Ngân sách giảm thu 12.600 tỷ đồng mỗi năm
Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành chưa có chính sách ưu đãi thuế nhằm hỗ trợ, khuyến khích doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ theo định hướng của Đảng và Nhà nước. Hiện tại, doanh nghiệp siêu nhỏ và nhỏ chịu thuế suất cào bằng 20% như các loại hình doanh nghiệp khác. Chính vì vậy, một trong những mục tiêu sửa luật lần này đó là thiết kế những chính sách ưu đãi thuế (cả về thuế suất và phương pháp tính thuế) cho doanh nghiệp siêu nhỏ.
Cụ thể, theo dự thảo Luật trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội, thuế suất 15% sẽ được áp dụng với doanh nghiệp có tổng doanh thu của năm trước liền kề không quá 3 tỷ đồng; thuế suất 17% áp dụng với doanh nghiệp có tổng doanh thu của năm trước liền kề từ trên 3 tỷ đồng đến không quá 50 tỷ đồng.
Mức thuế suất 15% và 17% nêu trên không áp dụng đối với doanh nghiệp là công ty con hoặc công ty có quan hệ liên kết mà doanh nghiệp trong quan hệ liên kết không phải là doanh nghiệp đáp ứng điều kiện áp dụng thuế suất quy định tại khoản này nhằm bảo đảm việc ưu đãi thuế được thực hiện đúng mục tiêu, hạn chế việc xói mòn cơ sở thuế.
Cùng với đó, dự thảo Luật bổ sung phương pháp tính thuế đơn giản theo tỷ lệ % trên doanh thu đối với doanh nghiệp có tổng doanh thu năm không quá 3 tỷ đồng trong trường hợp xác định được doanh thu nhưng không xác định được chi phí, thu nhập.
Theo đánh giá của Bộ Tài chính, cơ quan chủ trì xây dựng dự thảo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi), ưu đãi thuế suất sẽ tạo điều kiện cho doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ tích tụ vốn để phát triển sản xuất, kinh doanh, nâng cao khả năng cạnh tranh và có cơ hội phát triển thành doanh nghiệp có quy mô lớn hơn. Đồng thời, việc bổ sung phương pháp tính thuế đơn giản không chỉ nhằm tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp siêu nhỏ mà còn khuyến khích cá nhân kinh doanh, hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp.
Tính toán của Bộ Tài chính cho thấy, chính sách ưu đãi thuế suất nếu được thông qua sẽ làm ngân sách nhà nước giảm thu khoảng 12.600 tỷ đồng/năm. Trong đó, áp dụng thuế suất 15% đối với doanh nghiệp siêu nhỏ làm giảm thu khoảng 8.700 tỷ đồng/năm; áp dụng thuế suất 17% với doanh nghiệp nhỏ làm giảm thu khoảng 3.900 tỷ đồng/năm. Tác động này có vẻ không đáng ngại, khi Bộ Tài chính cho biết, số giảm thu do hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ sẽ được bù đắp từ các loại thuế gián thu và các nguồn thu ngân sách khác vì số tiền thuế được giảm sẽ được sử dụng cho tiêu dùng và đầu tư; đồng thời, sẽ góp phần tăng thu từ thuế thu nhập doanh nghiệp vào giai đoạn tiếp theo do doanh nghiệp có điều kiện để tái đầu tư, phát triển sản xuất kinh doanh.
Vì sao chỉ hỗ trợ doanh nghiệp siêu nhỏ?
Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa quy định: doanh nghiệp được xếp vào diện nhỏ và vừa nếu có số lao động tham gia bảo hiểm xã hội bình quân năm không quá 200 người và đáp ứng một trong hai tiêu chí sau: tổng nguồn vốn không quá 100 tỷ đồng và tổng doanh thu của năm trước liền kề không quá 300 tỷ đồng. Với các tiêu chí này, số lượng doanh nghiệp siêu nhỏ và nhỏ đang chiếm tới gần 94% tổng số doanh nghiệp ở nước ta và nếu tính cả số lượng doanh nghiệp có quy mô vừa thì nhóm doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa chiếm tới trên 97% tổng số doanh nghiệp
Nếu dựa theo các tiêu chí nói trên để xác định đối tượng được áp dụng mức thuế suất ưu đãi thì gần như toàn bộ doanh nghiệp ở nước ta sẽ được hưởng chính sách này. Do đó, Bộ Tài chính đề xuất chỉ áp dụng tiêu chí doanh thu và ưu đãi thuế suất cho những doanh nghiệp có tổng doanh thu năm trước liền kề dưới 50 tỷ đồng.
Bộ Tài chính cho rằng, việc thực hiện các mức thuế suất tương ứng theo quy mô của doanh nghiệp cũng thể hiện chính sách ưu đãi dành cho doanh nghiệp là có thời hạn (mức thuế suất thay đổi theo bước phát triển của doanh nghiệp) và bảo đảm sự khuyến khích, hỗ trợ phù hợp với thực tế.
Hơn nữa, xác định đối tượng theo tiêu chí doanh thu còn có ưu điểm là phản ánh thực chất kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, đồng thời phù hợp với kinh nghiệm của nhiều nước trên thế giới. Mặt khác, nếu lấy theo tiêu chí doanh thu thì cơ sở dữ liệu của cơ quan thuế đã có sẵn (kết quả doanh thu đã thể hiện trên hồ sơ doanh nghiệp) nên sẽ thuận lợi trong quản lý. Ở nước ta, các chính sách ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp đối với các doanh nghiệp có quy mô nhỏ trong giai đoạn vừa qua đều được thực hiện dựa theo tiêu chí doanh thu và đã được thực tế chứng minh là phù hợp.
Góp ý bước đầu vào dự thảo Luật Thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi), Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, cộng đồng doanh nghiệp rất phấn khởi với các ưu đãi thuế trong dự thảo Luật.
