Khi BRIC có thêm chữ S

Tới giờ những câu hỏi liệu Nam Phi có xứng đáng gia nhập BRIC, hay liệu nước này có theo kịp BRIC hay không vẫn gây tranh cãi. Nhân tố bất lợi rõ nhất là Nam Phi chưa được coi là một nền kinh tế lớn. Thực tế, kinh tế Nam Phi chỉ bằng 1/4 kinh tế của âËn Độ. Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Nam Phi chỉ đạt 286 tỷ USD, thấp hơn nhiều so với GDP của một số nền kinh tế khác như Hàn Quốc (830 tỷ USD), Mexico (875 tỷ USD) và Thổ Nhĩ Kỳ (615 tỷ USD). Xét về độ trưởng thành của nền kinh tế, các nước trên hội đủ tư cách hơn Nam Phi để trở thành thành viên chính thức của BRIC, vì ít ra các nước này đều có mức đóng góp trên 1% đối với GDP toàn thế giới. Trong khi đó, dân số Nam Phi (49 triệu người) cũng ít hơn dân số ẤËn Độ (1,2 tỷ người), Brazil (191 triệu người), Nga (142 triệu người) và “không đáng” thể đem ra so với dân số của Trung Quốc (1,36 tỷ người).

Rõ ràng, xét về mọi khía cạnh, Nam Phi còn thua xa nhiều nước khác trong cuộc chạy đua để lọt vào khối BRIC. Nhưng nếu Nam Phi được coi như một đại diện của châu lục Đen thì lại là chuyện khác. Thực tế, Nam Phi cũng có nhu cầu gia nhập BRIC và Bộ trưởng Hợp tác Maite Nkoana-Mashabane đã nhận lời mời chính thức của Trung Quốc. Lâu nay, Nam Phi đã nỗ lực vận động để trở thành thành viên của BRIC và Tổng thống Jacob Zuma đã có nhiều chuyến thăm cấp nhà nước đến tất cả các nước BRIC kể từ khi lên nắm quyền. Với Nam Phi, lời mời của Trung Quốc là một món quà Giáng sinh chưa từng có từ trước đến nay, mở ra cơ hội hội nhập kinh tế vì mục tiêu phát triển bền vững của cả châu lục.

Nắm bắt được nhu cầu đó, Trung Quốc đã lập tức thực hiện chính sách mở cửa. Đây được coi là hành động nhanh chân hơn Mỹ trong mục tiêu lôi kéo đồng minh, hơn nữa lại là đồng minh có ảnh hưởng rất lớn ở châu Phi. Bắc Kinh hiểu rằng nếu chậm chân, một liên minh Mỹ- Nam Phi sẽ hình thành như bộ đôi Mỹ- Ấn Độ. Rõ ràng, cả Washington và New Delhi đều nhận thấy sự tức giận của các nước thành viên BRIC khi nền kinh tế lớn nhất của nhóm bị Mỹ lôi kéo. Nhưng lần này, Mỹ và Ấn Độ không ngờ Bắc Kinh hành động nhanh chóng như vậy.

Việc Nam Phi được mời gia nhập BRIC cho thấy các nước thành viên BRIC đánh giá cao vị trí địa chính trị cũng như vai trò “cửa ngõ” của Nam Phi tại châu lục này. Không chỉ là nền kinh tế lớn nhất châu Phi, Nam Phi còn là quốc gia có tiếng nói nhất tại “Lục địa Đen” và có sức ảnh hưởng không thể xem nhẹ đối với các nước khác tại châu lục này. Thông qua “cửa ngõ” Nam Phi, các nước thuộc BRIC sẽ có nhiều cơ hội và ưu thế hơn để tiếp cận các quốc gia khác ở châu lục Đen, phát huy sức ảnh hưởng của mỗi nước thành viên, từ đó đạt được các mục đích kinh tế và chính trị.

Việc Nam Phi trở thành thành viên BRIC chắc chắn sẽ giúp khối này tăng cường ảnh hưởng để trở thành một “tập đoàn quốc tế”. BRIC hiện mới có các thành viên phân bổ tại ba châu lục Á, Âu và Mỹ, chưa có thành viên tại châu Phi, một thị trường rộng lớn và đầy tiềm năng. Với sự có mặt của thành viên mới Nam Phi, BRIC không chỉ cải thiện việc phân bổ địa lý mà còn gia tăng sức ảnh hưởng mang tính quốc tế, mở thêm một cánh cửa hữu hiệu để thâm nhập thị trường châu Phi.

Quan trọng không kém, thâm nhập thị trường châu Phi cũng giúp các nước BRIC giải quyết vấn đề thiếu nhiên liệu. Với nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú, nhất là dầu lửa, châu Phi đang thu hút sự quan tâm rất lớn của các nước, đặc biệt là các nền kinh tế cần nhiều năng lượng và đối mặt với tình trạng căng thẳng về năng lượng như Trung Quốc và Ấn Độ. Theo báo cáo của Bộ Năng lượng Mỹ, 75% dầu lửa  Ën Độ sử dụng phải dựa vào nhập khẩu, trong khi lượng nhập khẩu dầu lửa của Trung Quốc cũng nhằm đáp ứng trên 50% nhu cầu trong nước.

Vì những lẽ đó, hoàn toàn có cơ sở để tin rằng Tổng thống Nam Phi Zuma sẽ tham dự hội nghị thượng đỉnh BRIC lần thứ ba dự kiến diễn ra tại Trung Quốc đầu tháng 4 tới. Và từ BRIC tới BRICS sẽ chỉ còn là vấn đề thời gian.