Mổ cấp cứu sản phụ nặng 178kg mắc nhiều bệnh lý nguy hiểm

Bài toán “cân não” đảm bảo an toàn cho mẹ con sản phụ 178kg

Theo thông tin, đơn vị đã tiếp nhận sản phụ được chuyển tuyến từ Bệnh viện Sản Nhi Vĩnh Phúc trong tình trạng nguy cơ cao cho cả mẹ và thai nhi.

Được biết, sản phụ bị rối loạn chuyển hóa dẫn đến việc tăng cân mất kiểm soát, cân nặng trước khi mang thai khoảng 140 kg và tăng thêm 38 kg trong thai kỳ.

Bước đầu, các bác sĩ đánh giá sản phụ có cân nặng lớn kèm theo bệnh lý tiền sản giật và đái tháo đường, việc sinh thường gần như bất khả thi. Ngay cả lựa chọn sinh mổ cũng tiềm ẩn hàng loạt nguy cơ nguy hiểm trong gây mê, phẫu thuật và hồi sức sau mổ.

Nhận định việc trì hoãn phẫu thuật lấy thai có thể làm xấu thêm tiên lượng cho mẹ và thai, các bác sĩ gây mê hồi sức và sản khoa đã khẩn trương hội chẩn và đưa ra quyết định mổ cấp cứu lấy thai.

Đồng thời xây dựng kế hoạch chi tiết và chặt chẽ, sẵn sàng cho hai kịch bản gồm gây tê vùng (gây tê tủy sống hoặc gây tê ngoài màng cứng) hoặc gây mê nội khí quản.

ThS.BS.CKII. Bạch Minh Thu, Phụ trách Khoa Phẫu thuật Gây mê Hồi sức cho biết bệnh nhân béo phì thường có lớp mỡ dày làm mất mốc giải phẫu, khoảng cách từ da tới khoang dưới nhện quá lớn, kim gây tê hiện có gần như không đủ chiều dài, do đó nguy cơ thất bại gây tê vùng là rất cao dù có hỗ trợ của siêu âm.

“Trên thực tế, khi tiến hành sử dụng máy siêu âm để xác định giải phẫu chúng tôi ghi nhận khoảng cách này lên tới hơn 11cm, vượt qua chiều dài tối đa của kim gây tê khá nhiều”, bác sĩ Thu thông tin.

Sau khi gây tê tủy sống không còn khả thi, ê-kíp nhanh chóng chuyển sang phương án gây mê nội khí quản. Tuy nhiên trong tình huống này các bác sĩ cũng nhận định khả năng dự trữ oxy của sản phụ rất kém, có nguy cơ sụt giảm oxy máu nhanh và trầm trọng.

Do đó, chỉ cần một sai sót hoặc khó khăn trong quá trình gây mê có thể dẫn tới thiếu oxy nặng cho cả mẹ và thai gây nguy kịch tới tính mạng.

Các bác sĩ đã dựa trên chiều cao và cân nặng lý tưởng để tính toán liều lượng các loại thuốc trong gây mê vừa để đảm bảo đủ thuốc để mê đủ sâu, giãn cơ đủ độ giúp tạo thuận lợi cho đặt nội khí quản, mặt khác phải cân nhắc tránh để gây tụt huyết áp và ảnh hưởng tới huyết động, điều dễ xảy ra ở sản phụ béo phì gây mê.

BS.CKII. Đặng Quang Hùng, Phó Trưởng khoa Sản bệnh lý, người trực tiếp thực hiện ca mổ, cho biết trên nền tăng huyết áp và đái tháo đường, nguy cơ nhiễm trùng vết mổ và biến chứng sau mổ tăng cao đáng kể.

Ca mổ đòi hỏi sự phối hợp nhuần nhuyễn giữa gây mê hồi sức và phẫu thuật để nhanh chóng lấy thai an toàn, đồng thời “giải phóng” gánh nặng huyết động cho người mẹ.

Sau gần 1 giờ, ca mổ đã thành công. Bé trai nặng 3,4 kg hồng hào, khóc to, ngay sau sinh được chuyển Trung tâm Sơ sinh theo dõi.

Tuy nhiên, về phía sản phụ mặc dù huyết động ổn định nhưng vẫn còn đối mặt với nhiều nguy cơ về hô hấp nên được theo dõi sát sao tại phòng hậu phẫu.

ThS. BS Hoàng Thị Ngân, Bác sĩ khoa Phẫu thuật Gây mê Hồi sức chia sẻ với những trường hợp béo phì như vậy, việc thoát mê, cai thở máy và rút ống nội khí quản cần phải được tính toán và kiểm soát chặt chẽ bởi nguy cơ xẹp phổi và giảm thông khí sau khi rút nội khí quản là rất cao.

Tại phòng hậu phẫu, sản phụ được tiếp tục thở máy theo dõi sau đó sử dụng thuốc giải giãn cơ và rút nội khí quản theo đúng quy trình. Trong quá trình theo dõi, sản phụ đáp ứng tốt và được chuyển về khoa Hồi sức cấp cứu tiếp tục theo dõi thêm.

Chồng sản phụ cho biết trong suốt thai kỳ dù đã tuân thủ chế độ dinh dưỡng theo hướng dẫn, hạn chế đường ngọt, kiểm soát đồ ăn nhưng sản phụ vẫn tăng cân nhiều.

“Tôi rất biết ơn các bác sĩ đã giúp vợ con tôi được mẹ tròn con vuông”, chồng sản phụ xúc động chia sẻ.

Béo phì trong thai kỳ tiềm ẩn nhiều biến chứng

Theo thống kê, tại các nước phát triển có từ 6 - 10% phụ nữ mang thai mắc thừa cân béo phì, trong đó có Việt Nam.

Nguyên nhân dẫn đến béo phì ở sản phụ là do người mẹ cung cấp quá nhiều chất dinh dưỡng trong quá trình mang thai hoặc trước khi mang thai đã bị thừa cân béo phì.

Các chuyên gia cho biết béo phì gây ra nhiều tác hại đối với sức khỏe sản phụ và thai nhi. Sản phụ có thể bị tiểu đường thai kỳ, tiền sản giật, ngưng thở khi ngủ, nguy cơ tắc mạch sau phẫu thuật, nhiễm khuẩn vết mổ.

Đối với trẻ sơ sinh rất dễ bị thai nhi quá lớn, sẩy thai, mắc dị tật bẩm sinh ở tim hay dị tật ống thần kinh, sinh non, thai chết lưu.

Từ thực tiễn lâm sàng, các bác sĩ khuyến cáo phụ nữ béo phì hoặc rối loạn chuyển hóa nên được khám và tư vấn trước khi mang thai, xây dựng kế hoạch kiểm soát cân nặng, huyết áp và đường huyết, chế độ ăn uống và sinh hoạt hợp lý.

Trong thai kỳ cần khám định kỳ đúng lịch, tuân thủ dinh dưỡng – vận động theo hướng dẫn chuyên môn và trao đổi sớm với bác sĩ khi có dấu hiệu bất thường (phù, tăng cân nhanh, đau đầu, rối loạn thị giác, tăng huyết áp,…).

Việc được thăm khám và tư vấn từ ban đầu cũng như chuyển tuyến kịp thời đến cơ sở chuyên sâu khi có yếu tố nguy cơ sẽ giúp bảo đảm an toàn tối đa cho sản phụ và trẻ sơ sinh.