Cần chương trình đặc biệt yểm trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa chuyển đổi xanh

Doanh nghiệp nhỏ và vừa đóng vai trò quyết định

“Trên thực tế, làn sóng cải cách thể chế lần thứ hai đang thực sự bắt đầu. Minh chứng là thời gian qua, Quốc hội đã ban hành nhiều cơ chế đặc biệt, đặc thù, không chỉ giải quyết khó khăn trước mắt mà còn mang tính thử nghiệm, đột phá cho thời gian tới”, TS. Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) phát biểu tại Diễn đàn Quốc gia về phát triển bền vững Việt Nam 2023 với chủ đề “Thúc đẩy chuyển dịch xanh, bao trùm ở Việt Nam”, diễn ra sáng 30.11.

Theo ông Lộc, làn sóng cải cách lần thứ hai sẽ mở đường cho làn sóng khởi nghiệp lần thứ hai, đó là dựa trên đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, qua đó nâng cao chất lượng doanh nghiệp Việt Nam, đưa nước ta trở thành nước giàu có.

Thực tế, Đảng và Nhà nước đã sớm nhận thức về tầm quan trọng của chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, thể hiện ở việc ban hành Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2011 - 2020, ban hành ngày 25.9.2012. Cũng trong khoảng thời gian này, một số địa phương đã có kế hoạch, chương trình về tăng trưởng xanh, trong đó có Quảng Ninh.

Nhấn mạnh sự cần thiết của chuyển đổi xanh trong bối cảnh hiện nay là xu thế tất yếu, không còn là lựa chọn mà mang tính sống còn, vị đại biểu lưu ý, khu vực kinh tế tư nhân là động lực chính, trong đó doanh nghiệp nhỏ và vừa là “xương sống”, quyết định thành bại của quá trình chuyển đổi.

Tuy nhiên, nhận thức của doanh nghiệp nhỏ và vừa về chuyển đổi xanh vẫn còn hạn chế. Ông Lộc nêu dẫn chứng, một số doanh nghiệp sản xuất khi được mời tham dự sự kiện về chuyển đổi xanh, họ đã từ chối với lý do “không liên quan”.

Dường như nhiều doanh nghiệp vẫn chưa nhận thức được khái niệm và sự quan trọng của chuyển đổi xanh, đâu đó còn cho rằng đó là sự xa xỉ, là sự kêu gọi mang tính chất đạo đức nhiều hơn là thương mại và hiệu quả kinh tế; trong khi thực chất, chuyển đổi xanh không còn là lựa chọn mà là yếu tố mang tính sống còn với mọi doanh nghiệp, kể cả doanh nghiệp lớn lẫn doanh nghiệp nhỏ và vừa, siêu nhỏ, hộ kinh doanh – Chủ tịch VIAC bình luận.

Pháp luật an toàn sẽ không có đổi mới sáng tạo

Hiện, doanh nghiệp nhỏ và vừa là đối tượng tiềm năng nhất, mang tính quyết định đối với chuyển đổi xanh quốc gia, song cũng là đối tượng khó khăn nhất, dễ bị tổn thương và rất dễ bị bỏ quên trong tiến trình này. Bởi các doanh nghiệp lớn, nhất là tập đoàn xuyên quốc gia có đủ nguồn lực, thị trường, chuyên gia, mạng lưới để nhanh chóng tiếp cận thành tựu mới nhất để thúc đẩy phát triển xanh, trong khi với doanh nghiệp nhỏ và vừa đều bất lợi về nguồn lực.

Trong bối cảnh đó, ông Lộc đề nghị, cần có chương trình quốc gia về thúc đẩy phát triển xanh, trong đó phải có chương trình đặc biệt để yểm trợ cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ thực hiện những chuyển đổi xanh.

Cũng theo đại biểu, muốn phát triển xanh thì khung khổ pháp lý đóng vai trò đặc biệt quan trọng. Cần bảo đảm an toàn cho các doanh nghiệp trong quá trình chuyển đổi xanh. Do chuyển đổi số, chuyên đổi xanh dựa trên đổi mới sáng tạo, nên phải chấp nhận rủi ro. “Nếu pháp luật theo hướng an toàn tuyệt đối thì sẽ không thể có đổi mới sáng tạo, cho nên khung khổ pháp luật cần phải được tiếp tục hoàn thiện”, Chủ tịch VIAC khuyến cáo.

Bên cạnh đó, cần có chuẩn quốc gia về phát triển xanh, có sự gắn kết, hướng tới chuẩn quốc tế để áp dụng đồng bộ. Cùng với đó, cần cụ thể hóa các chính sách về tài chính xanh, tín dụng xanh, trái phiếu xanh, sở hữu xanh, bảo hiểm/bảo lãnh xanh… để tạo pháp lý cụ thể cho quá trình phát triển xanh.