Liệu pháp kinh tế sốc của Tổng thống Argentina bước đầu gặt hái thành công

Cử tri ủng hộ “liệu pháp sốc”

Trước thềm cuộc bầu cử lập pháp của Argentina hồi tháng 10, những bình luận về triển vọng kinh tế và tài chính của đất nước ngày càng bi quan. Với một khoản nợ nước ngoài đáng kể sẽ đáo hạn vào năm tới, quan điểm thông thường cho rằng chương trình ổn định tỷ giá hối đoái, vốn cho phép đồng nội tệ mất giá thấp hơn tỷ lệ lạm phát để kiềm chế lạm phát – đã dẫn đến đồng nội tệ bị định giá quá cao và thâm hụt thương mại, điều chắc chắn sẽ dẫn đến khủng hoảng.

Tuy nhiên, những chuyên gia có kinh nghiệm nghiên cứu nhiều thập kỷ về các cuộc khủng hoảng tiền tệ tại các thị trường mới nổi cũng như theo dõi sát sao các chính sách của Argentina cho rằng, chính sách của Tổng thống Milei đang đi đúng hướng.

Phá vỡ vòng lặp thất bại của các chương trình ổn định cũ

Khác với các nỗ lực ổn định đã thất bại trong quá khứ – từ thời Carlos Saúl Menem (1989-1999) đến Mauricio Macri (2015-2019), Tổng thống Javier Milei đã tận dụng chiến thắng bầu cử năm 2023 để thực hiện chính sách tài chính thắt lưng buộc bụng và cải cách cấu trúc mạnh nhất trong lịch sử Argentina.

Năm 2024, mức điều chỉnh tài khóa chính (không bao gồm các khoản thanh toán lãi suất) đạt 5% GDP, tạo tiền đề cho sự phục hồi kinh tế mạnh mẽ sau một số giai đoạn suy thoái ban đầu.

Vào thời điểm đó, đồng peso Argentina có thể đã bị định giá quá cao một chút do thiếu chế độ tiền tệ hoàn toàn linh hoạt, nhưng ít nhất thâm hụt tài khoản vãng lai vẫn rất nhỏ. Nếu đất nước lấy lại được quyền tiếp cận thị trường, họ có thể đảo nợ nước ngoài và nếu những bất ổn bầu cử có thể được khắc phục, các cải cách của Tổng thống Milei và nguồn tài nguyên thiên nhiên khổng lồ của đất nước chắc chắn sẽ thu hút một lượng lớn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) - có thể lên tới 70 tỷ USD (bao gồm cả khoản tài trợ cho trung tâm dữ liệu OpenAI trị giá 25 tỷ USD). Hơn nữa, tỷ lệ lạm phát đã giảm đáng kể từ hơn 100% trước cuộc bầu cử của Milei xuống còn khoảng 30%.

Vấn đề của Argentina: Thanh khoản, không phải thanh toán

Vì vậy, bước vào cuộc bầu cử lập pháp gần đây, vấn đề của Argentina nằm ở thanh khoản, chứ không phải khả năng thanh toán. Với những bất ổn bầu cử đang đè nặng lên tăng trưởng trong năm nay, đặc biệt là sau khi phe đối lập đạt kết quả tốt hơn dự kiến ​​trong cuộc bầu cử cấp tỉnh tại Buenos Aires hồi tháng 9, các nhà đầu tư đã trở nên lo lắng. Sau một vài vụ bê bối tham nhũng và những sai lầm chiến thuật của ông Milei, đồng peso đã suy yếu, bất chấp các biện pháp can thiệp để giữ tỷ giá hối đoái trong một biên độ nhất định. Lãi suất trong nước tăng vọt, chênh lệch lãi suất chủ quyền của Argentina mở rộng đáng kể, và thị trường chứng khoán suy yếu. Nếu phe đối lập giành đủ số ghế để có thể phủ quyết hiệu quả, toàn bộ chương trình cải cách của Milei có thể sụp đổ.

Nhưng vì vấn đề của Argentina chỉ đơn thuần là thanh khoản, ông Milei đã tìm kiếm và nhận được một khoản vay hoán đổi trị giá 20 tỷ USD gây tranh cãi từ Bộ Tài chính Mỹ, với điều kiện là ông phải thắng cử. Cuối cùng, ông và các đảng đồng minh đã chiến thắng, giành được ghế trong cả hai viện. Bằng cách tập trung quá nhiều vào bất ổn bầu cử, mối quan hệ chính trị của cá nhân Tổng thống Milei với Tổng thống Mỹ Donald Trump, và tỷ giá hối đoái được định giá quá cao, giới bình luận tài chính đã phớt lờ lời hứa về những cải cách tài khóa và các cải cách khác của ông.

Giờ đây, lần đầu tiên sau nhiều thập kỷ, Argentina có thể thoát khỏi những chính sách đã nhiều lần đẩy đất nước vào cảnh vỡ nợ và lạm phát cao. Sau khi chính quyền Peronist gần đây nhất đẩy đất nước vào vòng xoáy lạm phát và một lần nữa vỡ nợ, ông Milei đã bắt đầu "dọn dẹp hậu quả" một cách quyết liệt. Mặc dù nhiều người chỉ trích cách tiếp cận hà khắc của ông, kết quả bầu cử tháng 10 cho thấy người dân Argentina thà chịu đựng những khó khăn kinh tế ngắn hạn còn hơn quay trở lại với các chính sách cũ.

Bước đi tiếp theo: Mở rộng sự ủng hộ

Tổng thống Milei giờ đây sẽ tiếp cận các lực lượng ôn hòa khác để xây dựng một liên minh có thể tiếp tục chương trình của mình thông qua luật pháp, thay vì các sắc lệnh, bắt đầu bằng cải cách thị trường lao động và thuế. Việc tự do hóa kinh tế hơn nữa sẽ thu hút làn sóng đầu tư trong và ngoài nước, đảm bảo tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ trong tương lai. Mặc dù không có gói chính sách kinh tế nào là hoàn hảo, nhưng cách tiếp cận tổng thể của ông Milei là hợp lý, đặc biệt là khi so sánh với những chính sách thất bại trong quá khứ.

Chế độ tỷ giá hối đoái sẽ phải trở nên linh hoạt hơn theo thời gian. Nhưng những đề xuất chuyển đổi ngay lập tức sang chế độ tỷ giá hối đoái thả nổi hoàn toàn hoặc (ở thái cực ngược lại) đô la hóa hoàn toàn là không hợp lý. Phương án đầu tiên có thể dẫn đến biến động tỷ giá hối đoái quá mức, đặc biệt là khi các biện pháp kiểm soát vốn bị bãi bỏ hoàn toàn, trong khi phương án sau - được các hãng truyền thông lớn như Wall Street Journal tán thành - thậm chí còn không khả thi, bởi vì Argentina không có đủ dự trữ ngoại tệ. Milei, một người theo chủ nghĩa tự do mạnh mẽ, có thể đã từng cân nhắc đến việc đô la hóa hoàn toàn trong quá khứ, nhưng giờ đây ông nhận ra rằng đó không thực sự là một lựa chọn khả thi.

Lựa chọn tốt hơn là một chế độ tiền tệ cho phép biến động trong một biên độ rộng, có thể với các mục tiêu dựa trên tỷ giá hối đoái hiệu dụng danh nghĩa cùng với một số tổng hợp tiền tệ để neo giữ tăng trưởng. Điều này sẽ hạn chế sự biến động trong khi vẫn đảm bảo giá trị đồng tiền có tính cạnh tranh và cán cân đối ngoại dương. Dòng vốn quay trở lại và FDI mới có thể được sử dụng để bổ sung dự trữ ngoại hối đang cạn kiệt của đất nước, tránh gây ra sự tăng giá tiền tệ không mong muốn.

Phản ứng của thị trường đối với cuộc bầu cử tháng 10 khẳng định rằng, các nhà đầu tư đang ủng hộ chiến lược của ông Milei và Argentina hiện đang có một con đường rõ ràng hướng tới sự ổn định chính trị.

Người ta có thể sẽ chứng kiến ​​dòng vốn FDI đáng kể đổ vào, cho phép tăng trưởng tăng tốc theo thời gian. Argentina thậm chí có thể trở thành hình mẫu cho các cải cách kinh tế theo định hướng thị trường và các biện pháp thắt chặt tài khóa cần thiết ở các nền kinh tế Mỹ Latin khác, chẳng hạn như Chile, Brazil và Colombia – tất cả đều sẽ tổ chức bầu cử trong những năm tới.

Cử tri ủng hộ “liệu pháp sốc”

Trước thềm cuộc bầu cử lập pháp của Argentina hồi tháng 10, những bình luận về triển vọng kinh tế và tài chính của đất nước ngày càng bi quan. Với một khoản nợ nước ngoài đáng kể sẽ đáo hạn vào năm tới, quan điểm thông thường cho rằng chương trình ổn định tỷ giá hối đoái, vốn cho phép đồng nội tệ mất giá thấp hơn tỷ lệ lạm phát để kiềm chế lạm phát đã dẫn đến đồng nội tệ bị định giá quá cao và thâm hụt thương mại, điều chắc chắn sẽ dẫn đến khủng hoảng.

Tuy nhiên, những chuyên gia có kinh nghiệm nghiên cứu nhiều thập kỷ về các cuộc khủng hoảng tiền tệ tại các thị trường mới nổi, cũng như theo dõi sát sao các chính sách của Argentina cho rằng, chính sách của Tổng thống Milei đang đi đúng hướng.