Mỹ dịu giọng

Theo nguồn tin từ Nhà Trắng, Chính quyền Tổng thống Donald Trump đang cân nhắc cắt giảm thuế quan đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, hiện ở mức cao nhất trong lịch sử, nhằm giảm căng thẳng với Bắc Kinh. Mặc dù ông Donald Trump vẫn chưa đưa ra quyết định cuối cùng và các cuộc thảo luận vẫn chưa rõ ràng nhưng một lựa chọn đang được cân nhắc. Một quan chức chính quyền cho biết ông Trump sẽ không hành động đơn phương và sẽ cần thấy một số hành động thiện chí từ Bắc Kinh để hạ thuế quan.

Một quan chức cấp cao khác của Nhà Trắng thì nói cụ thể hơn khi cho biết thuế quan đối với Trung Quốc có khả năng sẽ giảm xuống còn khoảng 50% đến 65%. Chính quyền cũng đang cân nhắc một cách tiếp cận theo từng cấp độ tương tự như cách mà Ủy ban Hạ viện về Trung Quốc đề xuất vào cuối năm ngoái, theo đó, Hoa Kỳ có thể đánh thuế 35% đối với các mặt hàng mà nước này coi là không đe dọa đến an ninh quốc gia và ít nhất 100% đối với các mặt hàng được coi là chiến lược đối với lợi ích của Hoa Kỳ. Dự luật đề xuất áp dụng các mức thuế đó trong 5 năm.

"Chúng ta sẽ có một thỏa thuận công bằng với Trung Quốc" - Tổng thống Mỹ Donald Trump nói với các phóng viên tại Nhà Trắng vào ngày 23.4. "Mọi thứ đều đang diễn ra" - ông chủ Nhà Trắng nói thêm, khi được hỏi liệu ông có đang tích cực trao đổi với giới lãnh đạo Trung Quốc hay không.

Trước đó hôm 22.4, Tổng thống Donald Trump đánh tiếng rằng ông sẵn sàng cắt giảm thuế đối với hàng hóa Trung Quốc từ mức thuế 145% mà ông áp đặt trong nhiệm kỳ thứ hai của mình. "Mức thuế 145% là rất cao. Mức thuế mới sẽ không cao như thế. Chúng tôi sẽ giảm đáng kể nhưng cũng sẽ không giảm còn 0%", Tổng thống Mỹ Donald Trump nói với các phóng viên tại Nhà Trắng. Ông Donald Trump cũng thừa nhận những tác động kinh tế tiêu cực từ việc tăng thuế hải quan sẽ còn ảnh hưởng đến Mỹ trong một thời gian.

Phát biểu của Tổng thống Donald Trump là một dấu hiệu nữa cho thấy ông muốn xoa dịu căng thẳng thương mại Mỹ - Trung Quốc. Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent hôm 22.4 cũng thừa nhận mức thuế quan cao là không bền vững và ông hy vọng sẽ có "sự giảm leo thang" trong cuộc chiến thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Tổng thống Mỹ đã áp thuế 145% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, thậm chí một số mặt hàng có thể lên đến 245%. Trung Quốc cũng đáp trả bằng việc áp thuế 125% đối với hàng hóa của Mỹ. Trong khi hoãn 90 ngày áp dụng thuế đối ứng với các đối tác thương mại khác, ông Donald Trump vẫn giữ nguyên quyết định áp thuế cao đối với hàng hóa Trung Quốc. Điều này làm dấy lên lo ngại một cuộc chiến thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, thậm chí căng thẳng hơn cuộc chiến trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông.

Sức ép từ các tập đoàn

Diễn biến mới này, cùng với lời khẳng định mới nhất của Tổng thống Donald Trump về việc sẽ không sa thải Chủ tịch Cục Dự trữ liên bang (FED) là tin tức tích cực nhất đối với các nhà đầu tư trong những ngày qua trong bối cảnh các động thái cứng rắn của Nhà Trắng trong những tuần gần đây khiến họ hoang mang.

Tuyên bố trên cũng khiến Phố Wall thở phào nhẹ nhõm. Một ngày sau khi thị trường chứng khoán bùng nổ nhờ phát biểu của Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent rằng ông Trump sẽ tìm cách giảm căng thẳng trong cuộc chiến thương mại với Trung Quốc, thị trường chứng khoán Mỹ tiếp tục tăng điểm vào ngày 23.4. Chốt phiên, chỉ số Dow Jones tăng 420 điểm, tương đương 1,07%. S&P 500 tăng 1,67% còn Nasdaq tăng 2,5%.

Ba chỉ số chính giữ cửa thị trường chứng khoán Mỹ tăng điểm nhưng vẫn đóng cửa thấp hơn nhiều so với mức đỉnh trong ngày. Chỉ số Dow Jones từng tăng gần 1.200 điểm vào buổi sáng nhưng sau đó giảm nhẹ khi ông Bessent cảnh báo rằng cân bằng lại thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc có thể sẽ mất nhiều thời gian.

Thay đổi đáng chú ý trong quan điểm của ông Trump đối với Chủ tịch FED Jerome Powell và Trung Quốc diễn ra một ngày sau khi ông gặp riêng tổng giám đốc điều hành (CEO) của bốn tập đoàn bán lẻ lớn nhất nước Mỹ. Các lãnh đạo này đã bày tỏ lo ngại về tác động kinh tế ngày càng nghiêm trọng do chính sách thuế quan của ông đang bất ổn gây ra cho thị trường tài chính. Các CEO của Walmart, Target, Home Depot và Lowe’s được mời đến Nhà Trắng trong chiến dịch nội bộ nhằm thuyết phục Tổng thống về tác động thực tế từ các chính sách của ông.

Các mức thuế mà ông Donald Trump áp đặt đang gây áp lực nặng nề lên ngành bán lẻ. Các lãnh đạo doanh nghiệp đã cảnh báo rằng hàng hóa sẽ sớm khan hiếm ở Mỹ khi họ trình bày một viễn cảnh kinh tế ảm đạm có thể trở nên rõ ràng chỉ trong vài tuần tới.

Trong nhiều tuần qua, Chánh văn phòng Nhà Trắng Susie Wiles và một số cố vấn cấp cao đã liên tục nhận được các cuộc gọi báo động từ giới doanh nghiệp về tác động của chính sách thuế quan và những lời cảnh báo tiếp tục nhằm vào Chủ tịch Fed. Nhìn chung, những phát ngôn của Tổng thống đã làm thị trường chao đảo và làm suy giảm niềm tin vào khả năng điều hành kinh tế của chính quyền.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent đã đóng vai trò chủ chốt trong sắp xếp cuộc gặp với các lãnh đạo bán lẻ nói trên. Đây là một nỗ lực để cho ông Donald Trump thấy những thách thức kinh tế mà chính quyền đang đối mặt là nghiêm trọng như thế nào. Ông Doug McMillon, CEO của Walmart vốn có mối quan hệ thân thiết với ông Donald Trump, đã thẳng thắn nói với Tổng thống Mỹ rằng cuộc chiến thương mại với Trung Quốc đã bắt đầu làm gián đoạn chuỗi cung ứng và tình hình sẽ chỉ tồi tệ hơn vào mùa hè.

Vẫn có chỗ cho thỏa thuận thương mại

Trên thực tế, ngay cả khi Mỹ quyết định giảm một nửa thuế quan đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, mức thuế đó vẫn đồng nghĩa với việc thị trường Hoa Kỳ sẽ gần như đóng cửa đối với hầu hết nhà sản xuất máy móc, thiết bị điện và các sản phẩm khác của Trung Quốc. Một số nhà phân tích ước tính rằng thương mại giữa hai nước có thể cạn kiệt trong vòng vài tháng nếu vẫn duy trì ở mức cao như vậy.

Tuy nhiên, việc cả Mỹ và Trung Quốc không còn trong trạng thái “giương cung bạt kiếm” và bày tỏ thái độ cởi mở với một thỏa thuận cho thấy sự thay đổi đáng kể so với tháng trước, thời điểm hai nền kinh tế lớn nhất thế giới liên tục đáp trả lẫn nhau bằng cách gia tăng mức tăng thuế quan qua lại cùng với những lời lẽ gay gắt, góp phần đẩy thị trường chứng khoán trên toàn thế giới rơi vào những tuần tồi tệ nhất trong nhiều năm.

Hôm 23.4, Trung Quốc đã phát đi tín hiệu rằng họ sẵn sàng đàm phán thương mại với Hoa Kỳ, mặc dù Bắc Kinh cảnh báo họ sẽ không đàm phán “dưới bóng của những lời đe dọa” liên tục từ Nhà Trắng.

Trước đó, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Bessent cũng cho biết vẫn có chỗ cho các cuộc đàm phán về một thỏa thuận thương mại tiềm năng giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc. Các cuộc đàm phán như vậy sẽ phải có sự tham gia của hai nhà lãnh đạo cao nhất là Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình, mặc dù tới nay cả hai chưa có cuộc nói chuyện trực tiếp nào kể từ khi ông Donald Trump trở lại Nhà Trắng.

Khi căng thẳng thương mại leo thang, Tổng thống Donald Trump đã ám chỉ rằng, ông muốn người đồng nhiệm Trung Quốc gọi điện cho ông. Êkíp của ông Trump cũng đã gợi ý với các nhà ngoại giao Trung Quốc rằng Bộ trưởng Ngoại giao Vương Nghị nên liên lạc với Bộ trưởng Ngoại giao Marco Rubio, theo những người hiểu rõ vấn đề này. Nhưng cho đến nay, Bắc Kinh đã từ chối tham gia vào cả hai mặt trận.

Hiện tại, một phái đoàn các quan chức cấp cao của Trung Quốc bao gồm Bộ trưởng Tài chính Lam Phật An và Thống đốc Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc Phan Công Thắng đang có mặt tại Washington trong tuần này để tham dự cuộc họp mùa Xuân của Quỹ Tiền tệ Quốc tế và Ngân hàng Thế giới. Cho đến nay, phái đoàn vẫn chưa lên lịch bất kỳ cuộc họp nào với chính quyền Mỹ nhưng lịch trình hoàn toàn đó có thể thay đổi nếu Mỹ và Trung Quốc thực sự muốn hạ nhiệt căng thẳng hiện nay.