Ông Donald Trump cân nhắc không kích Iran:Canh bạc sinh tử trong nhiệm kỳ

Diễn biến quan trọng tại Phòng Tình huống

Sau cuộc họp căng thẳng kéo dài 1 tiếng 20 phút tại Phòng Tình huống cùng các cố vấn an ninh quốc gia, Tổng thống Donald Trump đã gọi điện trực tiếp cho Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, theo lời một quan chức Nhà Trắng. Cuộc trò chuyện này có thể đánh dấu bước ngoặt cho quyết định có tham gia chiến dịch không kích Iran hay không. Trước cuộc họp, ba quan chức Mỹ cho biết, ông Donald Trump đang nghiêm túc cân nhắc việc tham gia cuộc chiến và phát động cuộc tấn công của Mỹ vào các cơ sở hạt nhân của Iran, đặc biệt là cơ sở làm giàu uranium dưới lòng đất ở Fordow.

Ngay trước đó, trong chuỗi phát ngôn gay gắt trên mạng xã hội, Tổng thống Donald Trump tuyên bố Mỹ đã “kiểm soát hoàn toàn bầu trời Iran”, gửi thông điệp cảnh cáo đến Lãnh tụ Tối cao Iran Ali Khamenei rằng ông là một “mục tiêu dễ dàng”, đồng thời yêu cầu Iran “ĐẦU HÀNG VÔ ĐIỀU KIỆN” - dù không đưa ra định nghĩa cụ thể về cụm từ này. Đây là những động thái hoàn toàn khác biệt so với phản ứng trước đó của Mỹ đối với cuộc chiến hiện tại giữa Israel và Iran.

Cho đến nay, Mỹ đã giúp Israel tự vệ trước tên lửa tấn công từ Iran, nhưng từ chối tham gia vào các hoạt động tấn công. Nhưng theo đánh giá của Mỹ, thời điểm này, Iran đang ở thế yếu chưa từng có. Một năm bị Israel liên tục không kích vào các đồng minh và lực lượng ủy nhiệm trên khắp Trung Đông đã khiến sức mạnh chiến lược của Tehran suy giảm nghiêm trọng. Tổng thống Trump, người trong cả hai nhiệm kỳ đều tuyên bố sẽ đưa Mỹ tránh xa khỏi các cuộc chiến tốn kém nay đứng trước một ngã rẽ định mệnh.

Thay đổi lập trường

Tại Hội nghị thượng đỉnh G7 vừa diễn ra ở Canada, Tổng thống Donald Trump bất ngờ tiết lộ khả năng Mỹ có thể tham gia cùng Israel trong các cuộc không kích. Đây là sự đảo chiều khó tin về lập trường sau nhiều tháng ông theo đuổi giải pháp ngoại giao với Iran.

Mặc dù ngay sau đó, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio, người tháp tùng ông Donald Trump trong chuyến đi, đã trấn an các đồng minh rằng Mỹ không có ý định tham chiến. Tuy nhiên, theo ba quan chức giấu tên, lập trường đó đã “có thể thay đổi” chỉ trong vòng 24 giờ.

Thượng nghị sĩ Lindsey Graham, một nhân vật diều hâu nổi tiếng trong đảng Cộng hòa, cho biết đã trò chuyện với ông Donald Trump vào ngày 17/6 và ông tin rằng Tổng thống Mỹ muốn “giúp Israel hoàn thành mục tiêu”, cụ thể là phá hủy cơ sở hạt nhân ngầm Fordow ở phía nam Tehran.

“Ông ấy rất điềm tĩnh nhưng kiên quyết”, ông Graham nói. “Israel không thể phá hủy Fordow nếu không có sự hỗ trợ của Mỹ, và lợi ích của Mỹ cũng nằm ở chỗ ngăn chặn Iran sở hữu vũ khí hạt nhân”.

Mục tiêu Fordow

Trung tâm của mọi tính toán quân sự là cơ sở làm giàu uranium Fordow. Tổ hợp hạt nhân này được xây dựng sâu trong lòng núi gần Qom, miền bắc Iran, khiến nó gần như bất khả xâm phạm. Iran không công bố độ sâu của cơ sở này, nhưng một số ước tính cho hay nó nằm 80-90m sâu trong núi, chứa các máy ly tâm tiên tiến được sử dụng để làm giàu uranium cấp độ cao.

Trong một bài trả lời phỏng vấn hôm 16/6, Đại sứ Israel tại Mỹ Yechiel Leiter thừa nhận Mỹ là nước duy nhất sở hữu loại bom đủ sức phá hủy cơ sở này. “Quyết định thuộc về Mỹ, bất kể họ có thực sự theo đuổi hướng đi đó hay không", Đại sứ Leiter nói.

Trong khi đó, giới chức Mỹ cho biết, Fordow chỉ có thể bị phá hủy bằng loại bom xuyên hầm khổng lồ GBU-57 “massive ordnance penetrator”, nặng tới 15 tấn, dài hơn 6m. Và loại bom này chỉ có thể được thả từ B-2 Spirit - máy bay ném bom tàng hình hình cánh dơi, đóng tại căn cứ Whiteman ở Missouri. Một số B-2 và B-52 đã được điều động đến đảo Diego Garcia ở Ấn Độ Dương, nơi đặt căn cứ Mỹ-Anh dùng cho các chiến dịch tầm xa.

Tuyên bố của Tổng thống Donald Trump về việc kiểm soát bầu trời Iran được cho là ám chỉ hệ thống phòng không Iran đã bị Israel vô hiệu hóa phần lớn trong những ngày qua. Mặc dù Mỹ chưa trực tiếp tấn công Iran, Lầu Năm Góc thừa nhận đã hỗ trợ Israel, từ chiến hạm ngoài khơi đến tiêm kích đánh chặn tên lửa Iran bắn vào lãnh thổ Israel.

Chỉ huy lực lượng Mỹ ở Trung Đông, tướng Michael “Erik” Kurilla đã trình bày “hàng loạt phương án” cho Tổng thống Donald Trump và Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth. Ông khẳng định Mỹ đang ở trong “thời điểm chiến lược” để đảm bảo lợi ích quốc gia, đặc biệt là ngăn chặn Iran sở hữu vũ khí hạt nhân.

Trong khi đó, các hành động ăn miếng trả miếng giữa Israel và Iran đã sang tới ngày thứ 5 liên tiếp. Israel tiếp tục tấn công Iran bằng khoảng 60 máy bay chiến đấu, đánh vào 12 địa điểm lưu trữ và phóng tên lửa, chủ yếu ở phía tây Iran. Phát ngôn viên quân đội Israel cho biết họ đã tiêu diệt Tướng Ali Shadmani, vị Tổng tham mưu trưởng quân sự Iran mới được bổ nhiệm. Tuy nhiên, Iran chưa xác nhận thông tin này.

Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA), trong một nhận định hiếm hoi, cho biết hình ảnh vệ tinh cho thấy phần ngầm của cơ sở hạt nhân Natanz đã bị “tác động trực tiếp”, có thể là dấu hiệu thiệt hại nghiêm trọng.

Về phía Iran, các vụ trả đũa liên tục khiến hệ thống phòng không Israel “không hề ngơi nghỉ lấy một giây”. Iran tuyên bố đã có 224 người thiệt mạng trong các đợt không kích của Israel. Chính quyền Israel thông báo 24 công dân thiệt mạng và hơn 600 người bị thương do các đòn tấn công của Iran.

Trong khi cộng đồng quốc tế nín thở theo dõi tình hình Trung Đông và các nhà lãnh đạo quốc tế kêu gọi hòa bình, Tổng thống Mỹ có vẻ đang nghiêng về phía lựa chọn quân sự. Nếu thực sự chủ nhân thứ 47 của Nhà Trắng chọn bước đi như vậy, đây sẽ là canh bạc không chỉ định đoạt số phận chương trình hạt nhân Iran, mà còn có thể định hình di sản chính trị của ông.