Nhân Ngày Gia đình Việt Nam (28/6):Giữ lửa yêu thương trong gia đình

“Gia đình tốt thì xã hội mới tốt”

Không ngẫu nhiên mà văn hóa Việt Nam, dù trải qua hàng ngàn năm biến động, vẫn bền vững một cách kỳ lạ; bởi dưới mỗi mái nhà, trong từng thế hệ, luôn có những nguyên tắc ngầm được truyền lại bằng lối sống hơn là lời nói: chữ “hiếu” đối với mẹ cha, chữ “nghĩa” với anh em, chữ “nhẫn” trong tình vợ chồng, chữ “tín” trong dạy dỗ con cái… Những giá trị ấy không được giảng dạy trong sách vở, mà được thấm dần trong từng bữa cơm chiều, từng buổi họp mặt cuối tuần, từng lần giỗ chạp tổ tiên, đó chính là văn hóa gia đình.

Văn hóa ấy không chỉ định hình nên những con người Việt Nam tử tế, nhân ái, mà còn tạo thành nền tảng đạo đức cho cả xã hội. Bởi một xã hội có vững chắc hay không bắt đầu từ từng tế bào nhỏ mang tên gia đình. Gia đình tốt thì xã hội mới tốt. Gia đình hạnh phúc thì quốc gia mới vững mạnh.

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: “Quan tâm đến gia đình là đúng vì nhiều gia đình cộng lại mới thành xã hội, gia đình tốt thì xã hội mới tốt, xã hội tốt thì gia đình càng tốt hơn, hạt nhân của xã hội là gia đình”. Câu nói ấy cho đến hôm nay vẫn còn nguyên giá trị như một lời nhắc nhở trong hành trình phát triển đất nước. Muốn dựng xây một Việt Nam hùng cường, không thể chỉ nhìn vào những con số tăng trưởng hay thành tựu công nghệ, mà phải bắt đầu từ sự bền vững trong từng mái nhà, từng nền nếp gia phong.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa, khi các giá trị sống có nguy cơ bị cuốn trôi bởi chủ nghĩa tiêu dùng, thực dụng và cá nhân hóa, thì chính văn hóa gia đình, với nền nếp, đạo lý, yêu thương bền bỉ - càng trở nên quan trọng. Nó không chỉ giúp mỗi người giữ được căn cước văn hóa giữa dòng chảy hội nhập, mà còn khơi nguồn cho những phẩm chất làm nên con người Việt Nam hiện đại: bản lĩnh, nhân ái và khát vọng vươn lên.

Gieo lại những hạt giống yêu thương

Chúng ta đang sống trong một thời đại có quá nhiều thay đổi, nhanh đến mức không phải ai cũng kịp thích nghi, sâu đến mức không phải giá trị nào cũng có thể giữ nguyên vẹn. Và chính gia đình, dù thiêng liêng đến đâu, cũng không đứng ngoài những biến động ấy. Đó là những thách thức đến từ sự thay đổi trong cấu trúc và lối sống gia đình; ảnh hưởng từ công nghệ và mạng xã hội; áp lực kinh tế khiến không ít gia đình chao đảo; sự xói mòn của những giá trị truyền thống trong cách ứng xử; đặc biệt là sự thờ ơ vô hình trong các gia đình…

Trong kỷ nguyên số, văn hóa gia đình cần được xây dựng lại một cách chủ động, có ý thức, và như một hệ giá trị sống gắn liền với tương lai dân tộc.

Trước hết, yêu thương có trách nhiệm. Tình thân phải được nuôi dưỡng bằng sự hiện diện, lắng nghe, bằng những hành động cụ thể hàng ngày. Yêu thương có trách nhiệm là biết đặt người thân làm trung tâm cho những lựa chọn, là cùng nhau lớn lên, chứ không chỉ cùng nhau sống.

Thứ hai, văn hóa gia đình cần được kiến tạo lại bằng giáo dục nhân cách từ trong tổ ấm. Gia đình là trường học đầu tiên, cũng là trường học lâu dài nhất trong đời người. Nếu trong ngôi nhà đó, người lớn sống tử tế, biết xin lỗi và cảm ơn, biết tôn trọng và chia sẻ, thì trẻ em không cần học đạo đức qua sách vở, vì chúng đã nhìn thấy và cảm nhận được bằng cả trái tim.

Thứ ba, gìn giữ giá trị truyền thống. Văn hóa không bất biến, nhưng nếu không biết cách giữ gìn, nó sẽ tan biến. Ngày giỗ tổ tiên không chỉ là chuyện cúng mâm cao cỗ đầy, mà là dịp để các thế hệ ngồi lại, kể cho con cháu nghe về nguồn cội. Tết không chỉ là lễ hội, mà là thời khắc đoàn viên. Những câu ca dao, tục ngữ, những món ăn, nếp sống, nếu không được tiếp nối, thì mất mát không chỉ là văn hóa, mà còn là bản sắc dân tộc.

Thứ tư, ứng dụng công nghệ một cách nhân văn. Chúng ta không thể quay lưng với điện thoại, mạng xã hội hay thiết bị số, nhưng hoàn toàn có thể đặt giới hạn để bảo vệ kết nối thực sự giữa con người với con người. Một buổi tối không có màn hình, một ngày Chủ nhật cùng nhau đi chơi không điện thoại, một thói quen gửi tin nhắn yêu thương cho vợ/chồng hay cha/mẹ mỗi sáng - những điều tưởng như nhỏ ấy, lại có thể nuôi dưỡng nền tảng cảm xúc vững bền.

Thứ năm, gia đình không thể là gánh nặng của riêng phụ nữ. Khi người đàn ông biết chia sẻ việc nhà, chăm sóc con cái, lắng nghe người bạn đời; khi thế hệ trẻ tôn trọng, kết nối với ông bà; khi cha mẹ đặt ưu tiên hàng đầu cho sự trưởng thành nhân cách của con cái, đó là khi văn hóa gia đình được tái sinh, đúng nghĩa và bền vững.

Gia đình cần được nhìn nhận là một hệ sinh thái sống động, nơi mỗi thành viên vừa là người tiếp nhận, vừa là người kiến tạo giá trị. Văn hóa gia đình không phải là điều sẵn có, mà cần được gieo trồng, nuôi dưỡng và làm mới từng ngày. Như ngọn lửa, nếu không được tiếp củi và che chắn trước gió, sẽ có lúc chỉ còn tàn tro.

Mỗi gia đình là một thế giới nhỏ, nhưng lại có sức mạnh âm thầm định hình nên diện mạo của cả một dân tộc. Một đứa trẻ lớn lên trong yêu thương sẽ trở thành một công dân có trách nhiệm. Một thế hệ biết kính trọng tổ tiên, biết chia sẻ và dấn thân vì cộng đồng là nền móng để xây dựng một quốc gia thịnh vượng và nhân văn. Bởi vậy, nói đến phát triển đất nước, không thể không nói đến gia đình. Và nói đến khát vọng dân tộc, không thể không bắt đầu từ từng mái ấm gia đình!