Nhiều bất cập trong quản lý chất thải rắn sinh hoạt
Tại Tọa đàm “Các giải pháp tổng thể quản lý chất thải rắn sinh hoạt” do Báo Đại biểu Nhân dân tổ chức, Ủy viên; ĐBQH hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường PGS.TS. Nguyễn Ngọc Sơn cho rằng để giải bài toán này phải có đột phá. Luật Bảo vệ môi trường đã đưa ra giá cụ thể cho việc thu gom, nhưng phải trợ giá cho người nghèo, đối tượng an sinh xã hội; phải đầu tư hạ tầng đồng bộ, đảm bảo từ khâu thu gom đến xử lý.
Theo Ủy viên; ĐBQH hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường PGS. TS. Nguyễn Ngọc Sơn, qua công tác giám sát, vẫn chưa có một giải pháp tổng thể quản lý hiệu quả lĩnh vực này. Hiện, chính sách phí, giá còn nhiều bất cập, nhiều địa phương vẫn khoán cho hộ gia đình, trả theo lượng một cách thực chất. Chúng ta cũng chưa có Bộ tiêu chuẩn bao bì nhận diện, chuẩn hóa phân loại rác thải sinh hoạt tại nguồn; định mức, phương pháp đấu thầu thì chưa đồng bộ, nhiều địa phương chưa cập nhật nên khó xử lý hiệu quả;
Khâu tổ chức thực hiện, xử lý phủ kín ở nông thôn còn thấp, vẫn còn tồn tại tình trạng rác thải được vận chuyển từ thành phố về nông thôn xử lý thủ công, gây ô nhiễm môi trường trầm trọng; Dịch vụ thu gom rác thải ở nông thôn thì hạn chế, không đạt chuẩn. Cũng vì đơn giá chưa phản ánh đầy đủ chi phí nên nhà đầu tư chưa mặn mà đầu tư vào xử lý chất thải rắn sinh hoạt; cơ sở dữ liệu thì mơ hồ; chuỗi tái chế lớn, khó kiểm soát, phối hợp liên ngành chưa cụ thể…
Cũng theo PGS.TS. Nguyễn Ngọc Sơn, để giải bài toán này phải có đột phá. Luật Bảo vệ môi trường đã đưa ra giá cụ thể cho việc thu gom, nhưng phải trợ giá cho người nghèo, đối tượng an sinh xã hội; phải đầu tư hạ tầng đồng bộ, đảm bảo từ khâu thu gom đến xử lý.
Bên cạnh đó phải giám sát chuỗi xử lý, phát huy ngành công nghiệp tái chế. Đây cũng là giải pháp giúp ngành công nghiệp tái chế phát huy hiệu quả.
Do đó, Chính phủ cần nghiên cứu kỹ, đặc biệt là đa dạng hóa về nguồn lực cho hoạt động này. Có thể liên kết vùng, liên kết nông thôn giữa các tỉnh để xử lý. Các giải pháp này, Đoàn giám sát đã tổng hợp, kiến nghị lên Quốc hội, hy vọng bài toán xử lý rác thải sẽ được giải quyết.
Về vấn đề này, PGS. TS. Bùi Thị An - ĐBQH Khóa XIII; Nguyên Viện trưởng Viện Tài nguyên, môi trường và Phát triển cộng đồng đánh giá, giai đoạn vừa rồi, tuy chúng ta đã có những tiến bộ rõ rệt trong việc quản lý rác thải và xử lý rác thải sinh hoạt. Tuy nhiên, còn thiếu đồng bộ trong mọi hoạt động. Khâu phân loại rác thải sinh hoạt đầu nguồn vẫn còn nhức nhối.
“Luật đã có, chủ trương đã có, đã phối hợp liên ngành, nhiều điểm nghẽn pháp lý, chính sách đã được tháo gỡ nhưng vẫn chưa đạt hiệu quả; Thực thi pháp luật chưa đồng bộ, do đó phải có cơ chế hậu kiểm thế nào cho hiệu quả, đồng thời phân trách nhiệm rõ ràng (địa phương, trung ương ra sao), nếu không không thể làm được ” – PGS. TS. Bùi Thị An nhấn mạnh.
