Nợ công Mỹ cán mốc kỷ lục, bằng cả nền kinh tế Eurozone và Trung Quốc

Cán mốc kỷ lục sớm hơn dự kiến

Báo cáo mới nhất của Bộ Tài chính Mỹ công bố hôm 12/8 ghi nhận tổng nợ công đã lần đầu tiên vượt 37 nghìn tỷ USD. Con số này bị "phá vỡ" chưa đầy 8 tháng sau khi Mỹ chạm ngưỡng 36 nghìn tỷ USD lần đầu tiên vào cuối tháng 11/2024 và hơn một năm sau khi đạt mốc 35 nghìn tỷ USD vào cuối tháng 7/2024.

Tổng nợ công của Mỹ không bao gồm nợ trong các tài khoản nội bộ Chính phủ như quỹ tín thác an sinh xã hội, được dự đoán sẽ chạm mức 99% quy mô tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Mỹ trong năm nay.

Nợ công đã vượt mốc 37 nghìn tỷ USD sớm hơn nhiều năm so với dự báo trước đại dịch. Dự báo tháng 1/2020 của Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO) ước tính nợ liên bang sẽ chỉ vượt mốc này sau năm tài khóa 2030. Tuy nhiên, nợ đã tăng nhanh hơn dự kiến do đại dịch Covid-19 kéo dài nhiều năm, bắt đầu từ năm 2020, khiến phần lớn nền kinh tế Mỹ tê liệt. Chính phủ liên bang khi đó, dưới thời Tổng thống Donald Trump và sau đó là Tổng thống Joe Biden đã vay mượn ồ ạt để ổn định nền kinh tế và hỗ trợ quá trình phục hồi.

Hiện nay, chi tiêu công tiếp tục tăng sau khi Tổng thống Trump ký ban hành luật cắt giảm thuế và chi tiêu của đảng Cộng hòa hồi đầu năm nay. Theo ước tính của CBO, đạo luật này sẽ làm tăng thêm 4,1 nghìn tỷ USD vào nợ công trong thập kỷ tới.

Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành Quỹ Peter G. Peterson, ông Michael Peterson cho biết, việc Chính phủ vay mượn đẩy lãi suất tăng, “tăng chi phí cho mọi người và giảm đầu tư của khu vực tư nhân. Trong ngân sách liên bang, nợ công lấn át các ưu tiên quan trọng và tạo ra vòng xoáy nguy hại: Vay nhiều hơn, chi phí lãi vay cao hơn, và lại phải vay nhiều hơn nữa”.

Ông Peterson lưu ý rằng, các cột mốc nghìn tỷ USD “đang chất chồng với tốc độ chóng mặt”. Mỹ đạt mức 34 nghìn tỷ USD nợ công vào tháng 1/2024, 35 nghìn tỷ USD vào tháng 7/2024 và 36 nghìn tỷ USD vào tháng 11/2024. “Chúng ta hiện đang bổ sung thêm 1 nghìn tỷ USD vào nợ công chỉ trong vòng 5 tháng”, ông nói. “Tốc độ này nhanh gấp hơn hai lần so với mức trung bình trong 25 năm qua”.

Ủy ban Kinh tế hỗn hợp của Quốc hội ước tính, với tốc độ tăng trung bình hiện nay, sẽ chỉ mất khoảng 173 ngày để nợ công Mỹ tăng thêm 1 nghìn tỷ USD nữa.

Bà Wendy Edelberg, chuyên gia cao cấp tại Chương trình Nghiên cứu kinh tế của Viện Brookings, nói rằng Quốc hội đóng vai trò then chốt trong việc định hình chính sách chi tiêu và thu ngân sách, và hệ quả của đạo luật thuế mới của đảng Cộng hòa là “chúng ta sẽ phải vay rất nhiều trong suốt năm 2026, 2027, và xu hướng này sẽ còn tiếp tục”.

Hồi chuông cảnh báo về tài chính không bền vững

Chủ tịch Ủy ban Ngân sách Liên bang Có trách nhiệm (CRFB) Maya MacGuineas nói với Fox Business: "Tình hình tài chính của chúng ta đang mất cân bằng nghiêm trọng. Ngay cả khi tính toán nợ theo tỷ lệ phần trăm của nền kinh tế, chúng ta đang hướng tới mức kỷ lục và đang trên đà chi 1 nghìn tỷ USD chỉ riêng cho chi phí lãi vay. Chúng ta cần phải hành động nhanh chóng để đối mặt với thực tế về khoản nợ không bền vững của mình, trước khi một tình trạng khẩn cấp tài chính buộc chúng ta phải hành động".

Ông Michael A. Peterson cho rằng: "Nợ quốc gia tăng vọt lên hơn 37 nghìn tỷ USD một lần nữa gửi đi một thông điệp rõ ràng về con đường tài chính không bền vững của Mỹ. Nợ quốc gia của chúng ta hiện lớn hơn nền kinh tế của toàn bộ Khu vực đồng euro và Trung Quốc cộng lại".

Ông Peterson nói tiếp: "Mặc dù hôm nay là một cột mốc đáng tiếc nhưng vẫn chưa quá muộn để hành động. Chúng ta nên cải cách ngân sách trước khi thiệt hại trở nên tồi tệ hơn. Các nhà hoạch định chính sách có nhiều lựa chọn đã được biết đến để ổn định nợ công và đưa chúng ta vào một con đường vững chắc hơn cho thế hệ tiếp theo".