Hơn 10 năm trước, ngày 9.12.2013, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng về thăm và dự Lễ kỷ niệm 20 năm Đại học Quốc gia Hà Nội (10.12.1993 - 10.12.2013).

Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước và với tình cảm cá nhân của một cựu sinh viên Trường Đại học Tổng hợp (thành viên của Đại học Quốc gia Hà Nội), Tổng Bí thư ân cần thăm hỏi các đồng chí, các thầy giáo, cô giáo, các em học sinh, sinh viên của Đại học Quốc gia Hà Nội và bày tỏ niềm vui của một cựu sinh viên khi trở về thăm trường cũ.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đặc biệt lưu ý Đại học Quốc gia Hà Nội một số vấn đề để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thời kỳ mới. Những định hướng, tư tưởng chỉ đạo này của Tổng Bí thư vẫn vẹn nguyên giá trị tới nay.

“Phải đặc biệt coi trọng phát triển phẩm chất, tầm nhìn, năng lực, kỹ năng và tăng khả năng có việc làm của người học”

Trong bài phát biểu tại Lễ kỷ niệm 20 năm Đại học Quốc gia Hà Nội, Tổng Bí thư cho biết đất nước ta đang ở giai đoạn phát triển rất quan trọng với nhiều đặc điểm mới. Trên thế giới, toàn cầu hoá, hội nhập quốc tế, hợp tác cùng phát triển trở thành xu thế tất yếu, đem lại cho mỗi quốc gia, dân tộc, đặc biệt là các nước đang phát triển nhiều cơ hội, thuận lợi, song cũng đặt ra không ít khó khăn, thách thức, nhất là trong việc phát triển nguồn nhân lực trình độ cao, tranh thủ những thành tựu mới của khoa học - công nghệ và kinh tế tri thức.

Ở trong nước, để thực hiện được mục tiêu cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đang tiếp tục đổi mới sâu rộng và đồng bộ hơn; tập trung ưu tiên tái cấu trúc nền kinh tế gắn với chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng nâng cao hiệu quả, sức cạnh tranh, phát triển nhanh và bền vững, đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá và chủ động, tích cực hội nhập quốc tế.

Tình hình trên đặt ra cho ngành giáo dục và đào tạo nói chung và Đại học Quốc gia Hà Nội nói riêng nhiều yêu cầu mới, vẻ vang, nhưng cũng nặng nề hơn trong việc thực hiện nhiệm vụ nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và nền khoa học - công nghệ tiên tiến.

Tổng Bí thư nhấn mạnh, Đại học Quốc gia Hà Nội cần tiếp tục phát huy kết quả, thành tích đã đạt được, sớm khắc phục những hạn chế, yếu kém, thực hiện thật tốt chức năng, nhiệm vụ được giao, thực sự trở thành tổ hợp các trường đại học, viện nghiên cứu khoa học thuộc các chuyên môn khác nhau, ngang tầm khu vực, từng bước đạt trình độ quốc tế. Đại học Quốc gia Hà Nội cùng với Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh và các trường đại học trọng điểm phải nỗ lực phấn đấu làm nòng cốt cho hệ thống giáo dục đại học và nghiên cứu phát triển khoa học - công nghệ, có nhiều đóng góp hiệu quả và to lớn hơn nữa cho sự nghiệp đào tạo đại học, sau đại học và nghiên cứu, phát triển khoa học - công nghệ đạt trình độ tiên tiến.

Tổng Bí thư đặc biệt lưu ý Đại học Quốc gia Hà Nội một số vấn đề. Trước hết là tiếp tục hoàn thiện mô hình tổ chức Đại học Quốc gia Hà Nội theo hướng hiện đại, phù hợp chuẩn mực quốc tế và điều kiện của Việt Nam. Tiếp tục triển khai cơ cấu đa ngành, đa lĩnh vực; tập trung lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao chất lượng, hiệu quả, tính chuyên nghiệp trong công tác quản trị đại học, bao gồm quản trị mục tiêu, quản trị các nguồn lực và cải cách, hiện đại hoá hành chính; phát huy vai trò tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các đơn vị thành viên.

Về công tác đào tạo, phải đặc biệt coi trọng phát triển phẩm chất, tầm nhìn, năng lực, kỹ năng và tăng khả năng có việc làm của người học. Hoàn thiện và triển khai Đề án đổi mới công tác tuyển sinh theo hướng đánh giá năng lực thực chất của người học, nâng cao chất lượng đầu vào. Tiếp tục đổi mới nội dung chương trình, phương pháp giảng dạy và học tập theo hướng hiện đại, thiết thực, tăng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tạo động lực để người học tham gia tích cực vào quá trình nâng cao chất lượng đào tạo.

Bên cạnh đó, phát triển và nâng cao hiệu quả các chương trình đào tạo cử nhân khoa học tài năng; các chương trình đào tạo "ngành kép", cấp "bằng kép". Xây dựng một số ngành, chuyên ngành đào tạo chất lượng cao, hướng tới phát triển khoa, trường đại học thành viên và Đại học Quốc gia Hà Nội đạt chuẩn quốc tế.

Cần nhận thức, phát huy đầy đủ vai trò như “cái nôi” của nghiên cứu khoa học cơ bản

Một trong những lưu ý của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tới Đại học Quốc gia Hà Nội là về công tác nghiên cứu. Đại học Quốc gia Hà Nội cần nhận thức và phát huy đầy đủ vai trò như là một “cái nôi” của nghiên cứu khoa học cơ bản, nơi sản xuất "máy cái", đào tạo, cung cấp nguồn cán bộ khoa học cơ bản cho toàn bộ hệ thống giáo dục - đào tạo và khoa học - công nghệ quốc gia, có đặc thù riêng, cần có cơ chế, chính sách riêng, phù hợp.

Theo Tổng Bí thư, Đại học Quốc gia Hà Nội cũng là một trong số ít các cơ sở lớn có nhiệm vụ tổ chức đào tạo và nghiên cứu về khoa học xã hội - nhân văn, có liên quan mật thiết đến sự phát triển của đất nước, đến việc bảo vệ chủ quyền quốc gia, bảo tồn, phát huy các giá trị văn hoá của dân tộc, đến xây dựng và phát triển nhân cách của con người Việt Nam trong bối cảnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, hội nhập quốc tế và phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Căn cứ vào thực tế dạy và học, Đại học Quốc gia Hà Nội cần nghiên cứu đề xuất với Trung ương Đảng và Chính phủ những giải pháp, cơ chế, chính sách cụ thể để nâng cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu phát triển khoa học xã hội - nhân văn trong hệ thống các trường đại học của cả nước.

Trên nền tảng phát triển khoa học cơ bản và khoa học xã hội - nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội cần tập trung phát triển các khoa học liên ngành, các công nghệ mũi nhọn trực tiếp tham gia vào việc giải quyết có hiệu quả các vấn đề đang đặt ra trong thực tiễn phát triển của đất nước.

Từng ngành đào tạo, bậc đào tạo, từng đề tài, dự án nghiên cứu trong khoa học cơ bản, khoa học xã hội - nhân văn, công nghệ hay khoa học kỹ thuật cần phải trả lời cho được câu hỏi: Cần làm gì và làm như thế nào để đóng góp tốt nhất vào việc giải quyết các vấn đề của thực tiễn phát triển kinh tế, xã hội và văn hoá của đất nước ?

“Nhân loại đã bước vào kỷ nguyên của văn minh trí tuệ và kinh tế tri thức. Điểm cốt yếu trong cạnh tranh phát triển toàn cầu chính là cạnh tranh về hàm lượng chất xám được tích hội trong từng công đoạn và từng sản phẩm của quá trình sản xuất xã hội, tức là ở tốc độ đổi mới tri thức và tốc độ rút ngắn vòng đời của các công nghệ. Đại học Quốc gia Hà Nội phải hoàn thành tốt nhiệm vụ đi tiên phong trong việc vươn tới các chuẩn mực và trình độ tiên tiến về tri thức và công nghệ của khu vực và thế giới, góp phần thiết thực vào việc thu hẹp khoảng cách tụt hậu trong trình độ phát triển của nước ta so với các nước tiên tiến”, Tổng Bí thư nhấn mạnh.

Phát huy những giá trị văn hoá tốt đẹp nơi học đường

Tổng Bí thư cũng lưu ý Đại học Quốc gia Hà Nội tiếp tục đẩy mạnh, nâng cao hơn nữa hiệu quả hoạt động hợp tác quốc tế và thông tin truyền thông, phục vụ thiết thực cho hoạt động đào tạo và nghiên cứu khoa học. Củng cố, nâng cao chất lượng phục vụ của các thư viện, trung tâm thông tin, các nhà xuất bản, các tạp chí khoa học bằng những ấn phẩm, công trình có giá trị khoa học cao. Tăng cường hợp tác với các đối tác nước ngoài có uy tín trong việc triển khai các đề tài, dự án, chương trình đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, cũng như tăng cường giao lưu văn hoá và học thuật quốc tế.

Qua các hoạt động này để huy động và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực phục vụ cho phát triển, nâng cao vị thế, uy tín của Đại học Quốc gia Hà Nội ở trong nước cũng như trên trường quốc tế, tiếp thu những thành tựu khoa học giáo dục - đào tạo nói riêng và khoa học - công nghệ nói chung của nhân loại, phục vụ cho sự nghiệp phát triển hai lĩnh vực từ lâu đã được Đảng và Nhà nước ta luôn coi là quốc sách hàng đầu này.

Để hoàn thành được các mục tiêu, nhiệm vụ nêu trên, Đại học Quốc gia Hà Nội cần xây dựng một môi trường làm việc dân chủ, thân thiện, hợp tác tin cậy, làm cơ sở để nuôi dưỡng, thúc đẩy đổi mới, sáng tạo, tự do học thuật, thống nhất, đồng thuận, kỷ luật, kỷ cương. Cần quan tâm đầu tư, phát triển đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có đủ phẩm chất đạo đức và năng lực chuyên môn, đáp ứng yêu cầu phát triển trở thành đại học nghiên cứu.

Bên cạnh đó, chú trọng phát triển đội ngũ cán bộ đầu đàn, đầu ngành; đội ngũ cán bộ quản lý có tư duy, phương pháp và kỹ năng quản trị đại học tiên tiến, có kỹ năng ứng xử, giao tiếp tốt; ưu tiên xây dựng đội ngũ giảng viên là nhà khoa học, có trình độ chuyên môn giỏi, có năng lực sáng tạo, phương pháp giảng dạy và có khả năng tổ chức nghiên cứu khoa học.

Xây dựng được một cộng đồng các nhà giáo, nhà khoa học thật sự đoàn kết, chân thành hợp tác trong đào tạo, nghiên cứu; chân thành hợp tác với các đồng nghiệp ngoài Đại học Quốc gia Hà Nội. Có giải pháp cụ thể để thu hút cán bộ và các nhà khoa học giỏi ở trong nước và nước ngoài, đồng thời có các chính sách đãi ngộ cán bộ có trình độ cao; khuyến khích, động viên cán bộ làm việc có ý thức trách nhiệm và hoàn thành tốt công việc.

Đại học Quốc gia Hà Nội cũng cần phối hợp chặt chẽ với các cơ quan hữu quan đẩy nhanh tiến độ xây dựng cơ sở vật chất Đại học Quốc gia Hà Nội tại Hoà Lạc. Có các giải pháp phát triển các nguồn lực phục vụ đào tạo, nghiên cứu khoa học; chăm lo đời sống vật chất và tinh thần của cán bộ, công chức, viên chức, sinh viên, học viên.

Đảng bộ Đại học Quốc gia Hà Nội cần quán triệt sâu sắc chủ trương, đường lối của Đảng, thường xuyên chăm lo công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và kiện toàn hệ thống chính trị, tăng cường khối đoàn kết, nhất trí trong nội bộ, làm cơ sở vững chắc quy tụ sự đồng tâm, đồng thuận, tâm huyết, trí tuệ của toàn thể cán bộ, công chức, viên chức, sinh viên, học viên, nghiên cứu sinh.

Phát huy cao độ tinh thần tự do sáng tạo của các nhà khoa học; phát huy những giá trị văn hoá tốt đẹp nơi học đường, đặc biệt là đạo đức, phẩm chất, tư cách nhà giáo, nhà khoa học, truyền thống uống nước nhớ nguồn và đạo lý thầy - trò.

Tổng Bí thư bày tỏ mong muốn và niềm tin rằng, Đại học Quốc gia Hà Nội sẽ thực sự trở thành một trong những biểu tượng đẹp của tinh thần, trí tuệ và tinh hoa văn hoá Việt Nam.