Obama có giúp làm ấm quan hệ Mỹ - Nga không?
Quan hệ Mỹ-Nga vẫn luôn là một trong những trụ cột của quan hệ quốc tế. 8 năm chính quyền Bush ở Mỹ và song hành với nó là kỷ nguyên Putin ở Nga, đã chứng kiến mối quan hệ tay đôi thường xuyên cơm không lành canh chẳng ngọt. Nhưng giờ đây, khi mà kỷ nguyên Putin và kỷ nguyên của Bush đã kết thúc quan hệ giữa hai "ông lớn" này sẽ đi về đâu?
Thời gian qua, quan hệ hai nước đã rơi vào tình trạng khủng hoảng do vấn đề Nga-Gruzia, và rất nhiều vấn đề song phương, cũng như đa phương trước đó. Vì thế, không ít người cho rằng, quan hệ Nga-Mỹ dưới thời một tổng thống thuộc phe "bồ câu" với những tuyên bố có phần "ôn hòa" như ông Obama hẳn sẽ phải được cải thiện đáng kể. Không phải vô cớ mà sự lên ngôi của Obama được số đông người dân Mỹ và thế giới chào đón nhiệt liệt. Chính quyền của vị tân Tổng thống trẻ tuổi hứa hẹn sẽ có những bước đi đầy năng lượng để tháo gỡ những mớ bòng bong mà nước Mỹ đang vướng phải. Điều đó càng được củng cố bởi cam kết của ông Obama về một trật tự thế giới đa cực, về cách hành xử đa phương trong các vấn đề quốc tế, trong đó có lời hứa rút hết quân khỏi Iraq, đóng cửa nhà tù Mỹ ở vịnh Guantanamo và tập trung nhiều hơn vào các vấn đề đối nội.
Tuy nhiên, những tín hiệu lạc quan ấy lại trở nên mờ nhạt, nhất là khi vào những ngày cuối của cuộc bầu cử, một số nhân vật cấp cao của hệ thống chính trị Mỹ đã công khai bày tỏ thái độ chống Nga. Trước khi cuộc bầu cử ở Mỹ đi đến đích cuối cùng, Giám đốc Học viện nghiên cứu chính trị quốc tế Moscow Evgueni Mintchenko nhận định: "Nước Nga sẽ khó hợp tác được với tân Tổng thống Mỹ, dù đó là ai, Barack Obama hay John McCain. Bởi lẽ đối tượng bị Washington liệt vào "mối nguy cơ đối với Mỹ" không còn là thế giới Hồi giáo như hồi Chính quyền Bush mà chính là nước Nga". Rõ ràng, dù Obama có theo khuynh hướng nào đi chăng nữa, thì trước tiên cũng phải hành động vì lợi ích quốc gia. Mà lợi ích quốc gia của Mỹ dĩ nhiên sẽ tồn tại trong cùng phương trình với lợi ích của những nước khác, trong đó có Nga. Chẳng hạn vấn đề lá chắn tên lửa của Mỹ tại khu vực Đông Âu mà Nga trước nay phản đối có thể chưa tìm được lối ra ngay cả dưới chính quyền của Tổng thống Obama. Thậm chí theo nhiều nhà phân tích, trong hoạch định chính sách đối ngoại với Nga, tân Tổng thống Obama sẽ chú ý tới các vấn đề nội bộ của Nga, đặc biệt là vấn đề nhân quyền, đa nguyên và tự do ngôn luận.
Nhiều chuyên gia cũng cho rằng, lẽ ra nước Nga đã có thể quan hệ tốt hơn với Chính quyền Cộng hòa vừa qua, vốn là một Chính quyền tương đối thực dụng. Còn ông Obama lại là một người theo "chủ nghĩa lý tưởng", một con người hoàn toàn mới, chỉ mới trải qua một nhiệm kỳ thượng nghị sỹ và chưa ai dám quả quyết điều gì về chủ trương, đường lối và phong cách của ông trong tương lai, đặc biệt là trong chính sách với Nga. Tất nhiên, sự lên ngôi của một tổng thống trẻ tuổi như Obama dù sao cũng là "giải pháp" tốt hơn đối với người Nga, bởi một người ở độ tuổi như McCain sẽ khó có thể nhượng bộ, khó có thể điều chỉnh lập trường để đối thoại với một Tổng thống trẻ tuổi của nước Nga Dmitry Medvedev.
Tuy nhiên, trong tương lai gần, quan hệ giữa Nga và Mỹ sẽ tạm thời không phải là chủ đề trọng tâm của Chính quyền mới ở Mỹ bởi tân Chủ nhân Nhà trắng sẽ phải tập trung đối phó với “căn bệnh” khủng hoảng tài chính đang cần ngay một liều thuốc giải. Và như vậy, cần có thêm thời gian để nhận dạng rõ hơn chính sách của tân Tổng thống Mỹ Obama trên cương vị mới cũng như để định hình mối quan hệ Nga-Mỹ trong những ngày sắp tới.