Ngành giáo dục đưa ra 10 giải pháp trọng tâm đột phá trong năm học mới 2025 - 2026

Nhiều đột phá trong thể chế, chính sách phát triển giáo dục và đào tạo

Báo cáo tổng kết năm học 2024 - 2025 tại hội nghị, Bộ GD-ĐT cho biết, đã trình cấp có thẩm quyền ban hành và ban hành theo thẩm quyền 83 văn bản, gồm: 01 Luật và 02 Nghị quyết của Quốc hội; 12 Nghị định của Chính phủ; 11 Quyết định, Chỉ thị của Thủ tướng; 36 Thông tư và 21 Quyết định cá biệt của Bộ trưởng.

Luật Nhà giáo được ban hành là dấu mốc quan trọng khẳng định chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước trong việc tôn vinh, chăm lo, bảo vệ và phát triển đội ngũ nhà giáo - lực lượng then chốt của sự nghiệp giáo dục; 02 Nghị quyết của Quốc hội về phổ cập Giáo dục mầm non cho trẻ em mẫu giáo từ 3 đến 5 tuổi và về miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, thể hiện sự quan tâm rất lớn của Đảng và Nhà nước đối với giáo dục trong bối cảnh đất nước còn nhiều khó khăn.

Hiện nay, Bộ GDĐT đang tích cực hoàn thiện 03 dự án Luật (Luật Giáo dục, Giáo dục đại học và Giáo dục nghề nghiệp) để tham mưu Chính phủ trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10 vào tháng 10/2025.

Mô hình chính quyền địa phương hai cấp được thực hiện kịp thời, đồng bộ với phương châm chuyển từ mô hình quản lý hành chính sang kiến tạo, trao quyền và hỗ trợ phát triển; chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm một cách phù hợp. Bộ GDĐT đã và đang chỉ đạo thực hiện đồng bộ. Theo đó, Bộ GDĐT phân cấp, phân quyền cho địa phương là 87/181 nhiệm vụ, đạt tỷ lệ 46,5%.

Bộ GDĐT đã thành lập 6 đoàn kiểm tra và ban hành nhiều văn bản tháo gỡ khó khăn. Đồng thời, hướng dẫn các địa phương nhân rộng các mô hình hay, cách làm hiệu quả như: thành lập hội đồng tư vấn giáo dục cấp xã; các tổ/nhóm cán bộ quản lý cơ sở giáo dục cốt cán để tư vấn, hỗ trợ triển khai các hoạt động giáo dục và đào tạo tại cấp xã.

Bộ GDĐT đã, đang tổ chức các đợt tập huấn; đồng thời chỉ đạo các Sở GDĐT chủ động tổ chức các đợt tập huấn chuyên sâu cho từng đối tượng đảm bảo 2 rõ (rõ nội dung quản lý; rõ phương pháp quản lý) và 2 không (không chồng chéo chức năng nhiệm vụ; không bỏ sót nhiệm vụ).

Nhiều khó khăn, bất cập cần giải quyết

Bên cạnh những kết quả trên, Bộ GD-ĐT thừa nhận, việc triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018 vẫn còn một số khó khăn, bất cập như: chênh lệch điều kiện học tập giữa các nhóm đối tượng và các vùng miền còn lớn.

Trẻ em dân tộc thiểu số, học sinh khuyết tật, người học ở vùng sâu, vùng xa gặp nhiều rào cản trong tiếp cận giáo dục do hạn chế về ngôn ngữ, cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên và điều kiện học tập.

Công tác giáo dục đạo đức, lối sống, kỹ năng sống cho trẻ em, học sinh, sinh viên; công tác hỗ trợ, tư vấn tâm lý, kỹ năng phòng, chống bạo lực, bắt nạt, xâm hại trẻ em, học sinh còn chưa thực sự hiệu quả. Tình trạng bạo lực học đường, mất an toàn vệ sinh thực phẩm trong trường học vẫn còn xảy ra ở một số cơ sở giáo dục, gây bức xúc trong dư luận.

Tình trạng thiếu giáo viên còn diễn ra phổ biến tại nhiều địa phương, đặc biệt là giáo viên mầm non, giáo viên dạy các môn mới, môn tích hợp ở trung học cơ sở và giáo viên tiếng Anh ở vùng khó khăn. Việc tuyển dụng của các địa phương còn chậm, chưa tuyển dụng hết số biên chế được giao.

Chất lượng đội ngũ chưa đồng đều giữa các vùng, miền. Còn tình trạng thiếu trường, lớp, thiếu phòng học bộ môn và thiết bị dạy học tổi thiểu ở một số địa phương, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Công tác triển khai thực hiện Quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục đại học, cao đẳng sư phạm còn chậm; cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ đào tạo và nghiên cứu khoa học còn lạc hậu. Quy mô giáo dục nghề nghiệp còn nhỏ; cơ cấu ngành nghề, trình độ đào tạo chưa phù hợp; chất lượng, hiệu quả đào tạo chưa cao, nhất là đào tạo nguồn nhân lực tay nghề cao, ngành nghề mới, kỹ năng tiên tiến; hình thức, phương thức đào tạo chậm đổi mới.

Quy mô đào tạo trình độ đại học tăng nhưng vẫn tập trung nhiều ở các ngành, lĩnh vực có khả năng xã hội hóa cao như khối ngành kinh tế, tài chính, trong khi các nhóm ngành khoa học cơ bản, khoa học xã hội không có sức hút đối với người học.

10 giải pháp trọng tâm năm học 2025 - 2026

Theo Bộ GD-ĐT, năm học 2025 - 2026 là năm học đầu tiên thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng. Đây cũng là năm học cả nước triển khai thực hiện Nghị quyết của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo và các luật sửa đổi trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo. Để thực hiện hiệu quả các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về giáo dục và đào tạo, thực hiện thắng lợi các mục tiêu đề ra, ngành Giáo dục xác định các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm sau đây:

Tập trung thể chế hóa các quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp được giao tại Nghị quyết của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo và các văn bản khác của Đảng về giáo dục và đào tạo. Hoàn thành dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học (sửa đổi), Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) và các quy định về quản lý giáo dục theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp.

Triển khai thực hiện phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em từ 3 đến 5 tuổi; tiếp tục phát triển Chương trình giáo dục mầm non; tổ chức thực hiện hiệu quả Chương trình giáo dục phổ thông; thực hiện hiệu quả dạy học 2 buổi/ngày đối với các cơ sở giáo dục phổ thông có đủ điều kiện theo quy định; thúc đẩy và nâng cao chất lượng giáo dục STEM/STEAM, giáo dục phát triển năng lực số, giáo dục sử dụng trí tuệ nhân tạo; chuẩn bị tốt các điều kiện bảo đảm để từng bước đưa Tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học. Triển khai hiệu quả công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống, thể chất, nghệ thuật... cho học sinh, sinh viên.

Triển khai thực hiện tuyển dụng, sử dụng hết số biên chế giáo viên được giao giai đoạn 2022-2026; rà soát số giáo viên hiện có, đề xuất bổ sung biên chế giáo viên giai đoạn 2026 - 2030 để khắc phục tình trạng thiếu giáo viên, nhất là triển khai thực hiện dạy học 2 buổi/ngày đối với giáo dục phổ thông và thực hiện phổ cập mẫu giáo cho trẻ em từ 3 đến 5 tuổi.

Nghiên cứu xây dựng cơ chế phối hợp, huy động, hợp đồng các nghệ nhân, nghệ sĩ, vận động viên chuyên nghiệp, tình nguyện viên người nước ngoài tham gia tổ chức các hoạt động giáo dục trong nhà trường, đặc biệt trong các lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật, thể thao, kỹ năng sống... cho học sinh phổ thông.

Sử dụng hiệu quả các nguồn vốn từ ngân sách nhà nước, nhất là nguồn vốn từ các Chương trình mục tiêu quốc gia, các chương trình, đề án, dự án đã được phê duyệt cho lĩnh vực giáo dục và đào tạo. Triển khai khẩn trương, hiệu quả chủ trương đầu tư xây dựng các trường phổ thông nội trú liên cấp tiểu học và trung học cơ sở tại 248 xã biên giới đất liền.

Tiếp tục ưu tiên nguồn lực đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị dạy học cho các cơ sở giáo dục phổ thông ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới, hải đảo; triển khai thực hiện chủ trương hỗ trợ bữa ăn trưa cho học sinh tiểu học và trung học cơ sở ở các xã biên giới đất liền từ năm học 2025 - 2026.

Khẩn trương hoàn thiện các cơ sở dữ liệu của ngành, bảo đảm kết nối, liên thông dữ liệu trong nội bộ ngành với các cơ sở dữ liệu quốc gia, đặc biệt cơ sở dữ liệu phục vụ cung cấp dịch vụ công trực tuyến.

Triển khai đồng bộ, hiệu quả học bạ số ở cấp phổ thông và văn bằng số đối với bằng tốt nghiệp trung học phổ thông, văn bằng giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp. Tổ chức thực hiện Chiến lược ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong giáo dục và đào tạo; áp dụng Khung năng lực số và nâng cao năng lực số cho đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý và người học.

Nâng cao chất lượng đào tạo nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao gắn với nghiên cứu khoa học và đổi mới sáng tạo. Tổ chức thực hiện hiệu quả chuẩn chương trình đào tạo, chuẩn cơ sở giáo dục đại học và các giải pháp bảo đảm chất lượng và các đề án, dự án liên quan đến đào tạo nguồn nhân lực phục vụ công nghệ cao, nhất là phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao về vi mạch bán dẫn Việt Nam.

Đẩy mạnh đào tạo, đào tạo lại, bồi dưỡng nâng cao trình độ, kỹ năng nghề cho người lao động, nhất là ở những địa bàn, khu vực kinh tế trọng điểm, tập trung đông các khu công nghiệp, thúc đẩy đào tạo lao động có trình độ tay nghề cao.

Thu hút, sử dụng hiệu quả các nguồn lực của nước ngoài đầu tư cho giáo dục và đào tạo và thu hút các cơ sở giáo dục đại học có uy tín đặt phân hiệu tại Việt Nam. Đẩy mạnh hợp tác với các tổ chức quốc tế, doanh nghiệp FDI, hiệp hội nghề nghiệp để xây dựng các chương trình chuyển giao công nghệ đào tạo, chuẩn hóa đội ngũ giảng viên, đồng thời thúc đẩy việc công nhận kỹ năng và chứng chỉ nghề giữa Việt Nam và các nước.

Triển khai có hiệu quả các phong trào thi đua do Thủ tướng Chính phủ phát động: Đẩy mạnh phát triển kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại; thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; Cả nước thi đua xây dựng xã hội học tập, đẩy mạnh học tập suốt đời giai đoạn 2023 - 2030; Cả nước thi đua đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số và Bình dân học vụ số. Chủ động thông tin, truyền thông về các chủ trương, chính sách mới của ngành để xã hội, nhân dân hiểu, chia sẻ, ủng hộ và đóng góp nhiều hơn cho ngành.

Tiếp tục cập nhật...!