Vài nét về chính trị Israel

09/08/2008 00:00

Kể từ khi lập quốc năm 1948, Israel áp dụng mô hình chính thể đại nghị. Tổng thống là người đứng đầu quốc gia nhưng quyền lực chỉ mang tính tượng trưng. Nghị viện (Knesset) gồm 120 thành viên được bầu theo phương thức phổ thông đầu phiếu trực tiếp. Thủ tướng do Tổng thống bổ nhiệm, thường là Chủ tịch của đảng chiếm đa số ghế tại Nghị viện.

      Trước kia, Israel từng quyết định chức vụ Thủ tướng được bầu trực tiếp bằng phổ thông đầu phiếu. Điều này đã giúp tăng cường quyền lực và vai trò của Thủ tướng. Tuy nhiên, do Thủ tướng được bầu trực tiếp và được quyền thành lập Chính phủ, nên đã xảy ra nhiều trường hợp, Chính phủ thuộc phe thiểu số tại Nghị viện. Quy chế này đã dẫn đến tình trạng phân tán quyền lực và tính thiếu ổn định của Chính phủ do phe đa số tại Nghị viện dễ dàng lật đổ Chính phủ.

      Năm 2001, quy chế bầu cử Thủ tướng trực tiếp bị bãi bỏ. Thủ tướng hiện nay Ehud Olmert là Chủ tịch đảng Kadima cầm quyền. Ông được đảng này chọn làm người lãnh đạo Chính phủ vào năm 2006 sau khi cựu Thủ tướng Ariel Sharon rơi vào tình trạng hôn mê sau một cuộc đại phẫu.

      Tuy nhiên, sau hơn hai năm nắm quyền, uy tín của ông Olmert đã giảm sút nghiêm trọng sau thất bại trong cuộc chiến với Hezbollah mùa hè năm 2006 và sau hàng loạt cáo buộc tham nhũng. Đầu tháng 8, ông đã tuyên bố sẽ từ chức Thủ tướng sau cuộc bầu cử Chủ tịch đảng Kadima vào tháng 9 tới.

      Chính trị gia kỳ cựu này hiện nay vẫn đang cố gắng đảm bảo một sự chuyển giao an toàn, giữ cho liên minh cầm quyền không bị xáo trộn dưới quyền ban lãnh đạo mới. Khi ấy, ông sẽ là một Thủ tướng tạm quyền cho đến khi người kế nhiệm chức lãnh đạo đảng Kadima thành lập một liên minh mới trước khi ông rút lui. Thất bại trong việc thành lập liên minh có thể dẫn tới một cuộc tổng tuyển cử, điều mà cả đảng Kadima và Công đảng trong liên minh cầm quyền không muốn vào lúc này bởi tỷ lệ ủng hộ họ đang sụt giảm. Và nếu bầu cử vẫn diễn ra, liên minh cầm quyền của họ sẽ tan vỡ và đảng Likud cánh hữu do Benjamin Netanyahu sẽ quay trở lại nắm quyền.