Mỹ - Trung nhất trí nới lỏng hạn chế xuất khẩu, duy trì đình chiến thuế quan

Tiếp tục “đình chiến” để đàm phán

Kết thúc hai ngày đàm phán căng thẳng tại London, Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick cho biết, thỏa thuận đạt được tại London sẽ cho phép hai bên gỡ bỏ một số hạn chế xuất khẩu gần đây, nhưng không cung cấp thông tin chi tiết sau khi các cuộc đàm phán kết thúc vào khoảng nửa đêm giờ London (7 giờ sáng 11/6 giờ Việt Nam).

Hai bên nhất trí thời hạn, tiếp tục đàm phán từ nay đến ngày 10/8 để tìm kiếm một thỏa thuận toàn diện hơn nhằm giảm bớt căng thẳng thương mại, nếu không thuế quan sẽ tăng trở lại từ khoảng 30% lên 145% mà Mỹ áp với Trung Quốc và từ 10% lên 125% mà Trung Quốc áp với Mỹ.

"Chúng tôi đã đạt được một khuôn khổ để thực hiện sự đồng thuận Geneva và nội dung cuộc điện đàm giữa hai Tổng thống", ông Lutnick nói. "Ý tưởng là chúng tôi sẽ quay lại và nói chuyện với Tổng thống Trump và đảm bảo rằng ông ấy chấp thuận. Các nhà đàm phán Trung Quốc sẽ trở về nước để thuyết phục Chủ tịch Tập và nếu cả hai chấp thuận, chúng tôi sẽ thực hiện khuôn khổ".

Nói với các phóng viên tại London, ông Lutnick cho biết, tại vòng đàm phán tại Geneva vào tháng trước, hai bên đã nhất trí về một thỏa thuận khung nhằm giảm bớt mức thuế trả đũa song phương vốn đã lên tới ba chữ số. Tuy nhiên, quá trình hoàn tất thỏa thuận này đã bị đình trệ sau khi Trung Quốc tiếp tục hạn chế xuất khẩu sang Mỹ các khoáng sản quan trọng, khiến chính quyền Tổng thống Donald Trump phải đáp trả bằng cách kiểm soát xuất khẩu, ngăn chặn các lô hàng phần mềm thiết kế chất bán dẫn, hóa chất và các mặt hàng công nghệ khác sang Trung Quốc.

Trong một cuộc họp báo riêng, Thứ trưởng Bộ Thương mại phụ trách đàm phán quốc tế của Trung Quốc Lý Thành Cương cũng cho biết hai bên đã đạt được một khuôn khổ thương mại và khuôn khổ này sẽ sớm được trình lên các nhà lãnh đạo Mỹ và Trung Quốc.

Chưa giải quyết được những bất đồng căn bản

Cuộc đàm phán tại London tạm thời có thể ngăn cản thỏa thuận Geneva đổ vỡ nhưng không giúp giải quyết nhiều bất đồng sâu sắc về thuế quan đơn phương của Tổng thống Donald Trump và những phàn nàn lâu nay của Mỹ về mô hình kinh tế thúc đẩy xuất khẩu của Trung Quốc.

Ông Josh Lipsky, Giám đốc cấp cao của Trung tâm Địa kinh tế thuộc Hội đồng Đại Tây Dương tại Washington, cho biết hai bên rời Geneva với quan điểm cơ bản khác nhau về các điều khoản của thỏa thuận đó và cần phải nêu cụ thể hơn về các hành động cần thiết. "Họ quay lại vạch xuất phát nhưng như thế vẫn tốt hơn nhiều so với vạch xuất phát", ông Lipsky nói thêm.

Các nhà đầu tư, những người từng chịu thiệt hại nặng nề do tình hình bất ổn thương mại trước đây, đã đưa ra phản ứng thận trọng và chỉ số MSCI rộng nhất của cổ phiếu châu Á - Thái Bình Dương bên ngoài Nhật Bản tăng 0,2%.

Dỡ bỏ những hạn chế xuất khẩu

Bộ trưởng Lutnick cho biết, Trung Quốc đã chấp thuận dỡ bỏ các hạn chế xuất khẩu khoáng sản đất hiếm và nam châm sang Mỹ như một phần "cơ bản" của thỏa thuận khung.

Các chính sách thuế quan thay đổi của Tổng thống Mỹ Donald Trump đã làm xáo trộn thị trường toàn cầu, gây ra tình trạng tắc nghẽn và hỗn loạn tại các cảng lớn, và khiến nhiều doanh nghiệp thiệt hại hàng chục tỷ đô la do mất doanh số và chi phí cao hơn. Ngân hàng Thế giới hôm 10/6 đã cắt giảm dự báo tăng trưởng toàn cầu năm 2025 xuống còn 2,3%, cho biết mức thuế quan cao hơn và sự bất ổn gia tăng đã tạo ra "thách thức đáng kể" cho hầu hết các nền kinh tế.

Chủ tịch Ngân hàng Trung ương châu Âu Christine Lagarde cho biết trong chuyến thăm hiếm hoi tới Bắc Kinh hôm 11/6 rằng một giải pháp cho cuộc chiến thương mại có thể đòi hỏi sự điều chỉnh chính sách từ tất cả các quốc gia để giải quyết tình trạng mất cân bằng tài chính hoặc gây ra nguy cơ thiệt hại kinh tế chung rất lớn.

Cuộc điện đàm cứu cánh

Động lực quan trọng cho vòng đàm phán thứ hai giữa Mỹ và Trung là cuộc điện đàm hiếm hoi giữa Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình vào tuần trước. Bộ trưởng Lutnick cho biết, sau cuộc điện đàm, hai bên đã đưa ra các chỉ thị phù hợp với thỏa thuận đình chiến Geneva.

Dữ liệu hải quan công bố hôm 10/6 cho thấy xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ đã giảm 34,5% trong tháng 5, mức giảm mạnh nhất kể từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát.

Mặc dù tác động đến lạm phát và thị trường việc làm của Mỹ cho đến nay vẫn chưa đáng kể, nhưng thuế quan đã làm giảm niềm tin của doanh nghiệp và hộ gia đình Mỹ và đồng đô la vẫn chịu áp lực.

Trung Quốc gần như nắm giữ độc quyền về nam châm đất hiếm, một thành phần quan trọng để sản xuất động cơ xe điện. Việc chính quyền Bắc Kinh hồi tháng 4 quyết định đình chỉ xuất khẩu nhiều loại khoáng sản và nam châm quan trọng sang Mỹ đã làm đảo lộn chuỗi cung ứng toàn cầu và khiến các đại gia ngành ô tô Mỹ lao đao.

Vào tháng 5, Mỹ đã phản ứng bằng cách dừng các lô hàng phần mềm thiết kế bán dẫn, hóa chất và thiết bị hàng không, thu hồi giấy phép xuất khẩu đã được cấp trước đó.

Ngay sau khi thỏa thuận khung được công bố, một tòa phúc thẩm Mỹ đã ra phán quyết cho phép mức thuế quan đối ứng mà ông Donald Trump áp đặt vẫn tiếp tục có hiệu lực lực trong khi xem xét quyết định của tòa án cấp dưới yêu cầu vô hiệu hóa các loại thuế này với lý do chúng vượt quá thẩm quyền pháp lý của Tổng thống. Quyết định này giúp duy trì được sức ép quan trọng đối với Trung Quốc, đó là mức thuế có đi có lại 34% mà ông Donald Trump từng dọa sẽ áp dụng.