Định hình bản sắc trong nghệ thuật

159 tác phẩm của sinh viên Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam đang hội tụ trong triển lãm Mỹ thuật sinh viên 2025 (từ 25.3 - 3.4) tại Art space, 42 Yết Kiêu, Hà Nội. Đây là những tác phẩm được Hội đồng nghệ thuật lựa chọn từ 239 sáng tác đa dạng chất liệu, thể loại của sinh viên đến từ tất cả các ngành đào tạo của Trường. Nhiều tác phẩm gây ấn tượng bởi sự độc đáo trong cách xử lý chất liệu, màu sắc, kỹ thuật và hình ảnh. Bên cạnh các tác phẩm sơn dầu, sơn mài, lụa, điêu khắc, đồ họa, nhiều tác giả đã thể hiện mong muốn khám phá phương tiện mới, kết hợp chất liệu, bút pháp nghệ thuật khác nhau, thể hiện qua hình thức sắp đặt, book art, nhiếp ảnh…

Nhiều ý kiến cho rằng triển lãm như một thế giới thu nhỏ với vô vàn câu chuyện về đời sống, tâm tư của người trẻ được giãi bày qua nghệ thuật. Trong đó, có tác phẩm là kết quả của những kỳ thực tế sáng tác của sinh viên. Như Mai Hoa, sinh viên năm cuối lớp tài năng sơn mài với tác phẩm Đáy vực, lấy cảm hứng từ chuyến đi thực tế ở Tuy Hòa, Phú Yên. Những lớp sơn mài dày đặc chồng lên nhau, lột tả khung cảnh hùng vĩ của mảnh đất miền Trung với sắc nâu vàng của đá, sắc xanh của dòng nước… kích thích cảm xúc thị giác. Hay nhóm tác giả Nguyễn Hồng Phương Trang, Đặng Kiều Trang, Bùi Minh Anh, Nguyễn Thị Phương Trang, sinh viên lớp Thiết kế đồ họa K15A với sắp đặt Kết nối, được tạo thành từ ảnh chụp những chiếc xe máy từ trên cao, gợi suy ngẫm về hệ thống giao thông thời hiện đại…

Hoàng Thúy Quỳnh - sinh viên lớp hội họa với tác phẩm Cổng chùa, dưới chân núi lấy cảm hứng từ chùa Bích Động, Ninh Bình. Bức tranh sơn mài sử dụng lối kỹ thuật vẽ nhiều lớp mỏng gắn với kim loại vàng, bạc, thiếc tôn lên gam màu nóng, chất chứa cảm xúc đa chiều về di sản văn hóa Việt. Nguyễn Đức Nghĩa - sinh viên lớp điêu khắc với tác phẩm Tiếp nối, chất liệu sắt hàn, mượn câu chuyện lò gốm Bát Tràng để nói về sự nối tiếp các thế hệ trong thực hành nghệ thuật…

Hay Phạm Thái Khánh Huyền, lớp tài năng sơn dầu K5 với tác phẩm Rầm rì cò là, thành quả trong chuyến đi thực tập ở Cao Bằng, ghi lại khung cảnh thác nước trong ngày đông lạnh. Khánh Huyền cho biết tác phẩm được thực hiện trên chất liệu bột màu - là chất liệu thường được lựa chọn trong các chuyến đi bởi độ tiện lợi, dễ dàng tốc ký cảm xúc, gam màu sáng tối được bố trí để tạo độ tương phản cao, gây ấn tượng tới người xem.

Có thể thấy các tác giả trẻ tận dụng cả yếu tố truyền thống và hiện đại, tạo ra tác phẩm vừa mang bản sắc dân tộc, vừa chất chứa hơi thở của thời đại. Nhiều sinh viên bày tỏ rằng qua triển lãm, họ nhận ra nghệ thuật không chỉ nằm ở sự hoàn hảo về kỹ thuật mà còn là cách kết nối, truyền tải cảm xúc và kể chuyện. Từ bút pháp tả thực đến biểu hiện, trừu tượng, gợi mở những khía cạnh ẩn giấu, khuyến khích người xem tự cảm nhận, khám phá.

Nền móng cho sáng tạo

Theo Trần Thu Huyền, sinh viên lớp hội họa K67B, chia sẻ: “Tác giả trẻ hôm nay suy nghĩ nhiều về cuộc sống, thể hiện quan điểm thông qua sáng tạo nghệ thuật. Mỗi thế hệ mỹ thuật đều có sứ mệnh khác nhau phản ánh nên bức tranh đời sống. Nhìn vào tác phẩm của sinh viên, sẽ thấy một phần dòng chảy mỹ thuật trẻ”.

Cùng quan điểm, Mai Hoa cho biết, mỗi tác phẩm là kết quả của quá trình rèn luyện, mài giũa trên ghế nhà trường. “Không dễ để nhìn ngay ra được một con đường nghệ thuật xuyên suốt sau này nhưng đây chắc chắn là dấu ấn quan trọng trên hành trình nghệ thuật của sinh viên. Mỗi ngày lại vỡ ra, nhận thức sâu hơn các vấn đề về tạo hình, về cảm xúc”.

Trên tinh thần không ngừng học hỏi, tôn trọng khác biệt, sinh viên Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam đang khẳng định họ chính là thế hệ tiếp nối của một di sản nghệ thuật đáng tự hào… Họa sĩ, nhà nghiên cứu mỹ thuật, PGS.TS. Trang Thanh Hiền cho rằng, triển lãm mở ra “khung cảnh mới” cho nghệ thuật sinh viên. Đây không chỉ là nơi các em thể hiện quan điểm cá nhân, mà còn là dịp để họ đối thoại với văn hóa truyền thống và hiện đại, giữa các giá trị truyền thống và xu hướng đổi mới trong mỹ thuật.

“Có thể chưa hẳn xuất sắc song cần nhìn nhận các tác phẩm không chỉ là kết quả của những bài học trong nhà trường mà là nền móng, lối tiếp cận mới, mở ra con đường tư duy sáng tạo cho các nghệ sĩ trẻ tương lai”, PGS.TS. Trang Thanh Hiền nhận định.

Triển lãm đồng thời gợi mở hàm ý về đào tạo theo hướng mở, không chỉ đóng khung trong kiến thức hàn lâm. Nhận định như vậy, Hiệu trưởng Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam, TS. Đặng Thị Phong Lan cho biết, bên cạnh loại hình đào tạo cơ bản, nhà trường ngày càng nhận thấy ý nghĩa của việc tạo sân chơi, cơ hội cho sinh viên được sống trong hệ sinh thái nghệ thuật.

Triển lãm mỹ thuật sinh viên trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam giờ đây đã trở thành sự kiện thường niên, không chỉ là cơ hội để sinh viên thử sức, trưng bày tác phẩm mà còn là tấm gương phản chiếu tâm huyết và khát vọng nghệ thuật của sinh viên, là lăng kính để phát hiện tiềm năng của mỹ thuật trẻ. TS. Đặng Thị Phong Lan khẳng định: “Dù là triển lãm sinh viên nhưng đã thực sự lan tỏa năng lượng trẻ, nơi chúng ta cảm nhận được sự đam mê, tìm tòi sáng tạo nghệ thuật của thế hệ mới. Đây không chỉ là sự hòa quyện của kỹ thuật và cảm xúc, mà còn là lời hứa về tương lai mỹ thuật Việt Nam đầy tiềm năng”.