Hướng mở trong việc thực hiện Quyết định 134 ở ĐBSCL

      Sóc Trăng, Trà Vinh, Kiên Giang là những tỉnh tập trung đông đồng bào dân tộc Khmer sinh sống. Tỷ lệ hộ dân tộc thiểu số nghèo theo tiêu chí mới ở các tỉnh này vẫn ở mức cao: Sóc Trăng 37,88%; Trà Vinh 45,42%, Kiên Giang 22,9%. Điều tra của Ban Dân tộc tỉnh Sóc Trăng cho biết, toàn tỉnh hiện có 24.345 hộ dân tộc Khmer, Hoa nghèo, không có hoặc thiếu đất sản xuất; 6.150 hộ không có đất ở. Theo kế hoạch phân bổ vốn thực hiện Quyết định 134, Sóc Trăng được Chính phủ đầu tư kinh phí hỗ trợ đất ở và đất sản xuất gồm 613 tỷ 77 triệu đồng. Thế nhưng tính đến thời điểm hiện tại, tỉnh không còn quỹ đất công để bố trí cho đồng bào nghèo; quỹ đất hoang hoá trong tỉnh đã được khai thác triệt để ngay từ những năm đầu mới tách tỉnh (1992) và đã giao hết cho các hộ đi xây dựng vùng kinh tế mới theo Chương trình 327 và 773/ TTg. 
      Tương tự như Sóc Trăng, các tỉnh Trà Vinh, Bạc Liêu, An Giang, Kiên Giang, Cà Mau... đều không còn quỹ đất công để triển khai thực hiện Quyết định 134. Tỉnh Trà Vinh có tới 18.611 hộ đồng bào Khmer trong diện cần hỗ trợ đất sản xuất; 6.150 hộ cần hỗ trợ đất ở. Để cấp đủ diện tích đất cho đồng bào theo định mức Nhà nước quy định là 200m2/hộ thiếu đất ở và 500m2/ hộ thiếu đất sản xuất, Trà Vinh phải huy động tổng diện tích 3.998ha đất ở và đất sản xuất. Phó trưởng Ban Dân tộc tỉnh Trà Vinh Nguyễn Thanh Hùng khẳng định: “Việc triển khai chính sách hỗ trợ đất ở, đất sản xuất cho đồng bào nghèo gặp không ít khó khăn, vướng mắc. Nguyên nhân là do tỉnh không có quỹ đất công, diện tích đất rừng không còn, diện tích đất tính trên bình quân đầu người không cao”. Với định mức phí Nhà nước hỗ trợ 5 triệu đồng/ha đất là quá thấp so với giá đất thực tế ở Trà Vinh cũng như các tỉnh vùng ĐBSCL (hiện đang dao động từ 200 - 350 triệu đồng/ha).   
      Để khắc phục thực trạng trên, được biết hiện nay, các tỉnh vùng ĐBSCL đang lập các Đề án để triển khai giải quyết đất ở, đất sản xuất hoặc chuyển sang hướng đào tạo việc làm, hỗ trợ vốn sản xuất cho đồng bào nghèo. Đề án xoá đói giảm nghèo cho vùng đồng bào dân tộc Khmer theo Quyết định 134/TTg của tỉnh Sóc Trăng đề xuất tổng kinh phí đầu tư trên 1.000 tỷ đồng, tập trung vào việc tạo quỹ đất, làm nhà ở, giải quyết nước sinh hoạt. Bên cạnh đó, Sóc Trăng chú trọng tập trung vào công tác đào tạo nghề, giải quyết việc làm, xuất khẩu lao động cho đối tượng nghèo người dân tộc thiểu số. Tỉnh đã thành lập Trường Trung cấp Dạy nghề Sóc Trăng, Trung tâm Giới thiệu việc làm tỉnh và các Trung tâm Đào tạo nghề cấp huyện. Hàng năm, tỉnh đã dạy nghề, đào tạo, bố trí việc làm, đưa đi xuất khẩu lao động... từ 40-50 ngàn lao động. Thời gian tới, tỉnh đang dự kiến nâng cấp Trường Trung cấp Dạy nghề Sóc Trăng lên hệ Cao đẳng, mở thêm nhiều mã ngành nghề mới, mở rộng chỉ tiêu tuyển sinh, ưu tiên đào tạo nghề cho con em dân tộc Khmer.   
      Tỉnh Trà Vinh xây dựng Đề án tập trung vào hướng giải quyết đất ở, hỗ trợ vốn sản xuất và giải quyết việc làm cho hộ đồng bào dân tộc Khmer nghèo với tổng mức đầu tư 416 tỷ 793 triệu đồng. Trong đó, tỉnh đề xuất Chính phủ đầu tư hỗ trợ kinh phí mua đất ở cho 6.150 hộ Khmer nghèo 32 tỷ 259 triệu đồng/101 ha. Chuyển nguồn kinh phí hỗ trợ đất sản xuất sang hỗ trợ vốn sản xuất cho 18.611 hộ với tổng mức đầu tư 93 tỷ 537 triệu đồng; Đào tạo nghề, giải quyết việc làm cho 25.786 lao động, mức phí đào tạo nghề 10 triệu đồng/khẩu, xuất khẩu lao động 20 triệu đồng/khẩu. Năm 2006, Trà Vinh đã nâng cấp Trường Cao đẳng Cộng đồng của tỉnh lên thành Trường Đại học, mở thêm nhiều ngành nghề đào tạo mới. Tỉnh cũng xúc tiến xây dựng nhiều cụm công nghiệp mới như: Cụm công nghiệp Long Đức (thị xã Trà Vinh), Cụm công nghiệp Tiểu Cần - Cầu Quang... để thu hút các công ty, xí nghiệp về đứng chân trên địa bàn, góp phần giải quyết việc làm cho người lao động.
      Tương tự như Trà Vinh, Sóc Trăng, các tỉnh Bạc Liêu, An Giang, Kiên Giang, Cần Thơ, Cà Mau hiện cũng đang xây dựng Đề án triển khai, thực hiện Quyết định 134 theo hướng hỗ trợ mua lại đất ở cho bà con (bằng cách vận động trong thân tộc, họ hàng chuyển nhượng lại) theo giá thị trường và chuyển mục đích  hỗ trợ sản xuất sang đào tạo nghề.  
      Được biết, Đề án giải quyết đất ở, đất sản xuất của các tỉnh ĐBSCL hiện đang chờ Chính phủ xem xét, phê duyệt. Hy vọng, những giải pháp điều chỉnh theo nhu cầu và khả năng thực tế của từng địa phương, vùng ĐBSCL sẽ sớm giải quyết dứt điểm những vấn đề bức xúc hiện nay của đồng bào dân tộc thiểu số nghèo.

Ngọc Ánh