Mua bán xe máy không giấy tờ, lợi bất cấp hại

Chỉ cần vào các trang mạng xã hội tìm từ khóa "mua bán xe máy không giấy tờ", sẽ xuất hiện hàng chục hội, nhóm với hàng chục bài đăng mỗi ngày. Tại đây, khách hàng sẽ được chào bán đủ loại xe với giá từ 2-30 triệu đồng/chiếc, tùy loại. Phần lớn những chiếc xe rao bán trên mạng được quảng cáo là xe mới nhưng giá chỉ từ khoảng 1/4 đến 1/2 so với xe cùng loại có giấy tờ hợp pháp.

Anh Nguyễn Thiêm (Diễn Châu, Nghệ An) chuyên sửa chữa, mua bán xe máy cũ cho biết, xe máy không giấy tờ xuất phát chủ yếu từ 2 nguồn chính là nhập lậu và ăn cắp nên khách hàng không nên vì ham rẻ mà mua. Đáng nói, có không ít trường hợp lợi dụng sự ham rẻ của khách, các đối tượng đã lên mạng rao bán xe để lừa đảo, khi nhận được tiền cọc rồi thì tắt máy, chặn liên lạc.

Mới đây, ngày 7.3.2025, Công an phường Hàng Bột, quận Đống Đa (Hà Nội) vừa phối hợp Phòng Cảnh sát hình sự bắt giữ 2 đối tượng gây ra hàng loạt vụ trộm cắp và tiêu thụ xe trộm cắp trên địa bàn. Cụ thể, sau khi nhận được đơn trình báo của anh H. (sinh năm 1996, trú phường Thành Công, quận Ba Đình) về việc bị mất trộm xe máy Honda Wave trên phố Tôn Đức Thắng, đơn vị đã triển khai lực lượng xác minh sự việc và bắt giữ đối tượng Trần Hoàng Long. Tại cơ quan điều tra, đối tượng Trần Hoàng Long đã khai nhận đã trộm xe máy trên và mang bán cho Trịnh Thị Thúy Lệ (sinh năm 1985, trú Hàng Bột, Đống Đa).

Bộ Công an cho biết, Điều 323, Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) đã quy định cụ thể về Tội chứa chấp hoặc tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có. Theo đó, tùy vào tính chất và mức độ của hành vi vi phạm mà người phạm tội có thể bị phạt tù lên đến 15 năm. Đồng thời, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 5 triệu đồng đến 50 triệu đồng hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

Cụ thể, đối với hành vi mua bán xe máy cũ nếu biết rõ là tài sản do trộm cắp mà có và không hứa hẹn trước thì có dấu hiệu của tội phạm tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có. Nếu chứng minh được người mua hứa hẹn trước với đối tượng trộm cắp tài sản thì hành vi mua xe máy có được từ hành vi trộm cắp tài sản trước đó có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội trộm cắp tài sản với vai trò đồng phạm.

Trong trường hợp người dân mua xe nhưng không biết nguồn gốc xe, sau đó mới phát hiện nguồn gốc xe do trộm cắp mà có, thì không cấu thành Tội phạm chứa chấp hoặc tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có; trong trường hợp này, xe máy sẽ bị thu hồi để trả lại cho chủ sở hữu hợp pháp; người mua có quyền khởi kiện dân sự đòi lại tiền từ người bán xe hoặc yêu cầu bồi thường thiệt hại. Trong trường hợp có tài liệu, chứng cứ cho thấy người mua biết rõ xe là tài sản do trộm cắp mà có nhưng vẫn cố tình mua thì tuỳ tính chất, mức độ có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có. Thợ sửa xe hoặc cửa hàng sửa chữa biết rõ xe máy là do trộm cắp mà có vẫn mua, thay đổi số khung, số máy của xe trộm cắp và làm giả hoặc thuê làm giả giấy tờ xe nhằm trục lợi thì tùy tính chất, mức độ có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự các tội: Tội chứa chấp hoặc tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có (Điều 323, Bộ luật Hình sự); Tội làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức; Tội sử dụng con dấu hoặc tài liệu giả của cơ quan, tổ chức (Điều 341, Bộ luật Hình sự); Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản (Điều 174, Bộ luật Hình sự).

Ngoài ra, theo điểm d, khoản 2, Điều 15 Nghị định số 144/2021/NĐ-CP ngày 31.12.2021 quy định xử phạt hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy, chữa cháy; cứu nạn, cứu hộ; phòng, chống bạo lực gia đình quy định: phạt tiền từ 3 triệu đồng đến 5 triệu đồng đối với hành vi mua, bán, cất giữ hoặc sử dụng tài sản của người khác mà biết rõ tài sản đó do vi phạm pháp luật mà có.