Theo bác sĩ Bệnh viện Ung bướu Hà Nội, suy tuyến giáp (nhược giáp, thiểu năng tuyến giáp, suy giáp) xảy ra dưới một dạng rối loạn chức năng tuyến giáp. Trong đó, tuyến giáp là một tuyến nội tiết nằm phía dưới yết hầu, tiết ra hai hormone thyroxine (T4) và triiodothyronine (T3) giúp kiểm soát mọi hoạt động của cơ thể. Suy tuyến giáp xảy ra khi tuyến giáp không sản xuất đủ hai hormone này.
Hormone thyroxine và triiodothyronine nắm vai trò quan trọng giúp duy trì tốc độ của cơ thể trong việc sử dụng chất béo và carbohydrate, kiểm soát nhiệt độ cơ thể, điều chỉnh quá trình sản xuất protein và ảnh hưởng đến nhịp tim. Nếu không có đủ hai hormone này, các bộ phận trong cơ thể sẽ hoạt động chậm lại, năng lượng được tạo ra ít hơn khiến quá trình trao đổi chất trở nên chậm chạp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
Có rất nhiều nguyên nhân khiến bạn bị suy tuyến giáp. Tuy nhiên, bác sĩ Bệnh viện Ung bướu Hà Nội gợi ý những nguyên nhân thường gặp bao gồm:
Bệnh tự miễn
Viêm tuyến giáp Hashimoto trở thành nguyên nhân phổ biến nhất gây nên bệnh suy giáp. Đây là một dạng rối loạn tự miễn xảy ra khi cơ thể tạo ra kháng thể tấn công và tiêu diệt nhầm tuyến giáp.
Bên cạnh đó, viêm giáp cũng có thể do virus hay vi khuẩn kích hoạt cơ chế tấn công nhầm của cơ thể. Đôi khi, các nhà khoa học cho rằng yếu tố di truyền cũng có thể liên quan.
Xạ trị
Xạ trị để điều trị một số bệnh ung thư ở vùng đầu và vùng cổ như ung thư hạch có thể khiến các bức xạ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến các tế bào tuyến giáp. Đây có thể là nguyên nhân dẫn đến suy tuyến giáp.
Điều trị cường giáp bằng iốt phóng xạ
Những người bị cường giáp (tuyến giáp sản xuất quá nhiều hormone) thường được điều trị bằng iốt phóng xạ hoặc thuốc chống tuyến giáp nhằm điều chỉnh tuyến giáp hoạt động bình thường trở lại. Một số trường hợp, phương pháp điều trị cường giáp này có thể khiến các tế bào tuyến giáp bị bức xạ phá hủy, dẫn đến suy giáp vĩnh viễn.
Phẫu thuật tuyến giáp
Phẫu thuật tuyến giáp có thể là nguyên nhân gây suy tuyến giáp. Loại bỏ tất cả hoặc một phần tuyến giáp có thể khiến bạn bị suy giáp vì lượng hormone tuyến giáp sẽ bị giảm hoặc thiếu hụt nghiêm trọng. Trong trường hợp này, người bệnh cần phải có chế độ bổ sung hormone tuyến giáp lâu dài cho cơ thể dưới sự giám sát của bác sĩ chuyên khoa.
Tác dụng không mong muốn từ sử dụng một số loại thuốc
Một số loại thuốc dùng để điều trị các vấn đề sức khỏe tim mạch, các bệnh tâm thần và ung thư có thể ảnh hưởng đến việc sản xuất hormone tuyến giáp, dẫn đến bệnh suy giáp.
Các loại thuốc này bao gồm amiodarone (Cordarone, Pacerone), lithium, interferon alpha và interleukin-2. Nếu đang dùng bất cứ loại thuốc nào, hãy trao đổi với bác sĩ để biết các tác dụng phụ của thuốc và cách phòng tránh.
Chế độ ăn uống thiếu hụt iốt nghiêm trọng
Để sản xuất được hormone thyroxine và triiodothyronine, tuyến giáp cần có iốt. Cơ thể không tạo ra được loại khoáng chất này nên cần bổ sung thông qua chế độ ăn uống.
Các thực phẩm giàu iốt bao gồm: động vật thân mềm có vỏ (trai, sò, ốc…), cá biển, trứng, sản phẩm từ sữa và rong biển. Hiện nay, tình trạng thiếu iốt không còn phổ biến ở Việt Nam nhờ chương trình bổ sung khoáng chất này vào muối ăn hằng ngày.
Mang thai
Đôi khi, suy tuyến giáp có thể xảy ra trong thời gian phụ nữ mang thai hoặc sau sinh – tình trạng viêm tuyến giáp sau sinh.
Nếu không được điều trị, suy giáp sẽ làm tăng nguy cơ sẩy thai, sinh non và tiền sản giật, một tình trạng gây tăng huyết áp của thai phụ đáng kể trong ba tháng cuối của thai kỳ. Đồng thời, có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển của thai nhi.
Suy giáp bẩm sinh
Một số trẻ được sinh ra không có tuyến giáp hoặc tuyến giáp hoạt động kém. Đây là loại suy tuyến giáp bẩm sinh.
Trong khi một số trẻ bị rối loạn này có dấu hiệu di truyền thì hầu hết các trường hợp suy giáp bẩm sinh không rõ nguyên do. Trẻ bị suy giáp bẩm sinh không có biểu hiện bất thường, khi sinh ra nên hầu hết các bệnh viện ở Mỹ đều tiến hành sàng lọc căn bệnh này ở trẻ sơ sinh nhằm có phương án can thiệp thích hợp và sớm nhất.
Rối loạn tuyến yên
Một nguyên nhân tương đối hiếm gặp khiến bạn bị suy giáp là do tuyến yên không thể sản xuất đủ hormone kích thích tuyến giáp (TSH). Hormone này cho tuyến giáp biết cần phải sản xuất và giải phóng bao nhiêu hormone thyroxine và triiodothyronine mà cơ thể cần. Việc tuyến yên không sản xuất đủ hormone TSH thường do một khối u tuyến yên lành tính gây nên.
Rối loạn vùng dưới đồi
Suy tuyến giáp do rối loạn vùng dưới đồi là một dạng suy giáp hiếm gặp. Điều này có thể xảy ra nếu vùng dưới đồi trong não không tạo ra đủ hormone thyrotropin-releasing (TRH). Đặc biệt, hormone này ảnh hưởng đến quá trình giải phóng TSH của tuyến yên.
