Giàu càng giàu, nghèo càng nghèo

      Cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu hiện nay chắc chắn sẽ dẫn đến sự cắt giảm lương mạnh tay đối với hàng triệu người lao động toàn cầu. Và trong cái ảm đạm của viễn cảnh đen tối đó, chênh lệch thu nhập giàu nghèo càng trở nên thê thảm . Dựa trên những số liệu tăng trưởng mới nhất của Quỹ Tiền tệ Quốc tế, Báo cáo Lương Toàn cầu 2008/09 của ILO đã dự báo, tăng trưởng lương toàn cầu giỏi lắm chỉ đạt 1,1% vào năm 2009, so với mức 1,7% của năm nay. Trong đó Mỹ đứng đầu bảng trong top bất bình đẳng thu nhập cao nhất trong các nền kinh tế phát triển. 
      Đối với 1,5 tỷ người làm công ăn lương toàn cầu, thời kỳ khó khăn vẫn còn ở phía trước. Tăng trưởng kinh tế chậm, thậm chí còn âm, cộng với giá năng lượng và lương thực tiếp tục ở mức cao, sẽ xói mòn mức lương thực tế của nhiều người lao động, đặc biệt là các gia đình có thu nhập thấp. Tầng lớp trung lưu cũng sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Thực sự, cuộc khủng hoảng lương không phân biệt sang hèn. Lương ở các nền kinh tế công nghiệp hóa đang thực sự giảm, từ mức tăng 0,8% năm 2008 xuống mức giảm -0,5% vào năm sau. Ở Mỹ, những người nằm trong top 10% thu nhập cao nhất kiếm gấp 4,75 lần so với 10% số người thu nhập thấp nhất. Tỷ lệ này ở Nauy chỉ là 2,1, ở Pháp là 3 và Đức là 3,15.  
      Báo cáo của ILO cho thấy viễn cảnh u ám trên là hệ quả của việc lương đã không thể tăng trưởng kịp mức tăng trưởng kinh tế trong một thập kỷ qua. Mặc dù tốc độ tăng trưởng kinh tế hàng năm của thế giới ở mức khoảng 4% trong giai đoạn 2001-2007, tăng trưởng lương vẫn lạch bạch chạy theo sau, chỉ tăng chưa đầy 2% trong nửa số quốc gia toàn cầu. 
      Tệ hơn, bất bình đẳng thu nhập ngày một tăng đang tạo ra một tình thế nguy hiểm. Kể từ năm 1995, bất bình đẳng giữa mức lương cao nhất và thấp nhất đã tăng ở trên 2/3 số nước được khảo sát, mà lại thường đạt mức có thể gây bất ổn định xã hội. Trong số những nước đang phát triển, Đức, Ba Lan và Mỹ là những quốc gia có khoảng cách lương tăng mạnh nhất. Ở các khu vực khác, bất bình đẳng thu nhập cũng tăng mạnh không kém, đặc biệt ở Argentina, Trung Quốc và Thái Lan. 

      Trong một báo cáo khác, mới ra tháng trước của Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế (OECD), khoảng cách giàu - nghèo ở 30 nước giàu nhất thuộc OECD vẫn tiếp tục tăng trong 20 năm qua khi kinh tế khấm khá không cải thiện được mấy đời sống của tầng lớp thấp. Nghiên cứu trong suốt 20 năm của OECD cho thấy có đến 27/30 nước có tình trạng thu nhập người giàu thì tăng trong khi nhóm còn lại giậm chân tại chỗ. Mỹ là nước có tỉ lệ chênh lệch giàu nghèo cao nhất, chỉ sau Mexico và Thổ Nhĩ Kỳ, và khoảng cách này đã tăng nhanh kể từ năm 2000 tới nay. 
      Ở Mỹ, 10% người giàu nhất thu nhập trung bình 93.000 USD/năm (cao nhất trong OECD) trong khi 10% người nghèo nhất chỉ thu nhập 5.800 USD/năm, thấp hơn khoảng 20% so với mức trung bình của OECD. Nhóm 10% giàu nhất chiếm tới 71% tài sản của toàn bộ nước Mỹ. Thu nhập 10% giàu nhất ở Pháp là 54.000 USD/năm so với 9.000 USD/năm của 10% nghèo nhất. Con số tương ứng ở Nhật Bản là 60.000 USD và 6.000 USD.
      Theo Tổng giám đốc ILO Somavia, tình hình này đang đe dọa tương lai của các xã hội tự do. Vì thế nhiều người cho rằng toàn cầu hóa và quá trình mở cửa kinh tế xã hội ở nhiều nước là điểm mấu chốt quan trọng đối với việc tạo ra sự công bằng hơn trong thu nhập. Trung tâm của sự công bằng này là khả năng phụ nữ và nam giới sẽ được hưởng một cách công bằng phần tài sản mà họ tạo ra. 
      Để ngăn chặn sự giảm lương do suy thoái toàn cầu, ILO cho rằng các chính phủ nên đưa ra các chính sách kích thích người tiêu dùng và tăng sức mua của người lao động. Bên cạnh đó, cần tìm cách ngăn chặn sự tụt hậu của lương so với tăng trưởng kinh tế hay điều chỉnh lương tối thiêèu hợp lý để bảo vệ tốt hơn cho những người lao động dễ bị tổn thương nhất…

Phạm Thái