Sáng kiến đi đúng dòng chảy tất yếu
Việc tổ chức Hội nghị Nghị sĩ trẻ AIPA là sáng kiến Quốc hội Việt Nam thúc đẩy thực hiện trong Năm Chủ tịch AIPA 2020. Sáng kiến được Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân lần đầu tiên nêu trong diễn văn tiếp nhận chức Chủ tịch AIPA tại Đại hội đồng AIPA 40 (năm 2019) tại Bangkok, Thái Lan. Nội dung này tiếp tục được đề cập trong Thông điệp của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, Chủ tịch AIPA và phát biểu của Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội Việt Nam tại Phiên đối thoại giữa các nhà Lãnh đạo ASEAN - AIPA trong khuôn khổ Hội nghị Cấp cao ASEAN 36 tại Hà Nội (ngày 26.6.2020).
Như Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng khẳng định trong phát biểu khai mạc Hội nghị: “Đại diện cho gần 220 triệu thanh niên tương đương với một phần ba dân số của ASEAN, các nghị sĩ trẻ là những trí thức trẻ đầy nhiệt huyết, đóng vai trò quan trọng trong việc chuyển tải ý chí, tâm tư, nguyện vọng của cử tri trẻ, đóng góp tích cực vào hoạt động của AIPA và các nghị viện thành viên AIPA. Các nghị sĩ trẻ AIPA cũng là nhân tố quan trọng kết nối và thúc đẩy sự tham gia của giới trẻ vào công cuộc xây dựng, phát triển cộng đồng ASEAN trong hiện tại và tương lai, triển khai các mục tiêu của Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 thông qua các chương trình hành động thanh niên ASEAN giai đoạn 2016 - 2020 và các năm tiếp theo. Với sự quyết tâm của nước chủ nhà Việt Nam và sự ủng hộ, đồng thuận của các nghị viện thành viên, đây là lần đầu tiên một diễn đàn dành cho các nghị sĩ trẻ được tổ chức trong khuôn khổ Đại hội đồng với sự tham dự của các nghị sĩ đại diện cho các nghị viện thành viên AIPA và các khách mời”.
Sáng kiến của Quốc hội Việt Nam đã nhận được sự đánh giá và đồng thuận cao của các đại biểu tham dự Hội nghị không chính thức đầu tiên. Đại diện đoàn Myanmar bày tỏ sự cảm phục vai trò Chủ tịch AIPA của Quốc hội Việt Nam trong bối cảnh đại dịch Covid-19 gây ra rất nhiều khó khăn trong công tác tổ chức. Nhưng vượt qua những khó khăn đó, Quốc hội Việt Nam còn quyết tâm thúc đẩy tổ chức Hội nghị không chính thức đầu tiên của nghị sĩ trẻ. “Một sáng kiến không thể phù hợp hơn trong bối cảnh đối tượng chịu ảnh hưởng lớn nhất của đại dịch không ai khác chính là giới trẻ”, đại biểu Myanmar đánh giá.
Để khẳng định một lần nữa sự ủng hộ đối với sáng kiến của Quốc hội Việt Nam, đại diện Philippines chỉ ra rằng: Theo thống kê năm 2019, dân số trẻ dưới 24 tuổi chiếm 16%, nhưng tính đại diện của họ trong các cơ quan đại diện vẫn còn hạn chế. Chẳng hạn tại Philippines, nghị sĩ trẻ nhất là 26 tuổi, trong đó tỷ lệ nghị sĩ trẻ ở cả hai viện chỉ chiếm 8%. Đại diện Philippines cho rằng, tiếng nói của thanh niên phải được lắng nghe nhiều hơn và để làm được điều đó, cần có tiếng nói mạnh mẽ của đại diện người trẻ tại nghị viện.
Trong khi đó, đại diện Malaysia cho đây "là một ngày mang tính lịch sử của AIPA”, bởi lần đầu tiên những nghị sĩ trẻ của AIPA ngồi lại thảo luận với nhau về những vấn đề của người trẻ trong khu vực, đúng vào thời điểm người trẻ đang phải đối mặt với những thách thức lớn nhất về việc làm và kết nối trong bối cảnh đại dịch Covid-19. Với tỷ lệ nghị sĩ trẻ chiếm 17% trong cơ quan lập pháp, con số thấp hơn nhiều so với mục tiêu mà Quốc hội nước này hướng tới, Malaysia nhận thấy, cần khuyến khích người trẻ tham gia nhiều hơn vào quá trình hoạch định chính sách, xây dựng luật pháp quốc gia. Hội nghị Nghị sĩ trẻ AIPA sẽ mở đường và thúc đẩy cho sự tham gia đó.
Chỉ ra sự phù hợp và đặc biệt thích đáng của sáng kiến thành lập Hội nghị Nghị sĩ trẻ, Tổng Thư ký AIPA Nguyễn Tường Vân cho rằng: thanh niên chính là một trong những đối tượng quan trọng trong các mục tiêu phát triển bền vững của LHQ. Theo LHQ, hơn 1/3 trong số 169 Mục tiêu phát triển bền vững (SDGs) liên quan đến người trẻ cũng như tầm quan trọng của việc trao quyền cho thanh niên. 20 mục tiêu trong số đó liên quan đến đói nghèo, giáo dục, bình đẳng giới, việc làm và biến đổi khí hậu, trong đó đặc biệt tập trung vào thanh niên. Nhận thức được vai trò đó, năm 2010, Liên minh Nghị viện Thế giới (IPU) đã thông qua nghị quyết về việc thanh niên tham gia vào tiến trình dân chủ, kêu gọi tăng cường sự tham gia của giới trẻ trong các cơ quan đại diện.
Đi đầu trong nỗ lực này, IPU thành lập Diễn đàn các Nghị sĩ trẻ năm 2013 với mục đích truyền cảm hứng, nỗ lực nâng cao tính toàn diện trong chính trị, trao quyền cho các nghị sĩ trẻ, làm phong phú và sống động hơn hoạt động của nghị viện các nước với quan điểm của những người trẻ tuổi. IPU gần đây còn sửa đổi các quy chế để đưa nghị sĩ trẻ vào cơ chế ra quyết định của IPU. Điều này không chỉ cho thấy sự ưu tiên mà IPU đặt ra đối với sự tham gia nhiều hơn của thanh niên, mà còn báo hiệu cho cộng đồng nghị viện quốc tế tầm quan trọng của tiếng nói giới trẻ ngày nay. AIPA, với sáng kiến của Quốc hội Việt Nam đã đi đúng dòng chảy tất yếu này.
Tương lai của AIPA trong tay nghị sĩ trẻ
Tại Hội nghị không chính thức đầu tiên, các đại biểu cũng đã chia sẻ những kinh nghiệm của quốc gia mình trong đưa ra các chính sách pháp luật nhằm hỗ trợ thanh niên, tạo điều kiện để thanh niên trở thành lực lượng tiên phong trong những hoạt động cộng đồng cũng như tạo điều kiện để giới trẻ có tiếng nói chủ động hơn trong tiến trình ra quyết định. Đại biểu đến từ Đoàn nghị sĩ trẻ Singapore, người trở thành đại biểu dân cử ở độ tuổi rất trẻ (20 tuổi), đã chia sẻ những kinh nghiệm về chính sách giáo dục, việc làm, kết nối mà Chính phủ và Quốc hội Singapore đã thúc đẩy, trong đó có “Chương trình châu Á sẵn sàng”, đưa thanh niên Singapore đến học tập và tìm hiểu văn hóa, sự phát triển của các nước trong khu vực.
Các đại biểu cũng trình bày sáng kiến để tăng cường sự phối hợp giữa cơ quan lập pháp và cơ quan hành pháp ở mỗi nước, cũng như trong khuôn khổ ASEAN nhằm thúc đẩy đối thoại giữa các chính phủ và thanh niên, từ đó nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của thanh niên và tìm cách tháo gỡ khó khăn. Như đại biểu Thái Lan khẳng định, “chúng ta là nghị sĩ trẻ, chúng ta ở một vị trí tốt để hiểu được tâm tư, khó khăn và nguyện vọng của giới trẻ”.
Với tinh thần đó, Nghị quyết “Về sự tham gia của nghị sĩ trẻ vào tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN” đã nhận được sự thống nhất cao của Hội nghị. Nghị quyết được thông qua đã khẳng định thúc đẩy sự tham gia của nghị sĩ trẻ vào các hoạt động của nghị viện thành viên AIPA, đồng thời lồng ghép mối quan tâm chung của giới trẻ trong chương trình nghị sự của AIPA. Bên cạnh đó, Hội nghị cũng cam kết thúc đẩy hợp tác giữa nghị sĩ trẻ AIPA và Diễn đàn Thanh niên ASEAN trong thực hiện Chương trình hành động thanh niên ASEAN giai đoạn 2016 - 2020 và các năm tiếp theo; đặc biệt trong lĩnh vực thanh niên khởi nghiệp, lập nghiệp, hoạt động tình nguyện và nâng cao năng lực thích ứng với biến đổi khí hậu và sự thay đổi nhanh chóng của khoa học - công nghệ, đồng thời mở rộng giao lưu giữa thanh niên ASEAN, nghị sĩ trẻ AIPA và các tổ chức thanh niên, nghị sĩ trẻ khu vực và quốc tế, góp phần quảng bá hình ảnh và bản sắc ASEAN.
"Với tư cách là nước đưa ra sáng kiến về thành lập Hội nghị Nghị sĩ trẻ AIPA, Đoàn Việt Nam mong rằng Hội nghị lần này là tiền đề để AIPA thành lập cơ chế thường niên tại mỗi kỳ Đại hội đồng, giúp các nghị sĩ trẻ tăng cường giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm hoạt động nghị trường cũng như thúc đẩy sự tham gia của thanh niên vào những vấn đề hệ trọng của đất nước và khu vực, nâng cao trách nhiệm của thanh niên đối với những vấn đề liên quan trực tiếp đến thanh niên. Với sự năng động và nhạy bén, tôi tin tưởng các nghị sĩ trẻ AIPA sẽ phản ánh đa dạng ý kiến của cử tri, đề xuất nhiều giải pháp mới và hiệu quả, đồng thời tạo luồng sinh khí tươi mới, trẻ trung trong các hoạt động của AIPA" - đại diện Đoàn đại biểu Việt Nam Đinh Công Sỹ chia sẻ.
Như Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã khẳng định tại Lễ tiếp kiến Lãnh đạo cấp cao ASEAN của 20 thanh niên ưu tú ASEAN tháng 6.2020: “Tương lai của ASEAN cũng chính là tương lai của thanh niên ASEAN”, thì tương lai của AIPA chính là nằm trong tay các nghị sĩ trẻ AIPA. Thế hệ nghị sĩ trẻ chính là những người sẽ tiếp nối, thúc đẩy và hiện thực hóa các mục tiêu cụ thể của AIPA vì những mục tiêu rộng lớn hơn của ASEAN.
Thôi thúc nghị sĩ trẻ AIPA hành động vì tương lai ASEAN
Một nền tảng khu vực như AIPA là yếu tố then chốt cho các nhà hoạch định chính sách và lập pháp cân nhắc, trao đổi thẳng thắn về những suy nghĩ, ý tưởng và kinh nghiệm về các ưu tiên - ở cả cấp quốc gia và khu vực - để dung hòa và bổ sung cho nhau một cách hiệu quả. Đây là lý do tôi tin rằng các nghị sĩ trẻ có thể đóng vai trò quan trọng trong việc thu hẹp khoảng cách giữa các thế hệ có thể tồn tại trong quy trình xây dựng chính sách. Những hiểu biết mới mẻ và sáng tạo của các bạn trẻ có thể dẫn đến những đổi mới chính sách và cải cách để giải quyết các vấn đề hiện tại, mới nổi và cấp bách, và những thách thức mà khu vực phải đối mặt.
Tôi muốn nhân cơ hội này để thúc giục các nghị sĩ trẻ suy nghĩ về cách có thể xây dựng một ASEAN gắn kết và chủ động thích ứng, đúng với chủ đề mà Việt Nam đã lựa chọn cho Năm Chủ tịch ASEAN 2020.
Kung Phoak Phó Tổng Thư ký ASEAN
Góp tiếng nói và thành công nhất định cho Đại hội đồng AIPA 41
Hội nghị rất thành công, các đoàn đại biểu tham gia rất tích cực, đặc biệt là sự đồng thuận rất cao đối với sáng kiến của Quốc hội Việt Nam về thành lập cơ chế Hội nghị Nghị sĩ trẻ của AIPA. Tôi mong rằng, từ thảo luận và sự đồng thuận cao của Hội nghị không chính thức ngày hôm nay, Đại hội đồng sẽ ghi nhận và đưa Hội nghị Nghị sĩ trẻ trở thành hoạt động chính thức trong khuôn khổ AIPA. Đặc biệt, tôi thấy sự tương đồng trong việc tiếp cận nội dung, sự quan tâm tới giới trẻ và các vấn đề của thanh niên trong phát biểu của các đoàn. Điều đó cho thấy, Cộng đồng ASEAN sẽ có nhiều cơ hội hợp tác, gắn kết và trên nền tảng hoạt động của các nghị sĩ trẻ sẽ thúc đẩy sự phát triển của Cộng đồng ASEAN.
Là người chủ trì Hội nghị, tôi cảm thấy rất vui, hạnh phúc trước thành công của Hội nghị lần này. Kết quả của Hội nghị mặc dù chưa phải Hội nghị chính thức nhưng đã góp một tiếng nói và thành công nhất định cho Đại hội đồng AIPA 41.
Lê Quốc Phong Chủ tịch Nhóm Đại biểu Quốc hội trẻ Việt Nam
Cơ quan chủ quản: Văn phòng Quốc hội
