Rằm tháng Giêng năm Bính Thìn (1736), Hà Tiên trấn Đô đốc Mạc Thiên Tích (1718 - 1780) mở Tao đàn Chiêu Anh Các tại Hà Tiên. Đây không chỉ là tao đàn thứ 2 trong tiến trình văn học Việt Nam (sau Tao đàn Nhị thập bát tú do vua Lê Thánh Tông sáng lập) mà còn có những dấu ấn như sự mở đầu của cuộc cách mạng văn chương gắn bó với cuộc sống.
Dưới vai trò người khởi xướng, Mạc Thiên Tích đã hướng thi phái Chiêu Anh Các sáng tác ca ngợi cảnh đẹp ngay nơi họ sinh sống với cảnh thật, người thật và lấy niềm vui tiêu khiển thực tế để động viên con người vui sống, có thêm động lực lao động. Điều này đã khiến cho nhà bác học Lê Quý Đôn đánh giá rất cao giá trị văn chương - lịch sử trong sáng tác của tao đàn: “Không chỉ giúp chúng ta biết được núi sông Hà Tiên... mà có thể thay vào sử ký Hà Tiên”.
Trong 30 năm hoạt động (1736 - 1771), thi phái Chiêu Anh Các đã thu hút gần 70 người xướng họa, với 7 tập chữ Hán và 1 tập chữ Nôm. Điều này cho thấy sức tập hợp của tao đàn rất mạnh mẽ.
Đáng tiếc là ngày nay phần lớn sáng tác này đã thất lạc, nhưng với những gì còn lại, điển hình là Hà Tiên thập vịnh, cho thấy thi phái này không ca ngợi cảnh đẹp từ điển cố, tích xưa như những người đi trước.
Từ những sinh hoạt văn chương của Tao đàn Chiêu Anh Các đã khai sinh cho Hà Tiên hoạt động thơ văn độc đáo vào dịp Nguyên tiêu.
Những năm gần đây, với tinh thần xây dựng nền văn hóa Việt Nam đậm đà bản sắc dân tộc, tỉnh Kiên Giang, thành phố Hà Tiên đã quan tâm, đầu tư nhiều chương trình nhằm nâng cao giá trị của Tao đàn Chiêu Anh Các. Lễ hội kỷ niệm 289 năm thành lập Tao đàn Chiêu Anh Các là một trong số đó.
Cụ thể, trong các ngày 10 - 12.2, tại thành phố Hà Tiên sẽ diễn ra trưng bày hiện vật Hà Tiên xưa và nay; biểu diễn nhạc cụ dân tộc Việt Nam; phố ông đồ; đường sách lễ hội Tao đàn Chiêu Anh Các; triển lãm ảnh về Hà Tiên xưa và nay, thành tựu kinh tế, văn hóa, xã hội của thành phố Hà Tiên.
Đặc biệt, tối 12.2, tức đêm Nguyên Tiêu, tại công viên Trần Hầu sẽ diễn ra chương trình văn nghệ, gắn với hoạt động thả hoa đăng trên khu vực đầm Đông Hồ...
Trong khuôn khổ lễ hội, thành phố Hà Tiên sẽ tổ chức Ngày thơ Việt Nam, họp mặt, giao lưu văn nghệ sĩ, thả cá cải tạo nguồn lợi thủy sản, diễu hành xe hoa...
