Sức hút của văn hóa Tày

      Ngưỡng mộ trước những tác phẩm thi ca đậm chất dân tộc miền núi cùng “kho tàng” văn hóa dân tộc Tày của nhà thơ Dương Thuấn, năm 2006, Đại học Massachussett đã mời anh sang Mỹ lần thứ hai để thuyết trình về Văn hóa Tày trong tiến trình hội nhập thế giới. Hai chuyến đi ngót nghét 70 ngày, người con dân tộc Tày này đã đi khắp nước Mỹ, gặp gỡ các quan chức chính phủ, nghị sỹ Quốc hội, cũng như các trí thức văn nghệ sỹ để nói chuyện về nhiều vấn đề rất cụ thể của văn hóa Tày, như văn học, nghệ thuật, lịch sử, trang phục, ẩm thực, các sinh hoạt văn hóa như lễ hội, ma chay cưới xin, lễ đầy tháng... Và tất nhiên không thể thiếu phần hấp dẫn nhất là đọc thơ Tày của chính tác giả và hát các làn điệu dân ca Tày. Khán giả không chỉ chăm chú lắng nghe mà còn đặt nhiều câu hỏi xung quanh việc bảo tồn và phát triển văn hóa Tày trong xu hướng hội nhập văn hóa thế giới. Đã có nhiều chuyên gia nghiên cứu về Phương Đông nói rằng họ rất muốn được tìm hiểu và nghiên cứu văn hóa Tày. Một số người còn ngỏ ý muốn làm phim về người con tài hoa này và về tận quê anh để tìm hiểu văn hóa Tày.
      Một nền văn hóa mở đặc sắc
      Văn hóa Tày là một nền văn hóa mở, rất đặc sắc và có sức sống kỳ diệu. Điều đó có thể thấy rất rõ lịch sử văn hóa Tày phát triển qua các thời kỳ. Hay nói cách khác, văn hóa Tày luôn phát triển đa diện. Nó có thể tự loại bỏ những yếu tố không thích hợp của văn hóa “nhập cảng” từ bên ngoài nhưng rất tự nhiên, nó tiếp thu và tiêu hóa ngay văn hóa “nhập cảng”, và nó cũng ảnh hưởng trực tiếp ngay đến các nền văn hóa khác. Hàng ngàn năm nay văn hóa Tày vẫn giữ được bản sắc là do sự hội nhập mạnh mẽ từ trong lòng nó, chứ không phải là do nó cố giữ những cái gì luôn bất biến, cố hữu không thay đổi. Chính vì sự hội nhập mạnh mẽ mà nền văn hóa Tày ngày càng trở nên phong phú và đặc sắc. Hội nhập về văn hóa không chỉ đem lại lợi ích về tinh thần mà còn đem lại cả lợi ích kinh tế, chính trị, ngoại giao...
      Văn hóa Tày trong lịch sử và đặc biệt là thời kỳ hiện nay không bao giờ chối bỏ văn hóa của các dân tộc khác khi du nhập vào xã hội Tày. Người Tày có thể hấp thu văn hóa của các dân tộc khác một cách tự nhiên như khí trời. Có thể nói đó là nền văn hóa "động". Một nền văn hóa luôn thúc giục mọi con người và cả xã hội phải vươn lên. Sự giao thoa với các nền văn hóa ngày càng nhiều, càng tạo điều kiện cho văn hóa Tày có sức sống mạnh hơn. Chúng ta có thể thấy rất rõ dấu ấn văn hóa Tày đang hiện hữu trên khắp Việt Nam như trong chữ viết, ẩm thực, văn hóa phi vật thể, văn hóa tâm linh... Từ trường ảnh hưởng văn hóa Tày ở Việt Nam rất rõ. Chẳng hạn trong tiếng Việt có một số từ tiếng Tày như: “mương phai” (mương dẫn nước), tre pheo (cây tre), cọn nước... Người Tày đã biết canh tác lúa nước từ rất sớm, là chủ nhân của nền văn minh lúa nước Bắc Sơn; hoặc những món ăn chế biến của người Tày như vịt quay, lợn quay Lạng Sơn, khâu nhục... Ít ai ngờ, văn học viết của người Tày đã có trước người Kinh 500 năm. 
      Sắp “trình làng” cuốn sách đầu tiên
      Dương Thuấn sắp sửa cho ra mắt công chúng cuốn sách Văn hóa Tày thời hội nhập. Âu cũng là một cách giúp người Việt và cả người nước ngoài hiểu rõ hơn về người Tày. Cuốn sách dày hơn 400 trang, viết về văn hóa dân tộc Tày từ thời sơ khai cho đến giai đoạn hội nhập hiện nay. Đây là cuốn sách đầu tiên và cũng là đầy đủ nhất về văn hóa Tày được trình bày dưới dạng khoa học: nghiên cứu, khảo sát, so sánh, minh họa... Cuốn sách sẽ giúp người đọc thấy được diện mạo của văn hóa Tày, đồng thời nhận thức rõ về sự hội nhập của văn hóa Tày trên tất cả các lĩnh vực: văn học nghệ thuật, ẩm thực, kiến trúc, phong thủy, tâm linh, trang phục... Tất cả đều chứng tỏ văn hóa Tày là nền văn hóa mở và có sức sống mạnh mẽ, đặc sắc, phong phú. Và nó cũng chứng tỏ sự thành công trong việc sử dụng phương pháp nghiên cứu độc đáo của tác giả trong quá trình chuyển tải văn hóa Tày đến với thế giới một cách khoa học và hấp dẫn nhất.

Minh Nhật