Nguy kịch do loại vi khuẩn trong nước lũ

Bệnh nhân T.V.Đ., sinh năm 1971, ở thành phố Yên Bái được Bệnh viện Đa khoa tỉnh Yên Bái chuyển đến khoa Cấp cứu, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương trong tình trạng nhiễm khuẩn huyết không xác định, suy gan, suy thận nặng, an thần, thở máy, duy trì các thuốc vận mạch. Bệnh nhân có tiền sử gút mạn, phát hiện cách 2 năm. Cách đây khoảng 9 tháng, người bệnh đi kiểm tra sức khỏe, có men gan cao, chưa phát hiện xơ gan trước đây.

Gia đình bệnh nhân sống trong vùng bão lũ, trước đó toàn bộ nhà bị ngập. Sau đó, bệnh nhân có tham gia dọn dẹp phòng chống lũ, có tiếp xúc nhiều với nước, bùn đất.

Cách vào viện khoảng 1 tuần, người bệnh xuất hiện tình trạng đau mỏi cơ thân mình. Ngày 20.9, bệnh nhân xuất hiện sốt rét run không rõ nhiệt độ, đau mỏi cơ vùng chân nhiều hơn, đi ngoài phân lỏng nhiều lần trong ngày, kèm theo đau vùng bắp chân hai bên. Ngày 23.9, bệnh nhân đi khám, phát hiện có tình trạng suy thận.

Đến ngày 24.9, người bệnh nhập viện Đa khoa tỉnh Yên Bái trong tình trạng bệnh tiến triển nặng hơn, sốt, đại tiện phân lỏng, tụt huyết áp, suy hô hấp, ý thức giảm. Bệnh nhân được đặt nội khí quản và chuyển tuyến lên Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương.

Tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, bệnh nhân được chẩn đoán nhiễm khuẩn huyết có sốc, theo dõi do Leptospira (bệnh xoắn khuẩn vàng da), viêm phổi, viêm tụy cấp, suy thận cấp, gút, xơ gan. Sau 4 ngày nhập viện, bệnh nhân được làm xét nghiệm tầm soát, xét nghiệm nước tiểu, xét nghiệm máu, cấy máu bệnh nhân có kết quả dương tính với Leptospira.

Sau 9 ngày điều trị, tình trạng người bệnh tỉnh táo, không phải duy trì thuốc vận mạch, không phải thở oxy, chức năng gan thận đã tiến triển. Bệnh nhân có thể ra viện trong tuần tới.

Ngoài trường hợp ông Đ., Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cho biết còn tiếp nhận 5 người (ở Thái Nguyên) nhập viện trong tình trạng sốt, mệt mỏi. Cả 5 người đều có quan hệ huyết thống (bao gồm 2 vợ chồng, con và hai cháu). Trong đó, ông N. V.C. (48 tuổi) phải nhập khoa Cấp cứu do diễn biến nặng: men gan tăng cao, suy thận cấp và giảm tiểu cầu; còn vợ con và 2 cháu điều trị tại Khoa Nhiễm khuẩn tổng hợp.

Trước đó, khoảng 4 ngày sau trận lũ lịch sử do bão Yagi gây ra tại các tỉnh phía Bắc, ông C. bắt đầu xuất hiện các triệu chứng sốt cao không rõ nguyên nhân, kèm theo mệt mỏi, khó thở, bụng chướng căng và đau vùng mạn sườn phải. Người bệnh tiểu ít, tình trạng sức khỏe ngày càng diễn biến xấu. Mặc dù đã tự mua thuốc hạ sốt nhưng các triệu chứng không thuyên giảm, buộc ông phải đến cơ sở y tế địa phương thăm khám.

Tại đây, bệnh nhân được chẩn đoán nhiễm trùng và chỉ định dùng kháng sinh trong 2 ngày. Tuy nhiên, sau khi hạ sốt, các triệu chứng như khó thở, bụng căng tức và tiểu ít vẫn còn, thậm chí ông còn xuất hiện các cơn kích thích, quằn quại không kiểm soát. Đến cuối ngày thứ 4 và đầu ngày thứ 5, ông được chuyển đến Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương.

Bà N.T. H., vợ ông C. cho biết gia đình sinh sống trong căn nhà cấp 4 tại vùng ngập nặng của Đồng Bẩm, Thái Nguyên. Trận lũ khiến nước ngập sâu tới 1,8 mét, gia đình phải sinh hoạt trong điều kiện nước lũ ô nhiễm. Đồ dùng trong nhà đều ngập trong nước, chuồng trại chăn nuôi gia đình cũng chịu ảnh hưởng nặng nề.

Dựa trên yếu tố dịch tễ, đặc biệt là việc gia đình ông C. sống trong môi trường ngập lụt lâu ngày và tiếp xúc trực tiếp với nước lũ, các bác sĩ đã nghi ngờ ông và 4 thành viên trong gia đình cùng mắc bệnh xoắn khuẩn vàng da (Leptospira).

Hiện tại, ông C. đang được theo dõi chặt chẽ tại Khoa Cấp cứu trong tình trạng suy thận cấp, men thận tăng cao gấp 6 lần bình thường và không có nước tiểu trong 12 giờ qua, là những dấu hiệu đáng lo ngại. Các bác sĩ đang nỗ lực điều trị các triệu chứng suy thận và tăng men gan do xoắn khuẩn vàng da gây ra.

Xoắn khuẩn Leptospira thâm nhập vào cơ thể người qua những vết xước ở da

ThS.BS Phạm Thanh Bằng, Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cho biết bệnh xoắn khuẩn vàng da là bệnh truyền nhiễm cấp tính do các xoắn khuẩn thuộc họ Leptospiraceae gây ra.

Leptospira thâm nhập vào cơ thể người qua những vết xước ở da, niêm mạc khi tiếp xúc với nước bị nhiễm khuẩn (đồng ruộng, ao, hồ, vũng nước đọng. Thậm chí nếu tiếp xúc lâu với môi trường nhiễm khuẩn, vi khuẩn có thể xâm nhập trực tiếp qua da, niêm mạc lành. Bệnh hay gặp vào mùa mưa do xoắn khuẩn lan theo dòng nước.

Trận lũ lụt do bão Yagi vừa qua tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát tán của vi khuẩn Leptospira, đặc biệt tại các vùng chăn nuôi lợn, nơi hệ thống vệ sinh không đảm bảo.

Bác sĩ Bằng nhấn mạnh, ở Việt Nam, bệnh Leptospira vẫn xuất hiện tản phát, đặc biệt là trong các vùng lụt lội. Dù đã giảm đáng kể so với những thập kỷ trước đây nhưng bệnh vẫn là mối đe dọa sức khỏe đối với những người tiếp xúc trực tiếp với môi trường nước lũ, nhất là ở các khu vực chăn nuôi gia súc.

Bệnh Leptospira có thể điều trị bằng kháng sinh nếu phát hiện sớm, nhưng với tình trạng của ông C., việc theo dõi diễn biến bệnh là vô cùng quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.

Bác sĩ khuyến cáo người dân, để phòng ngừa bệnh Leptospira, các chuồng trại chăn nuôi súc vật, lò mổ… phải cao ráo, dễ thoát nước, thường xuyên được cọ rửa sạch sẽ và khử trùng tẩy uế. Tại các cơ sở chăn nuôi súc vật, các lò mổ, bể bơi cần phải kiểm tra thường xuyên hoặc định kỳ các chất thải để xử lý kịp thời, phòng chống chuột và vệ sinh môi trường.

Những người làm việc trong môi trường nước lũ hoặc chuồng trại cần trang bị đầy đủ quần áo bảo hộ, ủng, găng tay để giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm.