Báo cáo cho thấy, cả nước hiện có 31.211 di tích lịch sử, văn hóa. Trong đó có 206 di tích quốc gia đặc biệt, 3.875 di tích quốc gia, hơn 10.000 di tích cấp tỉnh và hơn 16.000 di tích được đưa vào danh mục kiểm kê di tích của địa phương.
Tổng số tiền thực thu trong năm 2023 là 4.100 tỷ đồng (không bao gồm các khoản công đức, tài trợ bằng hiện vật, công trình xây dựng; tiền công đức, tài trợ cho hoạt động tôn giáo của tổ chức tôn giáo).
Trong đó, số thu tại các di tích là cơ sở tín ngưỡng 3.062 tỷ đồng (75%). Có 63 di tích thu trên 5 tỷ đồng, 28 di tích thu trên 10 tỷ đồng, cao nhất là 7 di tích thu trên 25 tỷ đồng, gồm: Miếu Bà Chúa Xứ ở Châu Đốc, An Giang 220 tỷ đồng; đền Bảo Hà ở Bảo Yên, Lào Cai 71 tỷ đồng; Khu di tích lịch sử Nhà tù Côn Đảo ở Bà Rịa - Vũng Tàu 34 tỷ đồng; đền Sòng Sơn ở Bỉm Sơn, Thanh Hóa 28 tỷ đồng; đền Hùng ở Phú Thọ 26 tỷ đồng và 2 di tích ở Hà Nội: đình La Khê ở Hà Đông 28 tỷ đồng và đền trình Ngũ Nhạc (chùa Hương) ở Mỹ Đức 33 tỷ đồng.
Số thu tại các di tích là cơ sở tôn giáo 1.038 tỷ đồng (25%). Có 15 di tích thu trên 5 tỷ đồng, trong đó chỉ có 4 di tích thu trên 10 tỷ đồng, gồm: chùa Tranh ở huyện Ninh Giang, Hải Dương 10,2 tỷ đồng; chùa Tàm Xá ở Đông Anh, Hà Nội hơn 10 tỷ đồng; chùa Ông ở Biên Hòa, Đồng Nai 14,2 tỷ đồng; Ban Đại diện Phật giáo Hòa Hảo tỉnh Cà Mau 14,4 tỷ đồng.
TP. Hà Nội đứng đầu cả nước về số thu với 672 tỷ đồng. 6 tỉnh, thành phố có số thu trên 200 tỷ đồng gồm: Hải Dương (278 tỷ đồng), An Giang (277 tỷ đồng), Bắc Ninh (269 tỷ đồng), Hưng Yên (242 tỷ đồng), Nam Định (215 tỷ đồng).
Tỉnh Quảng Ninh được giao thực hiện thí điểm việc kiểm tra, số thu 4 tháng đầu năm 2023 trên 67 tỷ đồng (đã bổ sung số thu tại chùa Ba Vàng và một số di tích). Ước thu cả năm của tỉnh trên 200 tỷ đồng.
Dù còn nhiều di tích chưa báo cáo, cùng với nhiều số liệu báo cáo chưa đầy đủ, nhưng tổng số thu 4.100 tỷ đồng trong năm 2023 (không bao gồm tiền công đức, tài trợ cho hoạt động tôn giáo của tổ chức tôn giáo) đã cho thấy người dân có nhu cầu rất lớn trong việc đóng góp tu bổ, tôn tạo di tích và tổ chức lễ hội.
Nguồn thu công đức, tài trợ tại các di tích ngoài sử dụng cho việc tu bổ, tôn tạo di tích và tổ chức lễ hội còn đóng góp tích cực cho các hoạt động cộng đồng như: hỗ trợ cho người có hoàn cảnh khó khăn, trẻ em mồ côi không nơi nương tựa hay ủng hộ xây nhà cho hộ nghèo, làm đường giao thông nông thôn, xây dựng các công trình phúc lợi phục vụ cộng đồng...
Trong điều kiện cân đối ngân sách nhà nước gặp nhiều khó khăn, chi ngân sách dành cho lĩnh vực văn hóa hàng năm còn khiêm tốn, tiền công đức tại các di tích lịch sử, văn hóa là nguồn tài chính rất quan trọng. Nguồn tiền này đã và đang đóng góp tích cực cho việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Mặt khác, việc quản lý tiền công đức và tiền tài trợ tại không ít di tích chưa được chặt chẽ, tiềm ẩn rủi ro, để thất thoát, trộm cắp. Một số di tích giao tiền cho cá nhân giữ, đứng tên gửi tiết kiệm, cho vay, đã có trường hợp bị lừa nhiều tỷ đồng. Có di tích lại giữ tiền mặt mà không gửi vào tài khoản nên bị kẻ gian lấy trộm... để lại ấn tượng không tốt với du khách thập phương.
