Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ - Nhật:

Khởi đầu thuận lợi cho thời kỳ mới

Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba vừa kết thúc chuyến công du Washington hôm 9.2 với nhiều thành công khi ông có được cam kết của chủ nhân Nhà Trắng về việc theo đuổi “thời hoàng kim mới” trong quan hệ Hoa Kỳ - Nhật Bản.

Trọng tâm của chuyến thăm là hội nghị thượng đỉnh song phương đầu tiên giữa hai nhà lãnh đạo. Cuộc họp kéo dài khoảng 110 phút đã đem đến những cam kết khá rõ ràng khi Tổng thống Mỹ và Thủ tướng Nhật Bản nhất trí hầu hết các vấn đề cốt lõi gồm liên minh Mỹ - Nhật vẫn là nền tảng của hòa bình, thịnh vượng của khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở; tiếp tục tăng cường liên minh ba bên Mỹ - Nhật - Hàn; thúc đẩy hợp tác nhiều lớp giữa các quốc gia có cùng chí hướng; tổ chức cuộc họp của các bộ trưởng quốc phòng, ngoại giao vào thời điểm sớm nhất; hợp tác chặt chẽ về các vấn đề liên quan đến Trung Quốc, Triều Tiên; thúc đẩy hợp tác về quốc phòng, kinh doanh, năng lượng, AI, không gian…

Tổng thống Mỹ Donald Trump giới thiệu tấm ảnh chụp chung với Thủ tướng Shigeru Ishiba tại cuộc họp báo chung ngày 7.2. Ảnh: Japan Times

Tổng thống Mỹ Donald Trump giới thiệu tấm ảnh chụp chung với Thủ tướng Shigeru Ishiba tại cuộc họp báo chung ngày 7.2. Ảnh: Japan Times

Đặt trọng tâm vào lợi ích kinh tế

Thâm hụt thương mại là lo ngại lớn của Nhật Bản khi trong nhiệm kỳ trước Tổng thống Donald Trump từng chỉ trích Nhật Bản về vấn đề này. Để xoa dịu nhà lãnh đạo Mỹ, ông Ishiba lưu ý rằng Nhật Bản là nhà đầu tư lớn nhất tại Mỹ, điều mà ông cam kết sẽ tiếp tục bằng cách tăng chi tiêu. Trong khi đó, Tổng thống Trump nhấn mạnh rằng ông muốn "sự bình đẳng" trong cán cân thương mại giữa hai nước, đồng thời cảnh báo có thể áp dụng thuế quan nếu tình hình không được cải thiện.

Thâm hụt thương mại hàng hóa của Mỹ với Nhật Bản là 68,5 tỷ USD vào năm ngoái, mặc dù con số này đã giảm khoảng 3 tỷ USD so với năm 2023. Cho đến tận trước giờ tiếp Thủ tướng Shigeru Ishiba, Tổng thống Donald Trump vẫn khẳng định là sẽ áp thuế nhắm vào hàng bán sang thị trường Mỹ, bao gồm hàng hóa Nhật. Nhưng sau khi tiếp Thủ tướng Ishiba, Tổng thống Mỹ thông báo Tokyo bày tỏ mong muốn hợp tác để nâng mức đầu tư của Nhật Bản lên mức “chưa từng có” là 1 nghìn tỷ USD. Tokyo có nhiều dự án “mua trang thiết bị quân sự và vũ khí của Mỹ” như báo tài chính Nikkei Asia ghi nhận; từ năm 2023, Nhật Bản là nguồn đầu tư trực tiếp nước ngoài “lớn nhất” vào Mỹ.

Trong thông báo có lẽ gây sốc nhất của cuộc họp, ông Trump cho biết Nippon Steel đang cân nhắc đầu tư vào tập đoàn luyện kim quốc gia Mỹ US Steel thay vì mua đứt công ty. Đây được coi là cái gai lớn trong quan hệ song phương bởi nỗ lực mua US Steel của Nippon Steel đã bị cựu Tổng thống Joe Biden chặn lại vào tháng trước vì lý do an ninh quốc gia, trong khi ông Trump cũng chỉ trích nặng nề lời đề nghị mua lại trị giá 14,9 tỷ USD. Như vậy, hai nhà lãnh đạo đã nhất trí chuyển đổi hình thức thương vụ từ “sáp nhập” sang “đầu tư”. Mặc dù không đưa ra bất kỳ khuôn khổ cụ thể nào, nhưng rõ ràng đây là giải pháp tháo gỡ khó khăn, đồng thời là tín hiệu tích cực mở đường cho việc thảo luận về thương vụ này trong thời gian tới. Chi tiết về khoản đầu tư này vẫn chưa rõ ràng, nhưng ông Trump cho biết sẽ gặp người đứng đầu Nippon Steel vào tuần tới và nói thêm rằng ông sẽ tham gia "để làm trung gian và trọng tài".

Giới chuyên gia từng nhận định “lợi ích kinh tế là cách dễ nhất" để giành được sự ủng hộ của Tổng thống Trump. Với tiềm lực của một nền kinh tế phát triển, Thủ tướng Ishiba đã sử dụng thành công sức mạnh này trong hoạt động ngoại giao tưởng chừng là khó nhất trong sự nghiệp.

Theo chuyên gia Ise Yoji ở Trung tâm Nghiên cứu Chính trị có trụ sở tại Tokyo, chiến lược rõ ràng của Nhật Bản là tập trung vào các vấn đề kinh tế đã giúp giảm thiểu rủi ro phá vỡ quỹ đạo của liên minh Tokyo - Washington và duy trì liên minh mạnh mẽ như mọi khi. Lợi ích kinh tế chính là trụ cột để ông Ishiba giành được thiện cảm từ ông Trump, ngăn chặn xung đột thương mại tiềm tàng và khẳng định tầm quan trọng của liên minh Nhật - Mỹ.

Duy trì các cam kết an ninh

Ông Ishiba và ông Trump cũng thảo luận về một loạt các vấn đề khác, trong đó nhà lãnh đạo Nhật Bản giành được cam kết mới của Mỹ đối với hiệp ước an ninh Mỹ - Nhật Bản trước những lo ngại ở một số góc độ rằng vị tổng thống với quan điểm "nước Mỹ trên hết" có thể sử dụng điều này làm đòn bẩy để đạt được nhượng bộ.

"Sau cuộc gặp hôm nay, tôi tin tưởng rằng liên minh đáng trân trọng giữa hai nước chúng ta và các nước khác sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong tương lai", ông Trump phát biểu tại cuộc họp báo chung.

"Mỹ hoàn toàn cam kết bảo vệ an ninh của Nhật Bản", ông nói. "Chúng tôi sẽ mở rộng toàn bộ sức mạnh răn đe của Mỹ và khả năng phòng thủ của người bạn và đồng minh của chúng tôi 100% trong những năm tới".

Các nhà lãnh đạo cũng tuyên bố tăng cường hợp tác về thiết bị và công nghệ quốc phòng, thúc đẩy đầu tư nước ngoài và việc Nhật Bản mua khí đốt tự nhiên hóa lỏng của Mỹ; ông Trump cho biết Nhật Bản sẽ sớm bắt đầu nhập khẩu "số lượng kỷ lục" khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) của Mỹ, đồng thời nói thêm rằng hai bên đang hợp tác trong một liên doanh liên quan đến dầu khí Alaska. "Chúng tôi đã mở bán LNG ngay lập tức... đặc biệt là Nhật Bản, chúng tôi rất vui mừng vì họ sẽ bắt đầu ngay lập tức", ông nói. Ông Ishiba cho biết đất nước ông cũng quan tâm đến việc nhập khẩu bioethanol, amoniac và các nguồn tài nguyên khác với mức giá mà ông gọi là "ổn định".

Hai nhà lãnh đạo cũng thảo luận về an ninh mạng, tăng cường hợp tác trong không gian và các cơ hội kinh doanh chung trong các lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, điện toán lượng tử và chất bán dẫn.

Xây dựng thời hoàng kim cho quan hệ song phương

Trong tuyên bố chung được đưa ra sau cuộc họp, Ishiba và Trump đã nhắc lại câu nói trong bài diễn văn nhậm chức của tổng thống vào ngày 20.1, trong đó ông nói rằng "thời kỳ hoàng kim của nước Mỹ chính thức bắt đầu", cùng với lời cam kết của riêng họ về việc xây dựng "thời kỳ hoàng kim" cho quan hệ Nhật Bản - Mỹ.

Trong một chiến thắng khác cho Thủ tướng Ishiba, các quan chức Mỹ cho biết trước cuộc họp rằng Nhà Trắng cũng sẽ tiếp tục ủng hộ việc thúc đẩy mối quan hệ ba bên mạnh mẽ hơn giữa hai bên và Hàn Quốc. Tokyo trước đó đã lo ngại rằng động lực cho mối quan hệ Mỹ - Nhật Bản - Hàn Quốc được củng cố có thể bị chững lại dưới thời ông Trump. Một quan chức cấp cao của Mỹ giấu tên nói với các phóng viên rằng: "Có thể có một số điều chỉnh về trọng tâm hợp tác ba bên, nhưng tôi nghĩ về cơ bản bạn sẽ thấy tính liên tục".

Về vấn đề Triều Tiên, ông Trump cũng cam kết tiếp tục "phi hạt nhân hóa hoàn toàn" bán đảo Triều Tiên; ông cũng nhắc lại sự cởi mở trong việc quay lại đàm phán với nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un, người mà ông đã gặp ba lần trong nhiệm kỳ đầu tiên, mặc dù Nhà Trắng nhấn mạnh rằng Mỹ "sẽ tiếp tục đồng hành cùng các đối tác - bao gồm cả Nhật Bản và Hàn Quốc".

Ông Trump cũng đã chấp nhận lời mời của Thủ tướng Ishiba về chuyến thăm chính thức tới Nhật Bản "trong tương lai gần".

Thủ tướng Ishiba trở thành nhà lãnh đạo nước ngoài thứ hai có cuộc hội đàm trực tiếp với Tổng thống Trump kể từ khi ông nhậm chức, sau chuyến thăm Washington của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu.

Ban đầu, kỳ vọng về kết quả cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo không cao khi một số nhà lập pháp trong đảng cầm quyền và phe đối lập cho rằng vị thủ tướng nghiêm nghị và ham đọc sách này không phù hợp để ứng phó với ông Trump, một người nổi tiếng là thiếu kiên nhẫn. Nhưng ông Ishiba dường như đã xây dựng thành công nền tảng cho mối quan hệ ổn định với ông Trump, người mà Tổng thống Mỹ ca ngợi là có "những phẩm chất vĩ đại” trong cuộc họp báo sau hội đàm.

"Trên TV, ông ấy có vẻ nghiêm nghị và mạnh mẽ", ông Ishiba nói trong buổi họp báo, khiến ông Trump bật cười. "Nhưng khi tôi gặp ông ấy, thực ra, ông ấy rất chân thành và gần gũi".

Tổng thống Trump, người mới nhậm chức chưa đầy ba tuần, đã khiến Tokyo vô cùng lo ngại khi tuyên bố áp thuế nặng nề lên các đồng minh và nước láng giềng thân cận nhất của mình. Những động thái gần đây của Mỹ và những lời chỉ trích trước đây về chi tiêu liên quan đến quốc phòng và thâm hụt thương mại đã buộc giới chức Tokyo tìm cách ngăn chặn mọi mâu thuẫn giữa hai đồng minh trong cuộc gặp đầu tiên của các nhà lãnh đạo. Và có vẻ như Thủ tướng Ishiba đã có một chuyến công du thành công với một cuộc gặp suôn sẻ và những cam kết quan trọng từ nhà lãnh đạo Mỹ, mặc dù, sẽ vẫn còn nhiều điều khó đoán phía trước.

Thế giới 24h

Luật mới của Brazil giúp siêu thị trở nên dễ tiếp cận hơn
Thế giới 24h

Luật mới của Brazil giúp siêu thị trở nên dễ tiếp cận hơn

Một luật mới tại bang Paraíba, Brazil, sẽ thay đổi cách trưng bày sản phẩm trong các chuỗi siêu thị lớn như Assaí và Atacadão. Luật 13.403/2024, có hiệu lực từ năm 2025, nhằm cải thiện khả năng tiếp cận sản phẩm trên kệ hàng, giúp người khuyết tật, người cao tuổi và những ai gặp khó khăn trong di chuyển có thể mua sắm thuận tiện hơn.

Mỹ sẽ công bố thuế ô tô trong vài ngày tới
Thế giới 24h

Mỹ sẽ công bố thuế ô tô trong vài ngày tới

Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết chính quyền của ông sẽ công bố mức thuế đối với ô tô "trong vài ngày tới", làm dấy lên suy đoán rằng mức thuế mới đối với ô tô có thể được áp dụng trước khi mức thuế "có đi có lại" có hiệu lực vào đầu tháng 4.

Sự trỗi dậy của fintech định hình tương lai tài chính ASEAN
Thế giới 24h

Sự trỗi dậy của fintech định hình tương lai tài chính ASEAN

Hệ thống tài chính của ASEAN đang trải qua một cuộc chuyển đổi sâu rộng nhờ sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ tài chính (fintech). Tại 6 nền kinh tế lớn nhất khu vực—Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam—tỷ lệ đầu tư fintech vào ASEAN đã tăng từ 2% năm 2018 lên 7% vào năm 2022, tương đương khoảng 4,3 tỷ USD.

Nguồn: ITN
Thế giới 24h

Đòn bẩy kích thích tiêu dùng và nhu cầu nội địa

Tại kỳ họp "Lưỡng hội" vừa kết thúc, Trung Quốc đã xác định nhiệm vụ trọng tâm năm 2025 là "thúc đẩy tiêu dùng và kích thích nhu cầu nội địa". Trước bối cảnh tăng trưởng kinh tế chậm lại, Quốc Vụ Viện nhấn mạnh vai trò của chính sách "Hai đổi mới" - trụ cột chính để hiện thực hóa mục tiêu này. Chính sách này được công bố lần đầu vào năm 2023 nhưng chỉ thực sự được đẩy mạnh trong năm qua. Đáng chú ý, vào năm 2024, Chủ tịch Tập Cận Bình đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thành lập một doanh nghiệp tái chế cấp quốc gia, coi đây là giải pháp then chốt để thúc đẩy kinh tế tuần hoàn, phát triển xanh, giảm phát thải và hướng tới sự bền vững lâu dài.

Hàn Quốc trong tầm ngắm của Tổng thống Donald Trump?
Thế giới 24h

Hàn Quốc trong tầm ngắm của Tổng thống Donald Trump?

“Mức thuế trung bình của Trung Quốc đối với các sản phẩm của chúng tôi cao gấp đôi mức chúng tôi áp dụng cho họ. Và mức thuế trung bình của Hàn Quốc cao gấp 4 lần… Trong khi chúng tôi hỗ trợ rất nhiều về mặt quân sự và nhiều mặt khác cho Hàn Quốc”, Tổng thống Donald Trump đã phát biểu như vậy mới đây, báo hiệu nguy cơ Hàn Quốc sẽ nằm trong tầm ngắm.

Thách thức lớn với tiến trình hòa bình ở Trung Đông
Thế giới 24h

Thách thức lớn với tiến trình hòa bình ở Trung Đông

Thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Hamas đã bị phá vỡ sau khi quân đội Israel tiến hành các cuộc không kích quy mô lớn trên khắp Dải Gaza, khiến hàng trăm người thiệt mạng. Phía Israel tuyên bố hành động này nhằm đáp trả việc Hamas từ chối thả thêm con tin theo kế hoạch trao đổi đã thỏa thuận trước đó. Việc Israel phá vỡ thỏa thuận ngừng bắn đặt ra những thách thức lớn đối với tiến trình hòa bình ở Trung Đông.

OECD dự báo ảm đảm về tăng trưởng châu Âu và thế giới do lo ngại căng thẳng
Thế giới 24h

OECD dự báo ảm đảm về tăng trưởng châu Âu và thế giới do lo ngại căng thẳng

Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) đã hạ dự báo tăng trưởng GDP của khu vực Eurozone xuống còn 1,0% trong năm 2025, giảm so với mức 1,3% được đưa ra vào tháng 12 năm ngoái. Tăng trưởng toàn cầu cũng bị điều chỉnh giảm xuống 3,1% do gián đoạn thương mại ảnh hưởng đến tâm lý thị trường.

Dư luận phản ứng khi Tổng thống Donald Trump chuẩn bị đóng cửa Bộ Giáo dục
Thế giới 24h

Dư luận phản ứng khi Tổng thống Donald Trump chuẩn bị đóng cửa Bộ Giáo dục

Tổng thống Mỹ Donald Trump chuẩn bị ký một sắc lệnh hành pháp vào ngày 20.3 (giờ Mỹ) yêu cầu đóng cửa Bộ Giáo dục Hoa Kỳ, một quan chức Nhà Trắng cho biết. Quyết định này nhằm thực hiện lời hứa trong chiến dịch tranh cử là giải thể một cơ quan từ lâu đã là mục tiêu của phe bảo thủ.

Kế hoạch chi tiêu của Đức: Cú huých lớn vực dậy nền kinh tế
Thế giới 24h

Kế hoạch chi tiêu của Đức: Cú huých lớn vực dậy nền kinh tế

Ngày 18.3, Hạ viện Đức đã bật đèn xanh cho kế hoạch ngân sách khổng lồ và đột phá của ông Friedrich Merz - người đang có khả năng cao sẽ trở thành Thủ tướng tiếp theo của Đức. Kế hoạch này dự kiến tạo ra một quỹ đặc biệt 500 tỷ euro (544 tỷ USD) cho cơ sở hạ tầng; thay đổi toàn diện các quy tắc vay nợ để củng cố quốc phòng và phục hồi tăng trưởng ở nền kinh tế lớn nhất châu Âu. Giới quan sát kỳ vọng kế hoạch trên sẽ thổi một luồng sinh khí mới vào thị trường tài chính châu Âu.

Vị thế mới cho quan hệ Ấn Độ - New Zealand
Thế giới 24h

Vị thế mới cho quan hệ Ấn Độ - New Zealand

Đó là nhận định của cả giới chuyên gia và báo chí khi chứng kiến những hoạt động tích cực của Thủ tướng New Zealand Christopher Luxon trong chuyến công du Ấn Độ kéo dài từ ngày 17 - 21.3. Chuyến thăm cho thấy, quan hệ hợp tác giữa New Delhi và Wellington vốn bị đánh giá thấp trong lịch sử, hiện đang trở nên nổi bật về mặt chiến lược và ngoại giao.

Israel không kích Gaza khiến 326 người thiệt mạng, phá vỡ thỏa thuận ngừng bắn
Thế giới 24h

Israel không kích Gaza khiến 326 người thiệt mạng, phá vỡ thỏa thuận ngừng bắn

Các cuộc không kích của Israel nhằm vào Gaza đã khiến ít nhất 326 người thiệt mạng, các quan chức y tế Palestine cho biết hôm 18.3. Hành động này đã làm sụp đổ lệnh ngừng bắn kéo dài hai tháng với Hamas sau khi Israel tuyên bố sẽ sử dụng vũ lực để giải thoát những con tin còn lại tại dải đất này, Reuters đưa tin.