“Khóa chính” vẫn chưa mở?

Đã làm được nhiều việc

Có thể thấy, tiến độ triển khai thực hiện Đề án tổng thể đơn giản hóa thủ tục hành chính, giấy tờ công dân và các cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư (Đề án 896) năm 2017 đã có cải thiện rõ rệt so với năm 2016. Nhiều phần việc đã hoàn thành, trong đó có xây dựng các văn bản hướng dẫn về xây dựng, quản lý, khai thác Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư; tổ chức các hoạt động tuyên truyền, truyền thông, cũng như đã lựa chọn nhà thầu triển khai dự án.

Đi vào những con số cụ thể được Ban Chỉ đạo 896 đưa ra sẽ càng thấy rõ sự chuyển biến tích cực này. Cụ thể, thông qua công tác cấp căn cước công dân tại 16 tỉnh, thành phố, Bộ Công an đã cấp hơn 8 triệu số định danh cá nhân cho công dân. Qua phối hợp với Bộ Tư pháp triển khai việc cấp số định danh cá nhân cho trẻ em mới sinh thông qua công tác đăng ký khai sinh tại 19 tỉnh, thành phố, hiện đã cấp trên 900 nghìn số định danh cá nhân cho trẻ sơ sinh.

Và, tạo ấn tượng nhất là số lượng các thủ tục hành chính, giấy tờ công dân liên quan đến quản lý dân cư đã được đơn giản hóa. Theo báo cáo của các bộ, ngành với Ban Chỉ đạo 896, thì hiện có 1.146 nhóm thủ tục, thủ tục hành chính đã được đơn giản hóa, trong đó cắt bỏ thành phần hồ sơ của 284 thủ tục hành chính, bãi bỏ 27 thủ tục. Quá trình thực hiện với 16 thủ tục hành chính và 9 giấy tờ công dân cũng được đơn giản hóa hơn. Và cũng có thể kể đến những thông tư được Bộ Thông tin và Truyền thông phối hợp với Bộ Công an xây dựng quy định về việc ban hành Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia, yêu cầu kỹ thuật đối với thông điệp dữ liệu công dân, hay quá trình kết nối thông tin.

Rà soát, tránh chồng chéo, lãng phí

Tuy nhiên, nhiều đại biểu dự cuộc họp tổng kết của Ban Chỉ đạo 896 chưa hoàn toàn hài lòng với kết quả nêu trên. Bởi lẽ, qua rà soát việc ban hành 17 Nghị quyết của Chính phủ về đơn giản hóa thủ tục hành chính và giấy tờ công dân, Bộ Tư pháp đã thấy cần sửa đổi hàng trăm văn bản quy phạm pháp luật để đưa những Nghị quyết này vào cuộc sống. “Nếu không sửa đổi các luật, nghị định đã được thống kê, thì các nghị quyết sẽ chỉ tồn tại trên giấy”, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Khánh Ngọc nhận định. 

Trong một thời gian ngắn phải sửa đổi một lượng lớn văn bản quy phạm pháp luật sẽ buộc các bộ, ngành tập trung cao để hoàn thành nhiệm vụ đề ra. Song, nhiều đại biểu cũng lưu ý đến việc các bộ, ngành có “dám” sửa đổi những thủ tục có tác động mạnh mẽ đến người dân, doanh nghiệp, song sẽ làm giảm “quyền lực” của mình không? Vì như đánh giá của Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Trọng Thừa, các thủ tục hành chính được cắt giảm chủ yếu là thủ tục chưa cần thiết, còn chưa cắt giảm nhiều với những thủ tục có tác động mạnh mẽ đến xã hội. Tức là, số đầu việc đã hoàn thành rất nhiều, nhưng các khóa chính vẫn chưa được mở.

Tất nhiên, điều khiến đại diện nhiều bộ, ngành tâm tư nhất chính là chưa có vốn để triển khai dự án Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Việc này đã khiến tiến độ triển khai dự án Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư chậm so với kế hoạch đề ra. Việc kết nối, chia sẻ, khai thác thông tin giữa Cơ sở quốc gia về dân cư với các cơ sở dữ liệu chuyên ngành cũng chưa được thực hiện. Trong khi đó, theo Thứ trưởng Nguyễn Khánh Ngọc, những quy định tiến bộ về giấy tờ dân cư của người dân sẽ không được thực hiện nếu như không có Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Hay, theo Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Thành Hưng thì Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư là gốc của quản lý dân cư, nếu tiếp tục chậm tiến độ xây dựng, sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ những nỗ lực cải cách thủ tục hành chính thời gian qua.

Để tháo gỡ vướng mắc về vốn, tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình đã giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với Bộ Công an và Bộ Tài chính khẩn trương hoàn thiện thủ tục bổ sung dự án Xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư vào danh mục đầu tư công trung hạn, giai đoạn 2016-2020, báo cáo UBTVQH xem xét. Phó Thủ tướng cũng yêu cầu, các bộ ngành, địa phương đã và đang xây dựng cơ sở dữ liệu, hệ thống thông tin chuyên ngành cần phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an trong việc rà soát lại, để tránh sự chồng chéo, lãng phí.

Có thể thấy, với chỉ đạo này, tới đây, vướng mắc về vốn đã có hướng tháo gỡ. Vấn đề ở đây có lẽ là các bộ, ngành cần chủ động rà soát và cắt bỏ thật sự những thủ tục hành chính quan trọng, góp phần triển khai, phát huy hiệu quả của chủ trương về Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.