Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ - Nhật:

Khởi đầu thuận lợi cho thời kỳ mới

Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba vừa kết thúc chuyến công du Washington hôm 9.2 với nhiều thành công khi ông có được cam kết của chủ nhân Nhà Trắng về việc theo đuổi “thời hoàng kim mới” trong quan hệ Hoa Kỳ - Nhật Bản.

Trọng tâm của chuyến thăm là hội nghị thượng đỉnh song phương đầu tiên giữa hai nhà lãnh đạo. Cuộc họp kéo dài khoảng 110 phút đã đem đến những cam kết khá rõ ràng khi Tổng thống Mỹ và Thủ tướng Nhật Bản nhất trí hầu hết các vấn đề cốt lõi gồm liên minh Mỹ - Nhật vẫn là nền tảng của hòa bình, thịnh vượng của khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở; tiếp tục tăng cường liên minh ba bên Mỹ - Nhật - Hàn; thúc đẩy hợp tác nhiều lớp giữa các quốc gia có cùng chí hướng; tổ chức cuộc họp của các bộ trưởng quốc phòng, ngoại giao vào thời điểm sớm nhất; hợp tác chặt chẽ về các vấn đề liên quan đến Trung Quốc, Triều Tiên; thúc đẩy hợp tác về quốc phòng, kinh doanh, năng lượng, AI, không gian…

Tổng thống Mỹ Donald Trump giới thiệu tấm ảnh chụp chung với Thủ tướng Shigeru Ishiba tại cuộc họp báo chung ngày 7.2. Ảnh: Japan Times

Tổng thống Mỹ Donald Trump giới thiệu tấm ảnh chụp chung với Thủ tướng Shigeru Ishiba tại cuộc họp báo chung ngày 7.2. Ảnh: Japan Times

Đặt trọng tâm vào lợi ích kinh tế

Thâm hụt thương mại là lo ngại lớn của Nhật Bản khi trong nhiệm kỳ trước Tổng thống Donald Trump từng chỉ trích Nhật Bản về vấn đề này. Để xoa dịu nhà lãnh đạo Mỹ, ông Ishiba lưu ý rằng Nhật Bản là nhà đầu tư lớn nhất tại Mỹ, điều mà ông cam kết sẽ tiếp tục bằng cách tăng chi tiêu. Trong khi đó, Tổng thống Trump nhấn mạnh rằng ông muốn "sự bình đẳng" trong cán cân thương mại giữa hai nước, đồng thời cảnh báo có thể áp dụng thuế quan nếu tình hình không được cải thiện.

Thâm hụt thương mại hàng hóa của Mỹ với Nhật Bản là 68,5 tỷ USD vào năm ngoái, mặc dù con số này đã giảm khoảng 3 tỷ USD so với năm 2023. Cho đến tận trước giờ tiếp Thủ tướng Shigeru Ishiba, Tổng thống Donald Trump vẫn khẳng định là sẽ áp thuế nhắm vào hàng bán sang thị trường Mỹ, bao gồm hàng hóa Nhật. Nhưng sau khi tiếp Thủ tướng Ishiba, Tổng thống Mỹ thông báo Tokyo bày tỏ mong muốn hợp tác để nâng mức đầu tư của Nhật Bản lên mức “chưa từng có” là 1 nghìn tỷ USD. Tokyo có nhiều dự án “mua trang thiết bị quân sự và vũ khí của Mỹ” như báo tài chính Nikkei Asia ghi nhận; từ năm 2023, Nhật Bản là nguồn đầu tư trực tiếp nước ngoài “lớn nhất” vào Mỹ.

Trong thông báo có lẽ gây sốc nhất của cuộc họp, ông Trump cho biết Nippon Steel đang cân nhắc đầu tư vào tập đoàn luyện kim quốc gia Mỹ US Steel thay vì mua đứt công ty. Đây được coi là cái gai lớn trong quan hệ song phương bởi nỗ lực mua US Steel của Nippon Steel đã bị cựu Tổng thống Joe Biden chặn lại vào tháng trước vì lý do an ninh quốc gia, trong khi ông Trump cũng chỉ trích nặng nề lời đề nghị mua lại trị giá 14,9 tỷ USD. Như vậy, hai nhà lãnh đạo đã nhất trí chuyển đổi hình thức thương vụ từ “sáp nhập” sang “đầu tư”. Mặc dù không đưa ra bất kỳ khuôn khổ cụ thể nào, nhưng rõ ràng đây là giải pháp tháo gỡ khó khăn, đồng thời là tín hiệu tích cực mở đường cho việc thảo luận về thương vụ này trong thời gian tới. Chi tiết về khoản đầu tư này vẫn chưa rõ ràng, nhưng ông Trump cho biết sẽ gặp người đứng đầu Nippon Steel vào tuần tới và nói thêm rằng ông sẽ tham gia "để làm trung gian và trọng tài".

Giới chuyên gia từng nhận định “lợi ích kinh tế là cách dễ nhất" để giành được sự ủng hộ của Tổng thống Trump. Với tiềm lực của một nền kinh tế phát triển, Thủ tướng Ishiba đã sử dụng thành công sức mạnh này trong hoạt động ngoại giao tưởng chừng là khó nhất trong sự nghiệp.

Theo chuyên gia Ise Yoji ở Trung tâm Nghiên cứu Chính trị có trụ sở tại Tokyo, chiến lược rõ ràng của Nhật Bản là tập trung vào các vấn đề kinh tế đã giúp giảm thiểu rủi ro phá vỡ quỹ đạo của liên minh Tokyo - Washington và duy trì liên minh mạnh mẽ như mọi khi. Lợi ích kinh tế chính là trụ cột để ông Ishiba giành được thiện cảm từ ông Trump, ngăn chặn xung đột thương mại tiềm tàng và khẳng định tầm quan trọng của liên minh Nhật - Mỹ.

Duy trì các cam kết an ninh

Ông Ishiba và ông Trump cũng thảo luận về một loạt các vấn đề khác, trong đó nhà lãnh đạo Nhật Bản giành được cam kết mới của Mỹ đối với hiệp ước an ninh Mỹ - Nhật Bản trước những lo ngại ở một số góc độ rằng vị tổng thống với quan điểm "nước Mỹ trên hết" có thể sử dụng điều này làm đòn bẩy để đạt được nhượng bộ.

"Sau cuộc gặp hôm nay, tôi tin tưởng rằng liên minh đáng trân trọng giữa hai nước chúng ta và các nước khác sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong tương lai", ông Trump phát biểu tại cuộc họp báo chung.

"Mỹ hoàn toàn cam kết bảo vệ an ninh của Nhật Bản", ông nói. "Chúng tôi sẽ mở rộng toàn bộ sức mạnh răn đe của Mỹ và khả năng phòng thủ của người bạn và đồng minh của chúng tôi 100% trong những năm tới".

Các nhà lãnh đạo cũng tuyên bố tăng cường hợp tác về thiết bị và công nghệ quốc phòng, thúc đẩy đầu tư nước ngoài và việc Nhật Bản mua khí đốt tự nhiên hóa lỏng của Mỹ; ông Trump cho biết Nhật Bản sẽ sớm bắt đầu nhập khẩu "số lượng kỷ lục" khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) của Mỹ, đồng thời nói thêm rằng hai bên đang hợp tác trong một liên doanh liên quan đến dầu khí Alaska. "Chúng tôi đã mở bán LNG ngay lập tức... đặc biệt là Nhật Bản, chúng tôi rất vui mừng vì họ sẽ bắt đầu ngay lập tức", ông nói. Ông Ishiba cho biết đất nước ông cũng quan tâm đến việc nhập khẩu bioethanol, amoniac và các nguồn tài nguyên khác với mức giá mà ông gọi là "ổn định".

Hai nhà lãnh đạo cũng thảo luận về an ninh mạng, tăng cường hợp tác trong không gian và các cơ hội kinh doanh chung trong các lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, điện toán lượng tử và chất bán dẫn.

Xây dựng thời hoàng kim cho quan hệ song phương

Trong tuyên bố chung được đưa ra sau cuộc họp, Ishiba và Trump đã nhắc lại câu nói trong bài diễn văn nhậm chức của tổng thống vào ngày 20.1, trong đó ông nói rằng "thời kỳ hoàng kim của nước Mỹ chính thức bắt đầu", cùng với lời cam kết của riêng họ về việc xây dựng "thời kỳ hoàng kim" cho quan hệ Nhật Bản - Mỹ.

Trong một chiến thắng khác cho Thủ tướng Ishiba, các quan chức Mỹ cho biết trước cuộc họp rằng Nhà Trắng cũng sẽ tiếp tục ủng hộ việc thúc đẩy mối quan hệ ba bên mạnh mẽ hơn giữa hai bên và Hàn Quốc. Tokyo trước đó đã lo ngại rằng động lực cho mối quan hệ Mỹ - Nhật Bản - Hàn Quốc được củng cố có thể bị chững lại dưới thời ông Trump. Một quan chức cấp cao của Mỹ giấu tên nói với các phóng viên rằng: "Có thể có một số điều chỉnh về trọng tâm hợp tác ba bên, nhưng tôi nghĩ về cơ bản bạn sẽ thấy tính liên tục".

Về vấn đề Triều Tiên, ông Trump cũng cam kết tiếp tục "phi hạt nhân hóa hoàn toàn" bán đảo Triều Tiên; ông cũng nhắc lại sự cởi mở trong việc quay lại đàm phán với nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un, người mà ông đã gặp ba lần trong nhiệm kỳ đầu tiên, mặc dù Nhà Trắng nhấn mạnh rằng Mỹ "sẽ tiếp tục đồng hành cùng các đối tác - bao gồm cả Nhật Bản và Hàn Quốc".

Ông Trump cũng đã chấp nhận lời mời của Thủ tướng Ishiba về chuyến thăm chính thức tới Nhật Bản "trong tương lai gần".

Thủ tướng Ishiba trở thành nhà lãnh đạo nước ngoài thứ hai có cuộc hội đàm trực tiếp với Tổng thống Trump kể từ khi ông nhậm chức, sau chuyến thăm Washington của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu.

Ban đầu, kỳ vọng về kết quả cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo không cao khi một số nhà lập pháp trong đảng cầm quyền và phe đối lập cho rằng vị thủ tướng nghiêm nghị và ham đọc sách này không phù hợp để ứng phó với ông Trump, một người nổi tiếng là thiếu kiên nhẫn. Nhưng ông Ishiba dường như đã xây dựng thành công nền tảng cho mối quan hệ ổn định với ông Trump, người mà Tổng thống Mỹ ca ngợi là có "những phẩm chất vĩ đại” trong cuộc họp báo sau hội đàm.

"Trên TV, ông ấy có vẻ nghiêm nghị và mạnh mẽ", ông Ishiba nói trong buổi họp báo, khiến ông Trump bật cười. "Nhưng khi tôi gặp ông ấy, thực ra, ông ấy rất chân thành và gần gũi".

Tổng thống Trump, người mới nhậm chức chưa đầy ba tuần, đã khiến Tokyo vô cùng lo ngại khi tuyên bố áp thuế nặng nề lên các đồng minh và nước láng giềng thân cận nhất của mình. Những động thái gần đây của Mỹ và những lời chỉ trích trước đây về chi tiêu liên quan đến quốc phòng và thâm hụt thương mại đã buộc giới chức Tokyo tìm cách ngăn chặn mọi mâu thuẫn giữa hai đồng minh trong cuộc gặp đầu tiên của các nhà lãnh đạo. Và có vẻ như Thủ tướng Ishiba đã có một chuyến công du thành công với một cuộc gặp suôn sẻ và những cam kết quan trọng từ nhà lãnh đạo Mỹ, mặc dù, sẽ vẫn còn nhiều điều khó đoán phía trước.

Thế giới 24h

NATO đối mặt sức ép tăng chi tiêu quốc phòng
Thế giới 24h

NATO đối mặt sức ép tăng chi tiêu quốc phòng

Tổng Thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) Mark Rutte vừa có chuyến thăm Mỹ và hội đàm với nhiều quan chức cấp cao của Nhà Trắng. Tại đây, người đứng đầu NATO tiếp tục lên tiếng kêu gọi các thành viên NATO tăng chi tiêu quân sự trong thời gian tới.

Mỹ khôi phục tình trạng pháp lý cho sinh viên nước ngoài
Thế giới 24h

Mỹ khôi phục tình trạng pháp lý cho sinh viên nước ngoài

Ngày 25.4, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo sẽ khôi phục tình trạng cư trú hợp pháp cho sinh viên quốc tế tại Mỹ, sau làn sóng kiện tụng từ sinh viên phản đối việc đột ngột bị đình chỉ thị thực những ngày qua. Tuy nhiên, Mỹ vẫn để ngỏ khả năng xây dựng các chính sách cung cấp khuôn khổ pháp lý để thực thi việc đình chỉ này trong tương lai.

Trung Quốc có thể xóa bỏ thuế đối với một số mặt hàng nhập khẩu của Hoa Kỳ
Thế giới 24h

Trung Quốc có thể xóa bỏ thuế đối với một số mặt hàng nhập khẩu của Hoa Kỳ

Chính phủ Trung Quốc đang cân nhắc việc hoãn áp thuế 125% đối với một số mặt hàng nhập khẩu của Hoa Kỳ, do chi phí kinh tế của cuộc chiến thương mại ăn miếng trả miếng đang đè nặng lên một số ngành công nghiệp nhất định, hãng tin Bloomberg dẫn nguồn tin hiểu rõ vấn đề cho biết.

Sinh viên Trung Quốc đang dần từ bỏ “giấc mơ Mỹ”
Nhịp cầu giáo dục

Sinh viên Trung Quốc đang dần từ bỏ “giấc mơ Mỹ”

Thời gian gần đây, việc chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump siết chặt thị thực và cắt giảm tài trợ cho các trường Đại học đã trở thành mối lo ngại lớn đối với sinh viên quốc tế. Với sinh viên Trung Quốc, nhiều người chia sẻ khó khăn còn gia tăng do cuộc chiến thương mại giữa Washington và Bắc Kinh và làn sóng phân biệt ngày càng rõ rệt, khiến “giấc mơ Mỹ” không còn trở thành một sự lựa chọn hàng đầu.

Gian nan con đường chấm dứt xung đột Nga - Ukraine
Thế giới 24h

Gian nan con đường chấm dứt xung đột Nga - Ukraine

Những diễn biến gần đây giữa Nga và Ukraine đã cho thấy tính thiếu chắc chắn về các nỗ lực ngoại giao nhằm chấm dứt cuộc xung đột đã kéo dài hơn 3 năm qua. Bản thân Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng phải thừa nhận, chấm dứt cuộc xung đột này khó khăn hơn ông tưởng.

Nhà Trắng cân nhắc cắt giảm thuế đối với Trung Quốc: Dấu hiệu hạ nhiệt căng thẳng
Quốc tế

Nhà Trắng cân nhắc cắt giảm thuế đối với Trung Quốc: Dấu hiệu hạ nhiệt căng thẳng

Chính quyền Tổng thống Donald Trump đang cân nhắc giảm thuế đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc để giảm căng thẳng thương mại. Bản thân Tổng thống Trump đánh tiếng thuế quan có thể được cắt giảm hơn một nửa. Mặc dù con số này vẫn ở mức rất cao và không có ý nghĩa về mặt thương mại, nhưng đã cho thấy thiện chí của hai cường quốc sẵn sàng “xuống thang”.

Mỹ cân nhắc thưởng tiền để khuyến khích phụ nữ sinh con
Thế giới 24h

Mỹ cân nhắc thưởng tiền để khuyến khích phụ nữ sinh con

Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đang xem xét hàng loạt biện pháp khuyến khích người dân lập gia đình và sinh con, khi tỷ lệ sinh ở nước này liên tục giảm và hiện tiệm cận mức thấp kỷ lục. Một trong những biện pháp được đề xuất là thưởng tiền mặt trị giá 5.000 USD (khoảng 130 triệu đồng) cho mỗi phụ nữ Mỹ sau khi sinh con.

Thổ Nhĩ Kỳ rung chuyển vì động đất
Thế giới 24h

Thổ Nhĩ Kỳ rung chuyển vì động đất

Theo Cơ quan Quản lý thảm họa và tình trạng khẩn cấp của Thổ Nhĩ Kỳ (AFAD), trận động đất mạnh 6,2 độ Richter xảy ra ở Biển Marmara gần Silivri, nằm cách Thủ đô Istanbul khoảng 70km về phía Tây, các cơn dư chấn vẫn đang tiếp diễn.

Mỹ công bố kế hoạch loại bỏ toàn bộ phẩm màu nhân tạo
Thế giới 24h

Mỹ công bố kế hoạch loại bỏ toàn bộ phẩm màu nhân tạo

Chính quyền của Tổng thống Donald Trump chính thức công bố lộ trình loại bỏ phẩm màu nhân tạo trong thực phẩm trước năm 2027. Đây được xem là một phần trong nỗ lực cải tổ hệ thống thực phẩm quốc gia vì sức khỏe cộng đồng, hướng tới mục tiêu "Đưa nước Mỹ khoẻ mạnh trở lại". 

"Không khí mùa Đông" bao trùm cuộc họp mùa Xuân của WB và IMF
Quốc tế

"Không khí mùa Đông" bao trùm cuộc họp mùa Xuân của WB và IMF

Hàng trăm nhà lãnh đạo tài chính toàn cầu đã có mặt ở Washington để tham dự cuộc họp mùa Xuân của Ngân hàng Thế giới và Quỹ Tiền tệ Quốc tế từ ngày 22 - 27.4, nhưng tâm trạng của họ đã rất khác so với khi họ đến diễn đàn này vào mùa Thu năm ngoái. Các chương trình nghị sự đa phương trước đây về phối hợp chính sách công nghiệp, biến đổi khí hậu, đầu tư nước ngoài, hỗ trợ dự án hay xóa nợ với các nước nghèo hơn dường như sẽ nhường chỗ cho một mối quan tâm lớn nhất đang bao trùm cả thế giới: thuế quan.

Nguy cơ gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu
Thế giới 24h

Nguy cơ gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu

Trung Quốc vừa tuyên bố áp hạn chế xuất khẩu thêm lên 7 loại nguyên tố đất hiếm và nam châm quan trọng… Các chuyên gia nhận định, các biện pháp hạn chế mới có nguy cơ dẫn tới cuộc khủng hoảng chuỗi cung ứng diện rộng, đặc biệt trong các lĩnh vực then chốt như ô tô, hàng không vũ trụ, bán dẫn và quốc phòng.

Nhà Trắng đang tìm kiếm chủ nhân mới cho Lầu Năm Góc?
Thế giới 24h

Nhà Trắng đang tìm kiếm chủ nhân mới cho Lầu Năm Góc?

Nhà Trắng đã bắt đầu quá trình tìm kiếm một vị chủ nhân mới tại Lầu Năm Góc để thay thế ông Pete Hegseth, theo một quan chức Mỹ yêu cầu giấu tên. Điều này xảy ra khi Bộ trưởng Quốc phòng Hegseth một lần nữa vướng vào những tranh cãi về việc chia sẻ thông tin chi tiết về hoạt động quân sự trong một cuộc trò chuyện nhóm.