Mộ gió

Cái tháng cuối cùng của năm luôn gợi tôi nhớ về ngôi mộ gió trong nghĩa trang dòng họ.

Năm lên 7, tôi theo bố mẹ về quê nội ăn cưới anh, con bác ruột. Bác tôi là trưởng tộc. Anh từ đơn vị về nghỉ phép được nửa tháng và cưới vợ. Cả họ vui...

Chỉ một ngày sau lễ cưới, chưa kịp về lại mặt, một chiếc Gat 69 của tỉnh đội về làng, đơn vị gửi điện điều anh về gấp. Cả đơn vị vào nhập với Quân đoàn 4 cơ động sang mặt trận 479 chuẩn bị cho chiến dịch mùa khô 1980.

Mấy tháng sau, anh hy sinh. Giấy báo tử ghi: An táng tại nghĩa trang phía Nam của đơn vị. Thời đó, nghĩa trang nào hay nắm đất giữa rừng K cũng có cái tên như vậy.
Anh ra đi, chị vẫn chưa có thai, ở chờ chồng nhiều năm rồi khi cha mẹ chồng mất, chị vào Đắk Lắk làm thuê.

Mười năm sau, các em anh lớn lên, đi bộ đội và ra quân, tổ chức đi tìm mộ. Đơn vị tách nhập mấy lần, có cả những trận đánh hy sinh nhiều đến mức xóa luôn phiên hiệu. Đồng đội anh nói ngày ấy tiện đâu đưa về đấy, tôi và các anh đã đi qua mấy chục nghĩa trang liệt sĩ phía Nam từ huyện, tỉnh đến các nghĩa trang biên giới và trên đất Campuchia. Và những năm sau này, đi công tác nơi nào, tôi cũng đều ghé nghĩa trang tìm mộ anh.

Nhiều năm nữa trôi qua, một bữa nọ tôi đi công tác ở Sư đoàn 9, Đồng Dù. Một sĩ quan huấn luyện nói chiến dịch mùa khô ở Bat Tam Bang có nhiều thương binh tử sĩ được đưa thẳng về quân y viện 175. Có thể anh nằm trong số đó mà Quân đoàn 4 không biết. Một bạn nhập ngũ cùng đợt nhưng khác đơn vị cũng nói với các em của anh là anh tôi bị thương và được đưa về tuyến sau. 

Tôi chạy lên Ban chính sách Quân đoàn xin giấy giới thiệu tìm mộ rồi qua Viện 175. Sau ba ngày chờ đợi, tôi quay lại. Ông Thượng tá cán bộ phòng chính sách Bệnh viện 175 nói hồi đó tử sĩ từ viện được đưa về nghĩa trang Biên Hòa và Nghĩa trang Thành phố. Nhưng hai nơi đó không có anh tôi.

Cuối cùng thì có một nghi vấn: Hồi đó cả thương binh và liệt sĩ được đưa về và chôn ở nghĩa trang sau Bệnh viện 175 trước khi cải táng. Trong các đợt chuyển hài cốt từ nghĩa trang của Bệnh viện 175 về hai nghĩa trang thành phố và Biên Hòa, có một đợt người ta không ghi tên mà đánh số thứ tự lên các hộp hài cốt, phòng chính sách lưu bản danh sách theo số thứ tự ấy, trong thời gian đợi làm mộ. Thế rồi phòng bị cháy, nên không còn nhớ số nào với tên nào.
Vẫn mong tìm được mộ anh.

Vẫn mong anh nằm trong số những người đã được an táng ở nghĩa trang, dù gì cũng mồ yên mả đẹp trên nước mình, cạnh bên đồng đội.

Nghĩa trang dòng họ vẫn có một ngôi mộ mang tên anh. Là mộ gió, để tưởng nhớ và bái vọng. Chứ thực ra giờ cũng không biết anh nằm đâu. Chị vẫn ở Đắk Lắk, đã lấy chồng và cuộc sống vất vả. Có năm tôi về quê, chị cũng về giỗ họ. Hay tin, chị chạy qua tìm tôi nói chuyện. Khuya, gió mùa lạnh buốt tràn về, chị cũng chào về để hôm sau lại vào Đắk Lắk. Bóng người đàn bà gần 60 tần tảo, lẻ loi đến tội...

Đất nước này không chỉ có một ngôi mộ gió, và không chỉ có một người đàn bà như chị.