Khởi công phục dựng vở tuồng "Sơn Hậu"

Vở diễn do nguyên Phó giám đốc Nhà hát Tuồng Việt Nam Tạ Văn Sốp, NSƯT Lê Trần Vinh, nghệ sĩ Hoàng Long biên tập; nghệ sĩ Nguyễn Văn Quyết biên đạo múa; chỉ đạo nghệ thuật - Phó giám đốc phụ trách Nhà hát Sân khấu truyền thống quốc gia Việt Nam, NSND Lê Tuấn Cường.

Thuộc thể loại tuồng thầy, Sơn Hậu (hay còn gọi là San Hậu) là một trong những vở kinh điển nhất trong kho tàng nghệ thuật sân khấu cổ truyền dân tộc. Những tích từ vở này như Khương Linh Tá thử Tử Trình, Kim Lân qua đèo, Ôn Đình chém Tá, Phàn Định Công đề cờ... đều đã trở thành những trích đoạn nổi tiếng của nghệ thuật tuồng và hay được tiến hành phục dựng cho đến ngày nay.

Về nguồn gốc của vở tuồng, có thể khẳng định đây là một tác phẩm thuần Việt. Ngoài việc mượn tên thời đại “Tề triều” (Thời Tề), cách xây dựng hình tượng nhân vật của Sơn Hậu vô cùng độc đáo và không thể được tìm thấy trong một tác phẩm nào khác.

Theo nguyên Phó giám đốc Nhà hát Tuồng Việt Nam Tạ Văn Sốp, nội dung hồi thứ nhất của vở tuồng Sơn Hậu nói về việc vua Tề già yếu chưa có con kế vị. Lão tướng Phàn Định Công vì xã tắc dâng con gái trẻ của mình là Phàn Phụng Cơ vào cung cho vua Tề, mong sớm sinh người kế vị. Thái sư Tạ Thiên Lăng cùng anh em mưu đồ cướp ngôi Tề, đã lập "Tiểu giang sơn".

Những trung thần như Khương Linh Tá, Đổng Kim Lân quyết phá tiểu giang sơn nhưng vì lực lượng quá chênh lệch nên đã trá hàng rồi thề cùng nhau bảo vệ Tề triều. Vua Tề băng hà, Tạ Thiên Lăng cướp ngôi Tề, giam cầm Thứ hậu (Phượng Cơ đang mang thai) vào ngục thất và truy sát trung thần...

Ông Sốp cho biết thêm, đây là hồi thứ nhất trong ba hồi của vở diễn, có vị trí quan trọng, mở đầu tác phẩm và có một số lớp chưa từng được dàn dựng trong những năm gần đây.

Các nghệ sĩ tham gia phục dựng đã vận dụng kinh nghiệm và quy tắc, lề lối trong hát, múa, biểu diễn để truyền dạy cho thế hệ nghệ sĩ trẻ. Đặc biệt, từ hơn hai mươi lớp diễn phải rút lại hơn mười lớp diễn cho phù hợp với tư duy hiện nay, song vẫn phải giữ được nội dung câu chuyện mạch lạc, hấp dẫn và đặc biệt là đặc trưng, lề lối nghệ thuật tuồng. Bên cạnh đó, tạo tiền đề thuận lợi cho việc phục dựng tiếp hồi thứ hai và hồi thứ ba để hoàn thành toàn bộ vở diễn "Sơn Hậu".

Phát biểu tại buổi lễ, Phó Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn Lương Đức Thắng nhấn mạnh, việc phục dựng vở tuồng Sơn Hậu có ý nghĩa trong bối cảnh hiện nay, khi có sự tham gia của nhiều nghệ sĩ nhân dân và nghệ sĩ ưu tú, trở thành những buổi truyền dạy cho lớp thế hệ kế cận, góp phần gìn giữ và phát huy giá trị nghệ thuật truyền thống.

Thời gian gần đây, Nhà hát Sân khấu quốc gia Việt Nam đã có những bước đi, cách làm mới trong nỗ lực bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống. Theo Phó giám đốc phụ trách Nhà hát, NSND Lê Tuấn Cường, sắp tới đơn vị sẽ tích cực dựng vở mới, phục dựng bản cổ nhằm tiếp tục xây dựng những vở diễn đạt chất lượng, đưa sân khấu truyền thống ngày càng phát triển và lan tỏa loại hình nghệ thuật độc đáo này đến với bạn bè trong nước và quốc tế.