ấy Bủng nghĩ, chắc là mình nằm mơ như mọi hôm. Thế nên mặc cho cô Toan gầm thét mấy Bủng cũng chỉ cười trừ, miệng lúng búng mấy câu vô nghĩa: quần đùi...quần đùi...
Cô Toan ngấm ngầm làm cuộc điều tra. Đối tượng nghi vấn số một là ông Nhắt. Bà Nhắt mấy phen mát mẻ dò ý chồng, nhưng lại hơi chờn chợn bởi thái độ ông lạ lắm. Ông vò xé chân tay, đầu ngúc ngoắc sang phải sang trái liên hồi, rít rẩm trong cổ họng. Rõ là người có nỗi oan sai không thể thanh minh, không thể giải phóng nên nó bấn bách ép nặng trong lòng...
Mọi chuyện tưởng không ai còn nhớ, nhưng trong giờ phút rối ren này bà Nhắt lại thông minh đột xuất. Bà xâu chuỗi lại những sự kiện trong quá khứ để rồi đi đến một phán đoán cực kỳ lôgic. Bà tức tưởi chạy đến bên giường ghé sát tai chồng nói gằn từng tiếng: ông chờ con Bủng chứ gì?
Ông Nhắt đột nhiên đụng cựa, dồn hết sức tàn cho một cái gật đầu. Bà Nhắt bắt đầu lum loa, át cả tiếng ồn ào đám đông: ông ơi là ông ơi! Sao ông không nhận con ngay từ khi nó còn ở nhà? Bây giờ biết ở đâu mà tìm? Hu... hu...
Nghe tiếng khóc, làng xóm tưởng ông Nhắt đã về rồi nên kéo nhau đến nhà đông nghịt. Thủng chuyện, mọi người bàn tán râm ran. Ra thế! Ra Bủng là con ông Nhắt! Thảo nào ngày trước ông hay quát nạt đứa nào trêu Bủng. Nghe thế, anh Chiến con cả ông Nhắt quát um lên: này này, các ông các bà đừng có mà nói lung tung. Bố tôi không có hạng con như thế!
“Bố tôi không có hạng con như thế!”, câu phủ nhận cũng là câu khẳng định. Khẳng định rằng bố tôi chỉ có những người con như tôi thôi. Trứng rồng phải nở ra rồng chứ, làm sao một người danh giá như bố tôi có thể đánh rơi một giọt máu lạc loài như con Bủng?
Anh Chiến cũng khởi nghiệp y tá sau khi thi trượt trung cấp y. Nhưng anh không gặp thời như bố, bởi anh phải cạnh tranh vất vả với mấy anh quân y sỹ phục viên khám bệnh bằng tai nghe và có máy đo huyết áp. Thì anh học chuyên tu lên y sỹ. Anh cũng sắm tai nghe và máy đo huyết áp, nhưng dân làng Bùi vẫn cứ chê anh tay nghề kém. Anh giận lũ dân đen ngu dốt quá, bởi anh kế nghiệp cha truyền, cũng kê “thuốc” kèm “thang” như bố chứ có khác gì đâu? Vậy mà mấy con bệnh nhà quê khi được anh kê thang còn nhăn nhó than phiền trách anh bắt họ ăn những thứ mới nhìn đã phát ngấy lên rồi. Đã không biết ơn thì chớ, họ lại còn mang anh ra làm con ngoáo ộp dọa trẻ con. Nín đi, khóc nữa là mẹ cho bác Chiến tiêm đấy nhé! Chỉ mới nghe thế là “tiếng khóc đang ngân bỗng tắt nửa chừng”... Sự thể này kéo dài là không ổn, bởi làng lại có thêm mấy thằng bác sỹ học chính quy bảy tám năm trời về khai phòng mạch. Trong khi anh vẫn kiên trì khám chữa bệnh theo lối cha truyền thì chúng nó đã mua kính hiển vi và máy siêu âm. Tiên nhân cái thời nhốn nháo thị trường! Nó bắt anh phải “chạy đua vũ trang” đến úa bạc cả tâm can. Anh dư sức mua mấy cái máy kia, nhưng trước hết anh phải cóp nhóp bạc tiền tiếp tục hàm thụ lên đại học. Bây giờ anh đã có thể tự tin mà rằng, anh đã thực sự chuyển biến về chất. Ngôi nhà hai tầng mái chóp có quả bóng thông gió quay tít như một cơ sở điều chế hạt nhân ngay đầu làng của anh dùng làm phòng mạch treo tấm biển to đùng BÁC SĨ ĐA KHOA DUY CHIẾN. Trong phòng mạch, anh treo tấm bằng tốt nghiệp đại học y khoa hệ hàm thụ ngay nơi khám bệnh. Cạnh đó là bức ảnh chụp anh bắt tay bộ trưởng Bộ Y tế. Cái dân nhà quê đúng là dễ lừa. Để có bức ảnh ấy, anh đã phải thuê thằng bạn một chầu thịt chó nó mới chịu cùng anh mai phục suốt một buổi, đợi đến khi bộ trưởng vừa bước vào thăm lớp hàm thụ là anh xông đến xin bắt tay cho thằng kia a-lê-chớp. Dân làng đồn đại bác sỹ Chiến chắc phải giỏi lắm mới được bộ trưởng bắt tay chứ. Phòng mạch của anh lại bắt đầu đông khách. Người nông thôn tiêu pha tằn tiện nhưng cực thoáng khi đi chữa bệnh. Bác sỹ bảo sao nghe vậy. Tiền hết bao nhiêu trả vậy, cấm ai thèm mặc cả bao giờ. Anh Chiến chả mấy mà giàu. Giàu thì phải tiến lên sang. Anh sơn nhà trắng, cưỡi xe Attila màu bạc. Anh khoác bên ngoài tấm thân vâm váp bằng áo trắng đóng thùng. Để đồng bộ, anh sắm thêm đôi kính cận. Nhưng khổ, tuổi thơ chăn trâu cắt cỏ trong gió đồng khoáng đạt trong lành, lớn lên đọc chưa hết dăm cuốn sách thì cận làm sao? Mới đeo kính được mấy ngày mắt anh đã sưng đã buốt, anh đành phải vít trễ nó xuống sống mũi cốt tạo dáng, còn nhìn thì vẫn phải qua đôi mắt sáng lòe thị lực mười trên mười cả hai bên phải trái. Soi vào gương, anh tự thấy mình đã ra dáng trí thức lắm rồi. Thế nhưng bọn thanh niên làng Bùi vẫn nhếch môi cười khẩy khi nghe nhắc tên anh. Chúng dám đặt cho anh cái xú danh “bác sỹ đồ tể” để bôi bác. Xem ra công cuộc làm sang của anh hãy còn gian truân lắm. Bởi vậy, việc anh không nhận một đứa dở hơi làm em là vô cùng sáng suốt.