Liên hoan Chèo toàn quốc năm 2025:Quyết tâm đổi mới, thích ứng và hội nhập của nghệ thuật chèo

Tham dự Lễ khai mạc có: Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh Vương Quốc Tuấn; Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Bắc Ninh Nguyễn Việt Oanh; Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Bắc Ninh Nguyễn Thị Hương; Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh Lê Xuân Lợi; Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Tạ Quang Đông; Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn, NSND Nguyễn Xuân Bắc…

12 đơn vị, 21 vở diễn, 1.000 diễn viên

Phát biểu khai mạc Liên hoan, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Tạ Quang Đông nhận định: chèo là loại hình nghệ thuật sân khấu dân gian truyền thống có lịch sử hàng nghìn năm, gắn bó sâu sắc với đời sống tinh thần của người dân vùng đồng bằng Bắc Bộ. Trải qua bao thăng trầm lịch sử, nghệ thuật chèo vẫn giữ được nét độc đáo, phản ánh sâu sắc tâm hồn, tính cách và khát vọng về chân - thiện - mỹ của con người Việt Nam.

Liên hoan Chèo toàn quốc là hoạt động nghệ thuật chuyên nghiệp định kỳ do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chỉ đạo tổ chức, nhằm đánh giá hoạt động sáng tạo nghệ thuật, biểu diễn, bảo tồn và phát huy giá trị của nghệ thuật chèo trong giai đoạn hiện nay. Đây cũng là dịp để các đơn vị nghệ thuật gặp gỡ, trao đổi kinh nghiệm, học hỏi lẫn nhau, từ đó nâng cao chất lượng chuyên môn và đưa nghệ thuật chèo đến gần hơn với công chúng.

Năm nay, Liên hoan quy tụ sự tham gia của 12 đơn vị nghệ thuật chuyên nghiệp đến từ nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước, với 21 vở diễn được dàn dựng công phu cùng sự tham gia của gần 1.000 nghệ sĩ, diễn viên chuyên nghiệp, thể hiện rõ tâm huyết và sự sáng tạo không ngừng nghỉ của đội ngũ nghệ sĩ, đạo diễn, nhạc công, họa sĩ, kỹ thuật viên sân khấu.

Đặc biệt, Liên hoan lần này là sự kiện văn hóa - nghệ thuật biểu diễn chuyên nghiệp đầu tiên được tổ chức sau khi cả nước thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, đánh dấu một bước chuyển mình trong công tác tổ chức, quản lý, phát triển các hoạt động văn hóa - nghệ thuật trong bối cảnh mới. Điều này càng làm tăng ý nghĩa của Liên hoan, thể hiện quyết tâm đổi mới, thích ứng và hội nhập của ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch trong tiến trình phát triển của đất nước.

“Chúng tôi đánh giá cao tinh thần trách nhiệm và sự chuẩn bị chu đáo của các đơn vị nghệ thuật, của Ban tổ chức, đặc biệt là sự phối hợp tích cực, hiệu quả của UBND Bắc Ninh - địa phương đăng cai tổ chức Liên hoan lần này”, Thứ trưởng Tạ Quang Đông nói; đồng thời tin tưởng rằng, “với tinh thần đoàn kết, trách nhiệm và tình yêu nghệ thuật, Liên hoan Chèo toàn quốc năm 2025 sẽ thành công tốt đẹp, góp phần thắp sáng hơn nữa ngọn lửa đam mê nghệ thuật chèo trong lòng công chúng và các thế hệ nghệ sĩ hôm nay và mai sau”.

Định vị lại vai trò của nghệ thuật truyền thống

Thứ trưởng Tạ Quang Đông cũng chia sẻ, chủ trương sắp xếp, tổ chức lại hệ thống các đơn vị nghệ thuật biểu diễn công lập là một trong những định hướng lớn của Đảng và Nhà nước ta thời gian gần đây. Mục tiêu là xây dựng một nền nghệ thuật chuyên nghiệp, tinh gọn, hiệu quả và phát triển bền vững hơn. Đây là bước đi tất yếu trong tiến trình cải cách và nâng cao chất lượng hoạt động văn hóa nghệ thuật của đất nước.

Tuy nhiên, quá trình này cũng đặt ra không ít khó khăn, trăn trở và cả những suy tư, đặc biệt là đối với các loại hình nghệ thuật truyền thống như Chèo. Làm thế nào để tinh gọn nhưng không đánh mất bản sắc? Làm thế nào để nghệ sĩ yên tâm gắn bó với nghề? Làm sao để nghệ thuật truyền thống không chỉ sống trong ký ức, mà tiếp tục được nuôi dưỡng trong tâm hồn thế hệ trẻ hôm nay? Đây là những câu hỏi lớn, đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ, tâm huyết và trách nhiệm từ các cấp, các ngành, từ những người làm công tác quản lý đến từng nghệ sĩ, nhà nghiên cứu và cả cộng đồng xã hội.

Theo Thứ trưởng Tạ Quang Đông, Đảng và Nhà nước ta luôn nhất quán quan điểm bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa truyền thống - trong đó có nghệ thuật sân khấu chèo - vừa là trách nhiệm, vừa là sứ mệnh thiêng liêng trong công cuộc xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Các Nghị quyết của Đảng về phát triển văn hóa, cụ thể là Nghị quyết số 23-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển văn học, nghệ thuật trong thời kỳ mới, đã khẳng định rõ điều này.

Đặc biệt, Bộ Chính trị, Chính phủ đang giao Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chủ trì, tham mưu xây dựng Nghị quyết chuyên đề về chấn hưng và phát triển văn hóa Việt Nam trong thời kỳ mới. “Đây là một dấu mốc có ý nghĩa chiến lược, thể hiện sự quan tâm sâu sắc và nhất quán của Đảng, Nhà nước đối với sự nghiệp phát triển văn hóa, coi văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, là động lực nội sinh quan trọng cho phát triển bền vững đất nước”, Thứ trưởng Tạ Quang Đông nhấn mạnh.

Thứ trưởng Tạ Quang Đông cho rằng, việc xây dựng Nghị quyết chuyên đề này không chỉ nhằm định vị lại vai trò của văn hóa trong tổng thể phát triển quốc gia, mà còn mở ra những cơ chế, chính sách cụ thể để hỗ trợ, bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, trong đó có nghệ thuật chèo và các loại hình nghệ thuật sân khấu dân tộc khác, để văn hóa thực sự trở thành sức mạnh mềm, lan tỏa trong đời sống xã hội và tâm hồn người Việt.

“

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh Lê Xuân Lợi cho biết, không chỉ là cái nôi của những làn điệu dân ca quan họ mượt mà, đằm thắm, Bắc Ninh còn là quê hương của “chiếu chèo xứ Bắc”, một trong bốn “tứ chiếu” nổi tiếng của nghệ thuật chèo cổ Việt Nam. "Trên mảnh đất giàu truyền thống văn hiến này, nghệ thuật chèo đã sớm bén rễ, lan tỏa sâu rộng trong đời sống tinh thần của nhân dân, trở thành một phần không thể thiếu trong sinh hoạt văn hóa cộng đồng".

Nhằm bảo tồn và phát huy nghệ thuật chèo, Bắc Ninh đã tổ chức nhiều hội thi, liên hoan, mở lớp bồi dưỡng, đưa chèo vào học đường và khôi phục làng chèo cổ... Nhờ đó, nghệ thuật chèo ngày càng lan tỏa sâu rộng, trở thành phong trào văn nghệ quần chúng sôi nổi, gắn bó mật thiết với đời sống người dân.

“Việc Bắc Ninh đăng cai Liên hoan Chèo toàn quốc năm 2025 là cơ hội để nghệ sĩ, diễn viên, nghệ nhân trong tỉnh giao lưu, học hỏi với các đoàn nghệ thuật trên cả nước, qua đó bảo tồn và phát huy giá trị nghệ thuật chèo truyền thống. Đồng thời, Liên hoan cũng mang đến cho người dân địa phương những vở diễn đặc sắc, góp phần nâng cao đời sống tinh thần và thúc đẩy phong trào văn hóa - nghệ thuật của tỉnh trong giai đoạn mới”, ông Lê Xuân Lợi nhấn mạnh.