Petra – Bí ẩn trong lòng núi

      Nói như vậy để thấy giá trị của Petra, chiến lược quốc gia của Jordan đối với di tích này cũng như sự ủng hộ vô cùng to lớn từ bên ngoài. Petra (tiếng Hy Lạp là “đá”) là quần thể kiến trúc nằm trong lòng chảo giữa những ngọn núi tạo nên sườn Đông của dãy Arabah, là thung lũng rộng lớn trải dài từ biển chết đến Vịnh Aqaba. Nơi đây nổi tiếng với những ngôi đền, mộ cổ, các tác phẩm điêu khắc… tạc thẳng vào đá núi được nhà thám hiểm người Thụy Sỹ Johann Ludwig Burckhardt tái phát hiện năm 1812. Petra nổi tiếng với tên gọi “Thành phố hoa hồng đỏ” từ bài thơ của John William Burgon (1813-1888).
      Petra có tên cổ là Rekem, và cho tới nay người ta vẫn cho rằng Petra được biết đến quá muộn và không có phương pháp nào để xác định chính xác thành cổ này ra đời từ bao giờ. Qua nghiên cứu về các ngôi mộ ở Petra thì người Nabataean có liên hệ nhiều hơn cả qua cách xây dựng mộ mang cả phong cách Ai Cập và Hy Lạp. Hàng loạt ngôi mộ có phần mái trước hình bán nguyệt, tiêu biểu cho nét văn hóa vùng Bắc Syria. Hay những mặt trước tòa nhà được chạm khắc rất trau chuốt, giống các ngôi đền La Mã. Tuy nhiên, mọi dấu vết của thời kỳ đầu đã biến mất. Lạ lùng là người ta tìm thấy rất ít những dòng chữ khắc ở Petra, có lẽ chúng đã mòn đi cùng vữa trát trong quá trình xây dựng. Các tháp mộ thuộc thời kỳ tiền Hy Lạp là bằng chứng cho lịch sử lâu đời của khu phế tích này, vào khoảng thế kỷ VI TCN.
      Năm 106, Petra trở thành một bộ phận của đế quốc La Mã và bước vào thời kỳ cực thịnh 100 năm sau đó. Người Nabataean thờ các vị thần Arập thời kỳ tiền Hồi giáo và một số vị vua được phong thần, trong đó có vua Obodas I. Tu viện là công trình lớn nhất tại Petra, được xây dựng vào thế kỷ I TCN để tưởng nhớ vị vua này. Cũng vào thời kỳ La Mã đô hộ, Petra bước vào giai đoạn suy tàn. Petra lúc này là căn cứ giao thương đường biển. Trận động đất năm 363 đã phá hủy các tòa nhà và hệ thống cung cấp nước sinh hoạt.
Ngày 6.12.1985, khu phế tích cổ đại Petra chính thức được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới và trở thành một địa điểm du lịch thu hút khách châu Âu đến miền Nam Jordan. 
      Petra là công trình đá, tưởng như không có gì vững chắc hơn nhưng vẫn bị thiên tai đe dọa. Xói mòn, động đất, ô nhiễm, suy thoái môi trường và khách du lịch chính là hiểm họa. Quỹ Bảo tồn thế giới (World Monument Fund) đã xếp hạng Petra vào danh sách “100 công trình lâm nguy” trên thế giới. Liên minh quốc tế về bảo vệ tài nguyên ước tính có 50% loại động vật ở Petra đang bị đe dọa. Năm 2004, dưới sự chỉ đạo của Hoàng Hậu Jordan, 4 cựu Đại sứ Mỹ tại Jordan và một số nhân vật quan trọng của 2 nước quan tâm đến tương lai của Petra đã thành lập Quỹ quốc gia Petra nhằm bảo tồn các công trình kiến trúc, khảo cổ, văn hóa và đa dạng sinh học ở địa danh độc đáo này. Petra thật sự còn rất huyền bí bởi chúng ta mới chỉ khám phá được 15%, những gì bí ẩn vẫn nằm sâu trong lòng núi.

Nam Anh