Đẩy nhanh chuyển đổi xanh nhưng phải bảo đảm tính bao trùm

Sáng 30.11, tại Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Học viện Chính sách và Phát triển phối hợp cùng Tạp chí Kinh tế và Dự báo tổ chức Diễn đàn Quốc gia về phát triển bền vững Việt Nam 2023 với chủ đề “Thúc đẩy chuyển dịch xanh, bao trùm ở Việt Nam”.

Tại Diễn đàn, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Duy Đông nêu rõ, phát triển bền vững đã trở thành xu thế tất yếu và là mục tiêu hàng đầu các quốc gia hướng tới.

Tại Việt Nam, phát triển bền vững lấy tăng trưởng xanh làm chìa khóa then chốt đã nhận được sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước, được hỗ trợ bởi khung khổ pháp lý, dẫn dắt bởi chiến lược và kế hoạch hành động quốc gia.

Gần đây nhất, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, với vai trò là cơ quan đầu mối quốc gia về tăng trưởng xanh, đã tham mưu Thủ tướng Chính phủ ban hành Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn 2050 và Kế hoạch hành động quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021 - 2030.

Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Trần Duy Đông, thực tiễn tại nhiều quốc gia cho thấy, quá trình chuyển dịch xanh song hành với nhiều khó khăn và thách thức, đặc biệt trong việc bảo đảm tính bao trùm, toàn diện và hướng tới con người là trung tâm của sự phát triển.

Trong khi các số liệu vĩ mô chỉ ra bức tranh tươi sáng của tương lai xanh, thì một số nhóm cộng đồng có nguy cơ đối mặt với tác động tiêu cực của quá trình chuyển dịch và trở thành những đối tượng bị bỏ lại phía sau.

Trong bối cảnh đó đã đặt ra một số vấn đề cần quan tâm. Đó là quá trình chuyển dịch xanh diễn ra trong bối cảnh nhiều xu hướng lớn xuất hiện như tự động hóa, đổi mới sáng tạo hay sự già hóa nhanh chóng của dân số, dẫn tới sự tái phân bổ lao động giữa các khu vực, lĩnh vực, từ đó đòi hỏi chuyển đổi kỹ năng của người lao động - một vấn đề không đơn giản đối với người già, người lao động có trình độ thấp, người lao động ở các khu vực khó khăn.

Về phía doanh nghiệp, các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs) được coi là động lực quan trọng trong quá trình chuyển đổi xanh, tạo công ăn việc làm, xóa đói giảm nghèo và thúc đẩy phát triển bền vững. Tuy nhiên, đây cũng là nhóm đối tượng đối mặt với nhiều rào cản trong chuyển dịch, khi khả năng đầu tư vào công nghệ xanh hạn chế, nhận thức với các vấn đề về môi trường, tài nguyên chưa cao, khả năng tiếp cận kiến thức và tài chính còn thấp.

Về phía địa phương, sự khác biệt về lợi thế so sánh, đặc điểm tự nhiên cố hữu, dân số, xã hội dẫn tới sự chênh lệch trong phát triển kinh tế, trình độ lao động, khả năng chuyển dịch trong bối cảnh xanh hóa nền kinh tế.

“Đây đều là những vấn đề vừa cơ bản, dài hạn, vừa mang tính thời sự, cấp bách, đòi hỏi chúng ta cần chủ động giải quyết nhằm đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế xanh hơn, ít carbon hơn và tuần hoàn nhưng bảo đảm tính bao trùm, toàn diện, hướng tới “không để ai bị bỏ lại phía sau” trong quá trình phát triển này”, Thứ trưởng Trần Duy Đông nhấn mạnh.

Theo đại diện Lãnh đạo Bộ hoạch và Đầu tư, việc tổ chức Diễn đàn Quốc gia Phát triển Bền vững Việt Nam 2023 với chủ đề “Thúc đẩy chuyển dịch xanh, bao trùm ở Việt Nam” là sự kiện hết sức có ý nghĩa, quan trọng trong bối cảnh hiện nay, để cùng chia sẻ quan điểm, kiến thức và đề xuất những biện pháp mới, có tính đột phá và thúc đẩy cao, nhằm đưa quá trình chuyển dịch xanh bao trùm Việt Nam vững vàng vượt qua mọi thách thức, giúp Việt Nam sớm đạt được mục tiêu về Phát triển bền vững như cam kết tại Chương trình nghị sự 2030 của Liên hợp quốc.

Tại Diễn đàn, các đại biểu chia sẻ về việc khai thác động lực tăng trưởng xanh để tiến nhanh đến tầm nhìn Việt Nam 2045; bảo đảm an sinh xã hội cho đối tượng yếu thế trong tăng trưởng xanh; bài học kinh nghiệm và khả năng áp dụng ở Việt Nam…

Đại biểu cũng khuyến nghị, để thúc đẩy chuyển dịch xanh bao trùm, Việt Nam cần thiết lập nền tảng pháp lý toàn diện, phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế theo hướng phân loại nền kinh tế xanh, theo ngành và hoạt động cụ thể (hydro sạch, tài chính xanh); xây dựng chương trình và ra mắt cơ chế ưu đãi/ khuyến khích xanh ở ngành năng lượng, xử lý chất thải; khởi xướng các chương trình ​thí điểm xanh, trong các lĩnh vực chiến lược của Việt Nam.

Cùng với đó, cần bảo đảm triển khai mạnh mẽ quản trị xanh, bao gồm hợp tác giữa các cơ quan và truyền thông đại chúng; đẩy nhanh huy động tài chính xanh và triển khai thực hiện.