Xuất hiện nhiều mô hình sinh động
Phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn thân thiện với môi trường là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước ta. Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021 - 2030 nêu rõ: khuyến khích phát triển mô hình kinh tế tuần hoàn để sử dụng tổng hợp và hiệu quả đầu ra của quá trình sản xuất. Các nội dung về kinh tế tuần hoàn đã được thể chế hóa tại Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 và các văn bản liên quan. Đề án Phát triển kinh tế tuần hoàn ở Việt Nam cũng xác định, cần tập trung ban hành các chính sách dài hạn nhằm khuyến khích, ưu đãi, tạo thuận lợi cho phát triển kinh tế tuần hoàn.
GS. TSKH Nguyễn Mại, Chủ tịch Hiệp hội đầu tư nước ngoài nhấn mạnh, cần phải thay đổi mô hình từ kinh tế tuyến tính sang kinh tế tuần hoàn vì nguồn tài nguyên đang cạn kiệt. So với 50 năm trước, tiêu thụ tài nguyên của thế giới tăng 150%, nhu cầu tiêu dùng tài nguyên thiên nhiên gấp 1,7 lần khả năng đáp ứng của trái đất. Năm 2014, rác thải nhựa phát thải trên toàn cầu lên tới 150 triệu tấn, dự báo đến năm 2050 nhiều hơn tổng số cá của các đại dương. Năm 2030, nhu cầu sử dụng tài nguyên tăng 3 lần hiện nay, vượt quá sức chịu đựng của trái đất nên không thể không thay đổi mô hình tăng trưởng; đây là câu chuyện cấp bách của loài người, đe dọa cuộc sống tương lai, tồn vong của trái đất.
Theo Tổng Biên tập Tạp chí Nhà đầu tư Nguyễn Anh Tuấn, những năm qua, xu hướng phát triển xanh, kinh tế tuần hoàn ở nước ta ngày càng thể hiện rõ và đã xuất hiện những mô hình thực tiễn sinh động. Có thể kể đến mô hình của Khu công nghiệp sinh thái Nam cầu Kiền; mô hình 3R của Tân Hiệp Phát; mô hình kinh tế tuần hoàn của Vinamilk; TH True milk; Nhà máy gạch Tuynel Tuyên Quang; mô hình của An Phát Holdings, Sabeco, Nestle Việt Nam, Công ty Australis… Ông Tuấn cho rằng, những mô hình này đang nhận được sự quan tâm chú ý của cộng đồng, tạo nên thiện cảm lớn đối với đông đảo người tiêu dùng.
Hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ chuyển đổi
Tại tọa đàm, các ý kiến khẳng định kinh tế tuần hoàn không chỉ mang lại lợi ích cho doanh nghiệp mà còn đáp ứng nhu cầu ngày càng khắt khe của người tiêu dùng. Để kinh tế tuần hoàn phát triển hơn nữa góp phần thực hiện mục tiêu đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, theo Tổng Biên tập Tạp chí Nhà đầu tư, cần tiếp tục nâng cao nhận thức, hoàn thiện cơ chế - chính sách và có các giải pháp căn cốt hơn.
Chia sẻ về vấn đề này, ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế, cho rằng, cần rà soát quy định pháp luật liên quan, nếu phát hiện quy định nào không tạo thuận lợi hoặc cản trở kinh tế tuần hoàn thì bãi bỏ ngay. Bên cạnh việc đưa ra các chính sách mới để thúc đẩy kinh tế tuần hoàn, cần rà soát, sửa đổi các tiêu chuẩn, quy chuẩn liên quan đến kinh tế tuần hoàn. Bởi tiêu chuẩn quá chi tiết, cứng nhắc sẽ khiến doanh nghiệp khó thay đổi.
Tại Việt Nam, các tập đoàn kinh tế lớn đã có mô hình kinh tế tuần hoàn, nhưng doanh nghiệp nhỏ và vừa đang gặp nhiều khó khăn nên không có đủ nguồn lực chuyển đổi; do vậy, nên có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa trong việc chuyển đổi và nâng cao nhận thức cho người dân về kinh tế tuần hoàn, GS. TSKH Nguyễn Mại nhấn mạnh.
Theo ông David Riddle, Tổng Giám đốc điều hành Tập đoàn Tân Hiệp Phát, để kinh tế tuần hoàn đi vào đời sống là quá trình mất nhiều thời gian và đòi hỏi sự thay đổi tư duy trong nhiều thế hệ. Trong đó, cần có cách tiếp cận mới, thậm chí cần động lực có tính chất kinh tế để khuyến khích tái chế. Đồng thời, có hành lang pháp lý mạnh hơn quy định trách nhiệm cụ thể cho các nhà sản xuất, nhà phân phối về thu hồi, phân loại và tái chế hoặc thanh toán chi phí xử lý thải cho các sản phẩm thải bỏ, ông David Riddle đề xuất.