Hai chức năng cơ bản

Giống như các cơ quan lập pháp trên thế giới, Quốc hội Cộng hòa Mozambique đang ngày càng hoàn thiện hai chức năng cơ bản của mình là lập pháp và giám sát đối với hành pháp.

Lập pháp

Mặc dù các đại biểu đều được trao sáng quyền lập pháp, nhưng điều này rất ít khi xảy ra trên thực tế. Hầu hết các dự luật đều do Chính phủ đệ trình.

Hành trình của một dự luật ở Quốc hội bắt đầu bằng lần đọc đầu tiên tại phiên họp toàn thể. Sau đó, dự luật được chuyển cho các nhóm nghị sĩ. Giai đoạn đầu tiên của các cuộc thảo luận diễn ra trong các ủy ban công tác, và chỉ khi các dự luật đã được nhất trí tương đối thì mới được gửi lại cho Quốc hội để thông qua.

Trong quá trình thẩm tra, xem xét dự luật ở ủy ban, các thành viên lãnh đạo của cả hai đảng chính trị có thể tham gia. Tuy nhiên, số lượng ủy ban công tác ít, mỗi ủy ban lại phải phụ trách nhiều lĩnh vực một lúc trong khi thời gian xem xét các dự luật trong một kỳ họp lại hạn chế (ủy ban họp vào các ngày thứ hai trong một kỳ họp kéo dài 45 ngày), do vậy, quá trình xem xét tại ủy ban thường không được kỹ càng và đây là một trong những điểm mà Quốc hội Mozambique đang nỗ lực cải thiện.

Quá trình thảo luận tại Quốc hội có thể làm chậm quá trình lập pháp. Trong trường hợp điều này xảy ra, có một quy định trong Hiến pháp liên quan đến sáng quyền lập pháp cho phép một dự luật không cần phải Quốc hội thông qua mà chỉ cần Quốc phê duyệt trước. Quy định này tương tự như một sự ủy quyền của Quốc hội cho Chính phủ. Tuy nhiên, việc lạm dụng quy định này có thể làm suy yếu chức năng làm luật của Quốc hội, có nguy cơ dẫn đến tình trạng Quốc hội Mozambique sẽ bị gạt ra ngoài trong quy trình lập pháp, tạo ra sự chồng chéo giữa các chức năng của hành pháp và lập pháp.

Trong quá trình lập pháp, hiếm khi xảy ra trường hợp một dự luật bị hết hạn hoặc bị thu hồi. Cũng như các cơ quan lập pháp khác, ít khả năng xảy ra tình trạng các dự luật tự nhiên “chết yểu” trong quy trình lập pháp.

Nguồn: ITN
Nguồn: ITN

Giám sát

Trong thể chế cộng hòa đại nghị, một trong những công cụ quan trọng để Quốc hội/Nghị viện thực hiện chức năng giám sát đối với cơ quan hành pháp là quyền thành lập Chính phủ của Quốc hội. Tuy nhiên, ở Mozambique, Quốc hội không có bất kỳ quyền lực nào đối với quá trình thành lập chính phủ. Quyền bổ nhiệm và bãi miễn Chính phủ (cá nhân hoặc tập thể) đều thuộc quyền của Tổng thống. Ngoại lệ duy nhất là Tổng thống có thể bị buộc phải bãi nhiệm Thủ tướng và Nội các mới được bổ nhiệm của mình trong trường hợp chương trình của Chính phủ bị Quốc hội từ chối thông qua lần thứ hai (Điều 188, Hiến pháp 2004) và (Điều 159, Nội quy Quốc hội 2001). Theo quy định, Chính phủ phải đệ trình chương trình hành động của mình để Quốc hội thông qua. Trong trường hợp Quốc hội không thông qua, Tổng thống có thể phải giải tán Chính phủ và thành lập Chính phủ mới, hoặc giải tán Quốc hội để triệu tập cuộc bầu cử lập pháp sớm.

Mặc dù không có chức năng thành lập Chính phủ, Quốc hội Mozambique vẫn thực hiện chức năng giám sát, vốn được coi là một trong những chức năng cổ điển của bất kỳ cơ quan lập pháp nào, dù là thuộc hệ thống nghị viện hay tổng thống.

Theo quy định, Quốc hội không có quyền bỏ phiếu bất tín nhiệm đối với Chính phủ, việc bỏ phiếu luận tội các quan chức Chính phủ cũng không được quy định. Tuy nhiên, Quốc hội Mozambique có quyền yêu cầu thông tin từ hành pháp, giải trình thuyết phục từ các thành viên của Chính phủ, yêu cầu báo cáo và tổ chức thời gian chất vấn với các thành viên của hành pháp. Ngoài ra, các ủy ban công tác có thể triệu tập các phiên điều trần công khai (Điều 50, Nội quy Quốc hội 2001 và Điều 172, Hiến pháp 2004).

Tự quyết về ngân sách

Ở Mozambique, ngân sách Quốc hội do Quốc hội tự phê chuẩn. Đây được coi là một trong những điểm mạnh giúp tăng cường tính độc lập cũng như vị thế của Quốc hội trong tương quan với các cơ quan quyền lực khác. Tuy nhiên, trên thực tế, việc phê duyệt này được đàm phán không chính thức với Bộ trưởng Bộ Tài chính. Thông thường, quá trình thương lượng ngân sách của Quốc hội được thực hiện trước khi thông qua tại phiên họp toàn thể. Kể từ năm 1994, theo các nhân viên và đại biểu Quốc hội, quá trình thương lượng thường diễn ra suôn sẻ và không có dấu hiệu nào cho thấy phía Quốc hội bất bình với phía hành pháp trong vấn đề này.

Trên toàn thế giới, tồn tại quan niệm cho rằng mức lương của các nghị sĩ luôn cao. Ở Mozambique, mức tiền lương của các đại biểu Quốc hội thường không được công khai. Lý do được Tổng thư ký đưa ra để giữ bí mật về tiền lương của các đại biểu là để tránh làm gia tăng nhận thức của công chúng rằng Quốc hội là một tổ chức tốn kém. Tuy nhiên, so sánh ngân sách của Quốc hội với ngân sách của các cơ quan nhà nước khác cho thấy nhận thức này trái ngược với thực tế. Chẳng hạn, xem xét Bảng phân bổ ngân sách năm 2007 của Mozambique, có thể thấy, ngân sách cho Quốc hội là 13.720 USD, ít hơn chi phí cho nhiệm kỳ tổng thống (18.520 USD) và thậm chí còn ít hơn ngân sách của một số cơ quan nhà nước khác. Casa Militar (bộ phận quân đội phụ trách an ninh của Tổng thống), Bộ Quốc phòng và Quân đội có ngân sách gấp 5 lần ngân sách của Quốc hội. Còn so sánh với các quốc gia khác trong cùng châu lục, chẳng hạn ngân sách của Quốc hội Nam Phi lớn gấp 11 lần ngân sách của Quốc hội Mozambique (thông tin từ Kho bạc Quốc gia Nam Phi, 2006).

Nghị viện thế giới

Nguồn: fashionchinaagency.com
Nghị viện thế giới

Người bán và nền tảng số cùng chịu trách nhiệm

Trong hai thập kỷ qua, Trung Quốc đã chuyển mình thành siêu cường thương mại điện tử (TMĐT) với thị trường trực tuyến lớn nhất thế giới. Tuy nhiên, sự bùng nổ này kéo theo vấn nạn hàng giả, hàng kém chất lượng lan rộng trên các nền tảng số. Nhằm bảo đảm chất lượng hàng hóa và bảo vệ người tiêu dùng, Trung Quốc đã triển khai khung pháp lý nghiêm ngặt, yêu cầu các nền tảng tăng cường kiểm soát, truy xuất nguồn gốc và chịu trách nhiệm về chất lượng sản phẩm được giao dịch trực tuyến.

Nguồn: ITN
Nghị viện thế giới

Liên tục hoàn thiện

Sự bùng nổ của thương mại điện tử (TMĐT) trên toàn cầu không chỉ mở ra cơ hội kinh doanh chưa từng có, mà còn đặt ra những thách thức lớn về quản lý chất lượng hàng hóa. Tình trạng hàng giả, hàng kém chất lượng, thông tin sản phẩm sai lệch... ngày càng phổ biến khiến nhiều quốc gia buộc phải siết chặt hành lang pháp lý nhằm bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và duy trì niềm tin vào môi trường mua sắm trực tuyến. Từ châu Âu đến châu Á, Bắc Mỹ, Mỹ Latinh cho đến châu Phi và Trung Đông, các quy định pháp luật liên quan đến chất lượng hàng hóa trong TMĐT đang liên tục được cập nhật và hoàn thiện.

Nguồn: ITN
Nghị viện thế giới

Nhiều quy định bảo vệ quyền lợi khách hàng

Tại Nhật Bản, quốc gia nổi tiếng về quản lý chất lượng và tiêu chuẩn sản phẩm, việc bảo vệ chất lượng hàng hóa trong môi trường thương mại điện tử (TMĐT) là nội dung quan trọng trong hệ thống pháp luật. Đất nước mặt trời mọc đã ban hành nhiều đạo luật và cơ chế kiểm soát để bảo đảm rằng, hàng hóa lưu thông qua nền tảng trực tuyến vẫn tuân thủ tiêu chuẩn chất lượng như trong mô hình thương mại truyền thống.

ITN
Nghị viện thế giới

Phá bỏ rào cản, khai mở tiềm năng

Trung Quốc đang có bước tiến quan trọng trong việc bảo vệ và thúc đẩy doanh nghiệp tư nhân với dự thảo cập nhật của Luật Thúc đẩy kinh tế tư nhân. Văn bản pháp lý quan trọng này được kỳ vọng không chỉ là tấm khiên pháp lý để bảo vệ khu vực tư nhân mà còn là đòn bẩy quan trọng để khu vực này phát triển nhờ phá bỏ các rào cản, khai mở tiềm năng và xây dựng môi trường kinh doanh công bằng, minh bạch hơn. Động thái này phản ánh nỗ lực của Bắc Kinh nhằm củng cố niềm tin của nhà đầu tư, quyết tâm đưa kinh tế tư nhân thành một thành phần nòng cốt trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Nguồn: Chinese news service/ chinadailyasia.com
Nghị viện thế giới

Chính sách hỗ trợ của các thành phố lớn

Trong nỗ lực mạnh mẽ nhằm phục hồi nền kinh tế tư nhân, các thành phố lớn của Trung Quốc như Thượng Hải, Bắc Kinh và Thâm Quyến gần đây đã công bố một loạt các biện pháp hỗ trợ nhằm tạo ra môi trường kinh doanh thuận lợi hơn và khôi phục lòng tin của các doanh nghiệp tư nhân.

X-Road hệ thống cơ sở hạ tầng lưu trữ dữ liệu phi tập trung được coi là vũ khí bí mật của hệ thống chính phủ điện tử
Nghị viện thế giới

Các trụ cột về hạ tầng của hệ thống Chính phủ điện tử

Nhìn lại quá trình phát triển Chính phủ điện tử tại Estonia có thể thấy, quốc gia này đã sớm tập trung phát triển hệ thống cơ sở hạ tầng, trong đó đặc biệt chú trọng vào hạ tầng cơ sở dữ liệu một cách đầy đủ, đồng bộ. Các hệ thống này là xương sống cơ bản để phát triển các dịch vụ số hiệu quả.

Nguồn: ITN
Nghị viện thế giới

e-Estonia và hành trình dẫn đầu thế giới về quản trị kỹ thuật số

Trong một kỷ nguyên mà các Chính phủ trên toàn thế giới đang vật lộn với những bất cập trong thủ tục hành chính và sự chuyển đổi số chậm chạp, Estonia nổi lên như một biểu tượng của sự đổi mới. Quốc gia Baltic với 1,3 triệu dân này đạt được một cột mốc phi thường khi trở thành quốc gia số hóa 100% các dịch vụ của Chính phủ, định nghĩa lại việc cung cấp dịch vụ công thông qua hệ sinh thái chính phủ điện tử e-Estonia tiên phong của mình. Thành tựu này đưa Estonia trở thành quốc gia dẫn đầu toàn cầu về quản trị kỹ thuật số và đặt ra chuẩn mực cho các quốc gia trên toàn thế giới.

Chế độ nghị viện Uzbekistan: Sự gặp gỡ của giá trị truyền thống và nền dân chủ hiện đại
Nghị viện thế giới

Chế độ nghị viện Uzbekistan: Sự gặp gỡ của giá trị truyền thống và nền dân chủ hiện đại

Xây dựng nhà nước pháp quyền là một quá trình phức tạp. Tuy nhiên, vào đầu thế kỷ XXI, một chân lý đã được khẳng định: một quốc gia sẽ không thể có nền dân chủ hoàn chỉnh nếu không có một quốc hội được trao toàn quyền. Ngày nay, Uzbekistan đang thực hiện những cải cách nhất quán để phát triển các thể chế dân chủ trên cơ sở đẩy mạnh vai trò của Quốc hội. Sự phát triển của chế độ nghị viện ở Uzbekistan có những nét đặc thù, là sự gặp gỡ giữa bản sắc dân tộc và các nguyên tắc dân chủ phổ quát.

Hành động vì sự phát triển và công bằng xã hội
Nghị viện thế giới

Hành động vì sự phát triển và công bằng xã hội

Với chủ đề bao trùm “Hành động của nghị viện vì sự phát triển và công bằng xã hội”, Đại hội đồng lần thứ 150 của IPU sẽ tập trung làm rõ những cam kết của nghị viện nhằm thúc đẩy các mục tiêu giảm nghèo, bảo đảm việc làm, thúc đẩy hòa nhập xã hội và tăng cường sự tham gia của các nhóm thiểu số vào quá trình ra quyết định.

Khẳng định vị thế Uzbekistan
Nghị viện thế giới

Khẳng định vị thế Uzbekistan

Lần đầu tiên trong lịch sử Trung Á, Đại hội đồng Liên minh Nghị viện Thế giới lần thứ 150 (IPU-150) sẽ diễn ra tại Thủ đô Tashkent của Uzbekistan. Việc Uzbekistan đăng cai hội nghị lớn nhất của cơ quan nghị viện thế giới là sự công nhận của cộng đồng quốc tế đối với hiệu quả của các cải cách đang được thúc đẩy ở Uzbekistan cũng như cho thấy ảnh hưởng ngày càng tăng của Uzbekistan trên trường quốc tế.

Từ Paris đến Tashkent: Hành trình bền bỉ vì chủ nghĩa nghị viện
Nghị viện thế giới

Từ Paris đến Tashkent: Hành trình bền bỉ vì chủ nghĩa nghị viện

Ngày 5.4 tới, Liên minh Nghị viện Thế giới (IPU) sẽ tổ chức lễ kỷ niệm Đại hội đồng lần thứ 150 (IPU-150) tại Thủ đô Tashkent của Uzbekistan. Đây là dịp để nhìn lại hành trình 136 năm qua của IPU, kể từ Đại hội đồng đầu tiên tại Paris năm 1889, nhìn lại những sự kiện tôn vinh tinh thần hợp tác bền bỉ giữa các nghị sĩ trên toàn thế giới cũng như một lần nữa khẳng định vai trò, vị trí và phạm vi hoạt động ngày càng được mở rộng trên toàn cầu của IPU.

Nguồn ITN
Nghị viện thế giới

Phát triển đường sắt bằng công nghệ và pháp lý

Nhật Bản là một trong những quốc gia có hệ thống đường sắt phát triển nhất thế giới, đặc biệt nổi bật với mạng lưới đường sắt cao tốc Shinkansen. Thành công này không chỉ đến từ công nghệ tiên tiến bảo đảm an toàn hàng đầu, mà còn nhờ khung pháp lý chặt chẽ và chiến lược phát triển hợp lý.

thechinaproject.com
Nghị viện thế giới

“Rồng sắt” hiện đại - biểu tượng sức mạnh công nghệ

Từ Vạn Lý Trường thành - kỳ quan của quá khứ - đến mạng lưới đường sắt cao tốc - biểu tượng của thời đại mới, Trung Quốc không ngừng ghi dấu những thành tựu vĩ đại. Chỉ trong hơn một thập kỷ, đất nước gấu trúc đã tận dụng nguồn lực khổng lồ, công nghệ tiên tiến và năng lực triển khai vượt trội để xây dựng hệ thống đường sắt cao tốc lớn nhất, hiện đại nhất thế giới. Không chỉ định hình lại giao thông trong nước, mạng lưới này còn trở thành biểu tượng cho sự phát triển, sức mạnh công nghệ và tầm ảnh hưởng ngày càng lớn của Trung Quốc.

Malaysia: Tiệm cận tiêu chuẩn quốc tế về quản trị dữ liệu
Quốc tế

Malaysia: Tiệm cận tiêu chuẩn quốc tế về quản trị dữ liệu

Nhờ những nỗ lực bảo vệ dữ liệu cá nhân, Malaysia đã trở thành thành viên của Thỏa thuận thực thi quyền riêng tư xuyên biên giới của Tổ chức Hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương năm 2023. Vào năm 2024, quốc gia này tiếp tục sửa đổi Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân (PDPA) ban hành năm 2010. Được thiết kế để hiện thực hóa cam kết củng cố niềm tin trong nước và hỗ trợ các nhà đầu tư nước ngoài, PDPA sửa đổi được kỳ vọng sẽ đưa Malaysia tiến gần hơn đến các tiêu chuẩn quốc tế và tìm kiếm sự công nhận từ các nước trong khu vực cũng như trên thế giới về bảo mật dữ liệu.

Nền tảng của niềm tin trong kỷ nguyên số
Quốc tế

Nền tảng của niềm tin trong kỷ nguyên số

Sau 3 năm có hiệu lực kể từ năm 2022, Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân (PDPA) của Thái Lan đã chứng minh là một bước đi đúng đắn cần thiết, tạo ra một bộ tiêu chuẩn rõ ràng cho việc bảo vệ các thông tin cá nhân, giúp các doanh nghiệp địa phương nâng cao uy tín trên trường quốc tế.