Nâng tầm thương hiệu Fìn Hò Trà của người Dao đỏ Hà Giang
Thành lập năm 2008 tại thôn Phìn Hồ, xã Thông Nguyên, Hoàng Su Phì, Hà Giang, Hợp tác xã Chế biến chè Phìn Hồ khởi đầu từ khát vọng chung của 45 hộ gia đình người Dao đỏ, những người đã gắn bó cả đời với cây chè shan tuyết mọc trên những triền núi cao 1000m, quanh năm sương mù bao phủ.
“Báu vật thiên nhiên” Fìn Hò trà
Những ngày đầu mới thành lập, Hợp tác xã Chế biến chè Phìn Hồ chủ yếu thu mua chè búp tươi của các hộ thành viên, chế biến thành chè xanh theo phương pháp truyền thống để bán. Theo Phó Chủ nhiệm Hợp tác xã Chế biến chè Phìn Hồ Lý Mùi Mương, bấy giờ nguồn nguyên liệu đầu vào chỉ trong khoảng 30ha chè của các gia đình thành viên nên sản lượng ít; bao bì, nhãn mác thô sơ; bộ máy quản lý còn thiếu kinh nghiệm. Trong 3 năm đầu thành lập, doanh thu của Hợp tác xã chỉ đạt khoảng 500 triệu đồng/năm.

Tuy nhiên, đến năm 2017, từ sự hỗ trợ của Chương trình Giảm nghèo dựa trên phát triển hàng hóa (CPRP) do Quỹ Quốc tế về phát triển nông nghiệp (IFAD) tài trợ, Hợp tác xã đã đầu tư đổi mới toàn bộ dây chuyền công nghệ sản xuất của Đài Loan (Trung Quốc), nâng công suất từ 4 tấn chè tươi lên 15 tấn/ngày. Năm 2018, Hợp tác xã đã xuất khẩu trên 20 tấn chè khô sang thị trường Đài Loan, đánh dấu sự vươn tầm của thương hiệu Fìn Hò Trà.
Cây chè shan tuyết Hoàng Su Phì được xem là “báu vật thiên nhiên”, với phương thức canh tác hữu cơ không thuốc trừ sâu, không phân hóa học, không biến đổi gen, không chiếu xạ, mang lại hương vị thuần khiết, giàu dược tính, tốt cho sức khỏe. Giờ đây, thay vì bán thô, người dân được hỗ trợ thu hoạch, sơ chế, chế biến theo quy trình hiện đại.
Tạo việc làm thường xuyên, thu nhập ổn định
Bà Lý Mùi Mương cho biết, những năm gần đây, Hợp tác xã đã ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm với hơn hàng trăm hộ dân trồng chè ở các xã Thông Nguyên, Hồ Thầu, Túng Sán, Nậm Ty… góp phần hình thành vùng nguyên liệu ổn định, tạo thu nhập bền vững cho các hộ nông dân.

Thu nhập từ cây chè của các thành viên Hợp tác xã trung bình đạt khoảng 50 - 60 triệu đồng/năm, do diện tích và sản lượng chè của mỗi hộ không nhiều; mật độ cây trà shan tuyết thưa, thu hoạch 3 - 4 vụ/năm. Tuy nhiên, việc hình thành và bền bỉ định hình thương hiệu Fìn Hò Trà được chú trọng để không chỉ nâng cao giá trị cây chè shan tuyết mà còn tạo ra chuỗi giá trị kinh tế toàn diện cho người dân bản địa. Và vì thế, "45 hộ gia đình trong Hợp tác xã có việc làm thường xuyên và thu nhập ổn định", bà Lý Mùi Mương cho hay.
Hợp tác xã Chế biến chè Phìn Hồ hiện sản xuất, chế biến, xây dựng Fìn Hò Trà với nhiều dòng sản phẩm, gồm: trà xanh, hồng trà, trà đen, bạch trà, bột trà shan (hay còn gọi mát cha) và trà Tiên. Sự phong phú về số lượng và những quy chuẩn về chất lượng đã giúp thương hiệu Fìn Hò Trà ngày càng nổi tiếng, trở thành sản phẩm có sức tiêu thụ ổn định và là món quà của nhiều du khách gần xa khi đến Hà Giang.

Để mở rộng thị trường, Hợp tác xã Chế biến chè Phìn Hồ tích cực tham gia các hội chợ, chương trình xúc tiến thương mại, xây dựng mạng lưới phân phối qua các văn phòng đại diện tại Hà Nội và các tỉnh đồng bằng. Sản phẩm Fìn Hò Trà cũng được quảng bá hiệu quả trên các sàn thương mại điện tử như Shopee, Facebook, website của hợp tác xã, góp phần kết nối trực tiếp với người tiêu dùng trong và ngoài nước.
“Fìn Hò Trà không chỉ là sản phẩm kinh tế mà còn là tâm huyết của người Dao đỏ Phìn Hồ. Chúng tôi mong muốn mỗi sản phẩm chè đưa ra thị trường đều thể hiện được tinh thần dân tộc, sự tử tế trong sản xuất và khát vọng vươn lên của người vùng cao", bà Lý Mùi Mương chia sẻ.
Hợp tác xã Chế biến chè Phìn Hồ đặt mục tiêu xây dựng vùng nguyên liệu đạt chuẩn hữu cơ quốc tế, đẩy mạnh xuất khẩu và mở rộng hợp tác với các doanh nghiệp phân phối lớn. Đồng thời, tiếp tục phát triển sản phẩm mới, nâng cấp hình ảnh thương hiệu, tăng cường nhận diện qua truyền thông và các kênh số hóa.
Đặc biệt, thế hệ trẻ người Dao đỏ đang lớn lên cùng khát vọng phát triển với những lớp tập huấn kỹ năng kinh doanh, marketing số, thương mại điện tử được tổ chức tại xã. Các hộ dân học cách livestream bán chè, chụp ảnh sản phẩm, kể chuyện về cây chè trên mạng xã hội.

Đại diện Hợp tác xã Chế biến chè Phìn Hồ hy vọng, thời gian tới sản phẩm Fìn Hò Trà sẽ có mặt ở nhiều sự kiện xúc tiến thương mại trên cả nước, để không chỉ quảng bá sản phẩm mà còn là một cách kết nối hàng hóa vùng cao và đô thị; để hương vị trà shan tuyết từ rẻo cao Hà Giang đi khắp mọi miền đất nước và quốc tế.
Bởi điều làm nên sức hút của thương hiệu Fìn Hò Trà không chỉ nằm ở chất lượng sản phẩm mà còn bởi câu chuyện văn hóa đậm chất vùng cao phía sau mỗi gói trà. Trên bao bì, hình ảnh bà cụ Dao đỏ nâng chén trà như là lời kể mộc mạc về lịch sử, về những triền núi sương mù, nơi cây chè shan tuyết hàng trăm tuổi vẫn hiên ngang vươn mình.