Phấp phỏng
Cuộc xung đột bùng phát nhanh chóng giữa Gruzia và Nga xung quanh khu vực ly khai Nam Ossetia có lẽ không nằm trong tiên liệu của phương Tây. Họ đang theo dõi mọi động thái từ phía Nga với lo ngại đặc biệt về hệ thống đường ống dẫn dầu chính xuất phát là nhà cung cấp Azerbaijan, trung chuyển là Gruzia và điểm đến là châu Âu.
Nằm kẹp giữa Nga và Iran, nước Gruzia nhỏ bé không tự sản xuất được dầu mỏ, nhưng lại là nước trung chuyển dầu mỏ từ Azerbaijan sang châu Âu. Khi NATO bật đèn xanh cho Gruzia tiến gần tổ chức quân sự lớn nhất hành tinh này, người ta cũng nhìn ngay thấy lợi ích mà các công ty năng lượng của phương Tây được hưởng. Tuyến đường ống dẫn dầu Baku – Tbilisi – Ceyhan (BTC) dài thứ hai trên thế giới là nguồn cung cấp năng lượng chính cho châu Âu. Tuy tuyến đường này không đến từ nhà cung cấp Nga, một bên trong cuộc xung đột tại Nam Ossetia, nhưng tính an toàn của hệ thống đường ống trở nên chông chênh khi chẳng có gì bảo đảm bằng các cuộc oanh kích sẽ không gây ảnh hưởng đến chúng. Ngay trong những ngày đầu nổ ra xung đột, Thủ tướng Gruzia Lado Gurgenidze cho biết, máy bay chiến đấu của Nga đã dội bom xuống gần đường ống dẫn dầu BTC. Mặc dù Tập đoàn dầu mỏ BP của Anh đã bác bỏ thông tin này, nói rằng không có bất kỳ cuộc oanh kích nào của Nga tại đây, nhưng chừng đó cũng đủ khiến các nhà lãnh đạo phương Tây lo ngại. Mối lo ngại này được đẩy thêm lên khi ngay trong ngày thứ hai của cuộc xung đột tại Nam Ossetia, người đứng đầu Công ty dầu mỏ quốc gia Azerbaijan đã thông báo ngừng xuất khẩu dầu đi qua các cảng biển Batumi và Kulevi của Gruzia.
Được khánh thành năm 2006, tuyến đường ống BTC có công suất 1,2 triệu thùng/ngày, chuyển dầu từ Azerbaijan trên bờ biển Caspi, qua cảng trung chuyển ở Gruzia rồi đến cảng Ceyhan của Thổ Nhĩ Kỳ nằm bên bờ Địa Trung Hải, và cuối cùng là tới các thị trường phương Tây. Tập đoàn BP chiếm 30% cổ phần trong đường ống dẫn dầu được xây dựng với kinh phí 3 tỷ USD cùng khoảng 10 đối tác khác, trong đó có Công ty dầu mỏ Chevro và ConocoPhillips của Mỹ. Vận chuyển dầu qua vùng Kavkaz là cách giúp phương Tây giảm phụ thuộc vào nguồn cung dầu mỏ từ Nga.
Nhà phân tích Paul Stevens thuộc Viện Nghiên cứu Chatham House tại Luân Đôn cho rằng, nguy cơ đe doạ đường ống BTC có thể trước mắt chưa ảnh hưởng tới thị trường dầu mỏ phương Tây, nhưng về lâu dài, đây là một nhân tố luôn tiềm tàng bất ổn. Xung đột Gruzia – Nga leo thang và Nga bao vây kinh tế, thì các đường ống này sẽ trở nên nguy hiểm hơn bao giờ hết. Chưa tính đến yếu tố này, một đoạn đường ống BTC ở miền Đông Thổ Nhĩ Kỳ đã từng bị đánh bom hồi đầu tháng 8 và đã phải ngừng hoạt động. Lực lượng ly khai người Cuốc đã nhận trách nhiệm về vụ nổ này.
Mặc dù mức độ đe doạ các đường ống dẫn dầu của hệ thống BTC hiện không cao, nhưng có một điều chắc chắn là xung đột tại Nam Ossetia sẽ làm chùn chân các nhà đầu tư đang muốn đến khu vực Kavkaz này. Xung đột Gruzia – Nga sẽ khiến người ta phải cân nhắc kỹ trong tính toán có nên đầu tư vào ngành công nghiệp dầu mỏ tại Kavkaz nữa hay không, khi vùng này giờ đây đã trở thành vùng chiến sự.
Vậy là cả Gruzia và phương Tây đã nhìn thấy thiệt hại nhãn tiền của xung đột ở Nam Ossetia. Trong khi phương Tây đang tìm cách cứu vãn trong nỗ lực vô vọng, thì gậy ông đã kịp đập lưng ông. Số phận các đường ống dẫn dầu đi qua Gruzia đang phụ thuộc vào chính Tbilisi.