Phát triển cà phê bền vững, thích ứng biến đổi khí hậu là xu thế tất yếu

Không ít những thách thức

Trước những thách thức của biến đổi khí hậu, biến động giá cả thị trường, cũng như yêu cầu ngày càng cao từ chuỗi cung ứng toàn cầu, việc phát triển cà phê theo hướng bền vững là yêu cầu cấp thiết. Điều này đòi hỏi sự đổi mới từ khâu canh tác, thu hoạch, chế biến, đến bảo vệ môi trường, sử dụng hiệu quả tài nguyên đất và nước.

Chương trình canh tác cà phê thông minh thích ứng biến đổi khí hậu khu vực Tây Nguyên do Công ty CP Phân bón Bình Điền phối hợp thực hiện Ảnh: Ngọc Vân

“SCF không chỉ là xu hướng công nghệ mà còn là một giải pháp quan trọng giúp ngành cà phê Tây Nguyên vượt qua với những thách thức trong bối cảnh biến đổi khí hậu, thị trường để bảo đảm sản xuất bền vững. Việc áp dụng các công nghệ tiên tiến trong SCF sẽ giúp tối ưu hóa quy trình sản xuất, bảo vệ môi trường, và nâng cao đời sống của nông dân. Do đó, để ngành cà phê Tây Nguyên phát triển bền vững, việc đầu tư vào SCF là một hướng đi cần được đẩy mạnh và nhân rộng trong tương lai. Đây là cuộc cách mạng xanh trong ngành cà phê”, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học kỹ thuật nông lâm nghiệp Tây Nguyên Trương Hồng khẳng định.

Cuối tháng 5 vừa qua, UBND huyện Ea H’leo (Đắk Lắk) phối hợp với Công ty CP Phân bón Bình Điền đã tổ chức Hội thảo “Phát triển cà phê bền vững trên địa bàn huyện Ea H’leo' nhằm nhận diện cơ hội, thách thức cho cây cà phê; hiện Ea H'Leo có trên 25.000ha cà phê với sản lượng khoảng 60.000 tấn/năm, cà phê đã và đang trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu nông nghiệp và đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội của huyện, nâng cao đời sống của người dân tại địa phương.

Ông Bùi Đức Thiện, Phó Chi cục trưởng, Chi cục Quản lý Chất lượng Nông lâm sản và Thủy sản (Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đắk Lắk) nhấn mạnh, để nhiệm vụ phát triển cà phê bền vững trên địa bàn huyện Ea H’Leo tiếp tục đạt được hiệu quả, trong thời gian tới cấp địa phương cần tiếp tục phối hợp cấp tỉnh thực hiện hiệu quả các chính sách hỗ trợ cho nông dân, doanh nghiệp, hợp tác xã; liên minh hợp tác xã theo chuỗi giá trị; liên kết sản xuất cà phê bền vững; có nhiều chính sách khuyến khích phát triển công nghiệp chế biến cà phê gắn với tiêu thụ ổn định, đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của thị trường trong và ngoài nước.

Cuộc cách mạng xanh trong ngành cà phê

Ông Phạm Anh Cường (Phòng Nghiên cứu phát triển Công ty Cổ phần phân bón Bình Điền) cho biết, để thực hiện mục tiêu xây dựng quy trình canh tác cà phê thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu, ổn định và cải thiện độ phì nhiêu đất, tăng thu nhập cho người dân và các đối tác tham gia trong chuỗi sản xuất cà phê, Bình Điền chú trọng nâng cao nhận thức của người dân trong vấn đề áp dụng khoa học kỹ thuật vào canh tác sử dụng phân bón một cách thông minh.

Bên cạnh đó, tiếp tục có nhiều nghiên cứu để hoàn thiện quy trình phù hợp với tập quán canh tác của người dân; đưa ra các loại phân bón NPK chuyên dùng cho từng loại cây, thích ứng với biến đổi khí hậu, giá cả hợp lý, phù hợp với điều kiện của người dân tại địa phương…

Ông Trương Hồng, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học kỹ thuật nông lâm nghiệp Tây Nguyên, thành viên Hội đồng khoa học Công ty Cổ phần phân bón Bình Điền cho biết, để thích ứng với biến đổi khí hậu và sự thay đổi về thị trường, người trồng cà phê ở Tây Nguyên đã bước đầu áp dụng các giải pháp SCF (các giải pháp dựa trên công nghệ nhằm mục đích giảm chi phí tài chính và cải thiện hiệu quả kinh doanh); một số mô hình SCF đã được triển khai bước đầu thành công ở Tây Nguyên, đặc biệt là ở các tỉnh như Đắk Lắk, Gia Lai và Lâm Đồng. Các mô hình này chủ yếu được hỗ trợ bởi các tổ chức quốc tế, các công ty công nghệ và các cơ quan nhà nước, cụ thể là Bộ Nông nghiệp và Môi trường.

Cụ thể, Bình Điền đã triển khai Chương trình canh tác cà phê thông minh ở 5 tỉnh Tây Nguyên và tỉnh Sơn La. Các mô hình đã thực hiện từ năm 2014 đến nay đã đạt được một số kết quả nổi bật như tiết kiệm lượng nước tưới từ 10 - 30 %; lượng phân bón 5 - 20 %; chi phí phòng trừ sâu bệnh hại giảm 10 - 30 %; năng suất tăng từ 5 - 15 %; lợi nhuận tăng 5 - 15 % so với đối chứng của nông dân.

Các hợp tác xã cà phê cũng đã bắt đầu ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), công nghệ blockchain (là một cơ sở dữ liệu phân tán, minh bạch và không thể thay đổi, được sử dụng để lưu trữ và chia sẻ thông tin) vào phân tích dữ liệu lớn để truy xuất nguồn gốc, dự đoán giá cả và xu hướng tiêu thụ cà phê, từ đó giúp nông dân định hướng sản xuất và tiếp cận thị trường hiệu quả hơn.

Một số nông dân tại Đắk Lắk, Gia Lai đã áp dụng công nghệ tưới tiết kiệm kết hợp bón phân qua hệ thống tưới và sử dụng cảm biến để theo dõi độ ẩm của đất. Nhờ vào việc giảm bớt nước tưới, sản lượng cà phê của họ không những được cải thiện mà còn bảo vệ được nguồn nước ngầm trong khu vực, hiệu quả kinh tế tăng.