Phẫu thuật thẩm mỹ
Truyện ngắn của Trần Chiến

Đúng là Thuấn đang ngót dần, thong thả nhưng không ngừng, tý tý một năng lực sống. Ăn uể oải, hay giả cách để khỏi phải uống. Đối thoại với ai, nhất là thuộc cấp, rất khó nắm ý đối tượng, cứ ừ ừ thế à để sang tuần nha, dù việc phải quyết ngay tắp lự. Trước mặt cấp trên vẫn chả nhạy bén, phải căng óc ra mới đoán được trong bao nhiêu lời rồng cuốn rồng leo kia đâu là thông tin cốt tử, còn chém gió những đâu đâu. Nhưng công việc nó có đợi đến lúc ông tỉnh táo mới ập đến đâu. Những tết nhất đi thiếu cửa nào chết với cửa ấy. Thằng trưởng phòng A. chúa hay phản thùng, ông anh cùng cha khác mẹ vợ nó lên chức không thể không chia vui. Cậu lái xe hai vợ, một trong “lục thân phụ mẫu” về cõi vĩnh hằng lại thôi thôi anh bận quá chú thông cảm cầm về quê chia buồn hộ. Những việc có tên. Những việc không tên. Chả vụ nào đáng làm không đáng làm hơn nhau, chả bao giờ trốn được nào.

Nhưng những cố gắng, mọi cố gắng đều có giá trị của nó. Bộ trưởng mới đẻ thêm viện Chiến lược, đặt ông đứng đầu. Nhà cửa, dù đã qua thời phân phối, vẫn tậu được nhờ các chính sách khéo léo đền bù cho người có chức. Xe đưa đón, sự tôn trọng, đợi ý kiến mình để kết thúc những cuộc họp, dĩ nhiên thiếu quyền lực làm thế nào có được. Ban đầu ông vướng víu vì phải đáp lại những chào hỏi nhạt nhẽo, bảo thôi thôi đừng vẽ cứ cho hai chữ thoải mái giữ hòa bình thế giới. Nhưng sau sinh nhật thứ nhất của nhiệm kỳ đầu tiên thì thôi. Nhiều hoa kèm rượu, bánh, rất nhiều phong bì “giản dị”, người ta quý mình, từ chối thế nào được. Đến nỗi mà ông phải so sánh với viện trưởng viện Tổng thể. B. đẻ tháng chạp, ăn tết xong tổ chức giỗ bố, nghĩa là trong khoảng nửa tháng có đến ba lần được cấp dưới tỏ hiếu đễ. Nhận quà là một kỹ năng, vợ B. được rèn luyện ác liệt. Còn mình, sinh nhật áp Tết, có thằng đến mừng rồi đầu giêng “quên” lại chúc luôn. Và bố ông đang còn lù lù một đống, làm giỗ thế nào. Vợ ông so với vợ B. vụng dại, đần thối hơn là cái chắc.

Những băn khoăn kiểu ấy đang phải nhường chỗ cho nỗi hao mòn ngày một lớn lao, khi người ta sắp về. “Còn một nghìn không trăm ba mươi hai ngày…”, mới nhẩm thế thoắt cái nó đã sạt một góc. Cái đồng hồ đếm ngược tự chế trong đầu thoăn thoắt nhẩy, khiến trái tim bé nhỏ phải chịu những cơn đau thắt quá sức. Hưu trí. Hạ cánh. Vĩnh viễn chứ không phải tập dượt gì như lần suýt chia tay vợ để theo một cánh bướm mỏng chập chờn vào Nam. Rồi là về làng bằng cái gì? Đi mượn con biển trắng hàng xóm tò mò “Hết rồi à?” Góp giỗ ít hơn, ông trưởng họ xếch mé chắc. Đáp xe khách là hết chuyện. Nhưng thời buổi này giản dị làng bảo sợ xin tiền giả vờ đấy đạo đức giả thôi. Thị phi không thoát đằng nào, nghiệt ngã thật.

Nghĩ thế nên ông Thuấn chả hưởng được lạc thú phòng xông hơi, ra ngoài càng nhầu. Báo hại cậu phó phải băn khoăn anh bị bỏng à hay nó đấm không kỹ để em bảo đổi cô khác, biết đâu khuyết điểm là đẩy thủ trưởng vào chốn khỏa thân lần giở trước đèn.

*

Chèn chống dưới ông Thuấn có hai viện phó. Vũ phụ trách chuyên môn, chăm việc và khó đăm đăm, nắm vững nhiều lĩnh vực nghiên cứu xa nhau, nhưng tin thế đếch nào được. Thảo luận một đề tài viện trưởng rất lơ mơ, tư cách thư ký khoa học cơ quan, Vũ hay quay sang “Để xin ý kiến anh Thuấn trước”. Thằng đểu ra ý ông tranh chủ biên những đề tài to, kinh phí lớn thì đùn đẩy, mặc kệ đấy mà. Thuấn đã có võ phát biểu, nhấn mạnh sự quan trọng của đề tài, những thuận lợi và thách thức đang chờ, các đồng chí phải thật cố gắng mới được. Nói thế và đẩy những nghiên cứu hóc búa, thậm chí đâm vào sừng trâu cho Vũ làm. Ông cứ túc tắc họp hành, cho ý kiến, dự đủ hiếu hỷ…, dưới quyền đến gãi đầu gãi tai thì thả xuống những căn dặn ai ai đều biết. Đề tài ông chủ biên bao giờ cũng an toàn, mang lại tiền và tên tuổi cho người tham gia. Mở những cánh cửa đã mở, nghiên cứu đã có sẵn mục đích, kết luận thì làm gì chả dẫn đến thành công. Nên chi Vũ, ra ngoài được đám học thuật đề cao, sinh viên cao học lắm anh nhờ hướng dẫn, về cơ quan rất ít có ảnh hưởng.

Phó hai mới gần năm chục, đẹp trai, tươi tỉnh, đích thân ông nhấc lên từ chân trưởng phòng tổng hợp. Đường chuyên môn không phát, vì có ngồi yên đọc sách được nào, hết tuổi miệt mài công tác đoàn, Túc sang làm công đoàn, thêm một phiếu sẵn sàng đồng ý với thủ trưởng trong bộ tứ. Túc triển khai các phong trào trong cơ quan, soạn tổng kết, lo xe đưa chị về quê, giải vây cho ông lúc bị chúc rượu… Nhiều vinh dự và trách nhiệm quá, đến nỗi bị gọi là “trung vệ dập” của viện trưởng, có đứa thối mồm đặt là “ca ve”, Túc không lấy làm điều. Ối chao, nghề ca ve có từ thượng cổ, muôn đời sau càng phát đạt, việc quái gì mà xí hổ. Kính thưa các đồng chí chưa bị lộ…, chả có câu ấy là gì.

Năm ta xồng xộc đến đoạn cuối. Bức bối vì quãng đời phục vụ ngót lại nhanh quá, Thuấn hẹn Túc ra giêng đi đền chùa. Thành ra viên phó hai như ăn Tết với gia đình: sau lễ sinh nhật anh, cả ngày hai chín chạp đưa chị lên đền Bà Chúa Kho trả lãi trong năm và vay vốn dùng năm mới, sáng ba mươi mang chai rượu ngon đến để anh tiếp khách Tết rồi nháo nhào về huy động văn phòng mang quà đến các cửa cần thiết. Mồng một Túc trực chỉ nhà ông chúc Tết anh chị mừng tuổi các cháu xong cùng anh đi các sếp vừa đến hôm qua. Mồng hai ở nhà, hôm sau đem xe lại hai anh em mình đi thôi cầu cúng tha hồ xe cơ quan biển xanh nhỡ bọn nhà báo chộp được đưa lên em thì chả sao chứ anh ảnh hưởng lắm.

Văn Miếu Quốc Tử Giám, nơi thờ Đức Thánh Hiền, liệt tổ liệt tông của trí thức Việt Nam, ông bỏ nửa triệu vào hòm kính đựng kinh điển Nho giáo, khiến thằng du lịch lông rậm tròn xoe mắt.

Chùa Bút Tháp, pho nghìn mắt nghìn tay đẹp nhất nước, Thuấn vái rất chuẩn, khấn lâm râm. Thừa lúc xung quanh không để ý, ông đút tờ trăm nghìn vào một bàn tay gỗ của Đức Quan Âm rồi lỉnh đi.

Đêm trước rằm tháng giêng, đền Trần Nam Định nghìn nghịt người, còn con kiến nào chắc bị xéo cả nghìn lần. Đầu năm khấn vái nơi nơi chả bằng được ban Quốc Ấn ở đây. Thiên hạ toàn thằng khôn nhưng gặp ông là dại rồi. Sức lực như thần, Thuấn xô vẹt hàng trăm thằng lực lưỡng, chui qua háng hàng rào bảo vệ, trổ công phu bay qua đầu các quan chức hàng tỉnh hàng trung ương cướp được lá ấn, là vuông giấy bản nhuộm vàng vẽ chữ Nho, triện đóng đỏ chói. Trong quán bún riêu ngoài đám hội, rách toang từ đầu đến chân, đầu rớm máu, thở như trâu nhưng hể hả, Thuấn húp bay hai bát bún riêu như múc trong chậu rửa bát lên mà giá gấp ba ngày thường.

- Anh giả tiền nhé. Năm nay anh làm gì được nấy.

Túc nói, cười cười sợ ông cho mình tiếc tiền. Nhưng Thuấn hiểu luật quá, lộc vào ông cả thì trả gấp năm gấp mười chả ra cái đếch. Thế mà trên ô tô, mặt ông thoắt rúm lại, nỗi xốn xang chả mơ hồ nhưng rất khó nói bóp thắt, tâm trạng ở cái đoạn không xổ ra khéo phát điên.

- Sao thế ạ? – Túc hỏi khi dòng xe cướp ấn đi ngược chiều đã vợi.

- Lộc gì thì lộc, tớ chỉ còn nghìn ngày là hạ cánh.

- Làm gì ra có chuyện ấy. Anh có cống hiến đặc biệt, còn tại vị lâu.

- Ông khéo an ủi. Tôi đã phải cài cắm ông với ban bệ thế nào để khi lên thay, tay Vũ nó không quên mình nhanh quá.

- Ối trời, anh lo cho em làm gì. Em một lòng đi với anh, tìm cách để anh tại chức lâu nữa.

- Lắm lúc mình tiếc sao hồi trẻ không chịu đèn sách viết lách hơn, giờ có cái phó giáo sư, không quản lý nhưng cũng về muộn năm năm.

Nguồn cơn tuôn ra, những “giá như” với “biết vậy” đang bất tận thì Túc chen vào: “Sao anh không phẫu thuật thẩm mỹ cái nhỉ? Các anh bên Cục Vĩ mô với Viện Tầm xa đều làm cả đấy thôi…” Thuấn há hốc mồm, thấy hắn chả có vẻ đùa.

*

Hiểu là phó hai không thể trắng phớ ra, Thuấn quyết định cặn kẽ lấy. Gặp nhau ở bộ, ông thấy Oánh, viện trưởng Viện Tầm xa “đảo ngói”, hình như đi hút mỡ bụng gọn đi nhưng tóc thưa quá, thỉnh thoảng rút lược trong túi áo ra chải rất buồn cười. “Tôi năm năm nữa ông ạ”, Oánh nói khi Thuấn hỏi bao giờ hưu. Quái thật, hồi cùng bổ nhiệm, tờ quyết định ghi Oánh kém ông có một tuổi.

Bên Vĩ mô dễ hơn. Cục trưởng Thành là chỗ thân quen, Thuấn chỉ lên đầu ông ta bỗ bã “Dạo này lại ‘bán dâm’ kia đấy”. Thành cười lớ phớ tớ “dâm toàn phần” sợ vợ nghi mà cậu có dùng thuốc không đấy tuổi chúng mình không bổ trợ đứt lúc nào không biết. Quả thật lưng Thành thẳng tưng da chưa mồi phong độ chán. Chuyện râm ran cho đến khi Thuấn ngã người ra, rằng Thành còn kém tuổi mình.

- Đâu có. Hồi đại học cậu cậy hơn mình một tuổi bắt gọi anh cơ mà.

- Các cụ ở quê khai lên cho tớ học sớm. Vừa rồi so lại với sổ sinh của ủy ban thì tớ sinh sau bốn năm.

Thành chuyển sang cuộc hội lớp sắp tới kết hợp với hội khóa hội trường luôn, nội dung rất dầy không đả động những ấm ách của bạn. Nhưng đêm ấy, Thuấn phải chong chong. Oánh và Thành bổ nhiệm cùng đợt, tại vị như mình cũng đến như thế thôi, sao đều được kéo dài thời hạn phục vụ ra. Nào phải năng lực vòi vọi hay khéo vo ve trên bộ hơn. Gần sáng ông bật phắt dậy. Cùng một mẹo trẻ hóa cán bộ đây mà, cái Túc gọi là phẫu thuật thẩm mỹ. Ông phó hai kín miệng không huỵch toẹt ra, khiến tôi tốn thần kinh tìm hiểu quá. Ô, để có tờ giấy ấy thì đơn giản lắm, trong tầm tay ấy mà.

Ông Thuấn về quê tặng nhà văn hóa thôn dăm chục ghế họp, giỗ họ quan viên xã dự đủ mặt. Rồi ra đem về cả một dự án, lên huyện bàn bạc cách thức đầu tư, bù khú rất thân thiết. Xe cộ, quà cáp trong những chuyến báo hiếu quê hương ấy, tay Túc thu xếp chu đáo.

Năm ấy, năm sau, năm sau nữa, Thuấn rung đùi trên ghế viện trưởng. Phó một chả xin ý kiến, mặc lòng. Lái xe kêu vợ sảy thai không đi, gọi taxi. Chịu đựng hết những phản phúc, đến khi biết ông còn tại vị lâu, rất lâu nữa, chúng mày mới trắng mắt ra mà xem. Không có mẹo này thì ông chả biết đời nghiệt ngã, chả phân biệt đâu là tình thực với quan tâm giả dối.

Rồi một ngày đẹp trời, tổ chức trên bộ xuống họp toàn cơ quan, trọng thể công bố viện trưởng mới là Túc, người phát hiện em trai Thuấn ở quê, trong giấy tờ sinh trước ông hai năm.