Khẳng định tính đúng đắn và sự nhạy bén của Ủy ban Thường vụ Quốc hội

- Thứ Ba, 22/03/2022, 05:52 - Chia sẻ
Sau một buổi sáng làm việc khẩn trương, trách nhiệm và hiệu quả, Hội nghị Tổng kết công tác hoạt động của HĐND các tỉnh, thành phố khu vực phía Nam đã thành công tốt đẹp. Đây là hội nghị thứ ba, cũng là hội nghị cuối cùng trong chuỗi 3 hội nghị tổng kết công tác HĐND tại ba miền Bắc - Trung - Nam (phù hợp với yêu cầu phòng, chống dịch Covid-19) do Ủy ban Thường vụ Quốc hội lần đầu tiên chủ trì tổ chức.

Thấm đẫm hơi thở từ thực tiễn

Tiếp nối thành công của 2 hội nghị diễn ra tại Hà Nội và Đà Nẵng, thông qua các tham luận, phát biểu tại hội nghị ở TP. Hồ Chí Minh, nhiều kết quả nổi bật, kinh nghiệm hay, cách làm mới, bài học quý đã được đại diện Thường trực HĐND các tỉnh, thành phía Nam trao đổi, chia sẻ. Những tồn tại, hạn chế cũng được thẳng thắn chỉ rõ, từ đó đề xuất, kiến nghị nhiều giải pháp thiết thực nhằm tiếp tục đổi mới, nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của HĐND trong năm 2022 và cả nhiệm kỳ 2021 - 2026. Trong đó có ý kiến phát biểu của đại diện Thường trực HĐND TP. Hồ Chí Minh và TP. Cần Thơ về tổ chức, hoạt động của HĐND cũng như việc quyết định các chính sách phát triển kinh tế - xã hội của địa phương trong điều kiện thực hiện tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù theo Nghị quyết của Quốc hội. Điều đặc biệt là, tất cả những ý kiến phản ánh cùng những kinh nghiệm, bài học, đề xuất, kiến nghị tại hội nghị đều xuất phát từ thực tế triển khai thực hiện các luật, nghị quyết ở địa phương, thấm đẫm hơi thở của thực tiễn cuộc sống. 

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và các đại biểu dự hội nghị
Ảnh: Doãn Tấn

Là một trong không nhiều địa phương có Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm tổ chức chính quyền đô thị, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND TP. Hồ Chí Minh Nguyễn Thị Lệ chia sẻ những nội dung liên quan đến hoạt động giám sát của HĐND thành phố khi thực hiện Nghị quyết số 131/2020/QH14 ngày 16.11.2020 của Quốc hội về tổ chức chính quyền đô thị trên địa bàn. Theo đó, HĐND TP. Hồ Chí Minh đã thực hiện “Giám sát việc tuân theo Hiến pháp, pháp luật và việc thực hiện Nghị quyết của HĐND thành phố trên địa bàn quận, phường thuộc quận; giám sát hoạt động của UBND quận, UBND phường thuộc quận, Tòa án Nhân dân quận, Viện Kiểm sát Nhân dân quận”. Qua đó cho thấy, vai trò, trách nhiệm giám sát của HĐND thành phố được nâng cao hơn, cũng như mở rộng thành phần các cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự giám sát. HĐND thành phố cũng đã xây dựng Đề án “Nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động giám sát của HĐND TP. Hồ Chí Minh trong điều kiện thực hiện chính quyền đô thị, nhiệm kỳ 2021 - 2026”. Với mục đích đưa ra những giải pháp nhằm tăng cường hiệu quả hoạt động của các kỳ họp HĐND thành phố; nâng cao chất lượng công tác giám sát và khảo sát, góp phần đưa hoạt động của HĐND, đại biểu HĐND sát cơ sở và gần dân.

Để bảo đảm hiệu quả thực hiện Nghị quyết 131 trong hoạt động giám sát, HĐND TP. Hồ Chí Minh tiếp tục thực hiện các giải pháp như: Quan tâm giám sát đối với UBND quận, phường nơi không tổ chức HĐND với các nội dung cụ thể; phát huy vai trò của chuyên gia trong tham gia hoạt động giám sát; tập trung theo dõi kiến nghị cử tri thông qua Tổ đại biểu trực tiếp tại địa bàn được phân công; tiếp tục lắng nghe đề xuất kiến nghị cử tri qua tổng đài 1022. Đặc biệt, một trong những điểm rất mới trong nhiệm kỳ 2021 - 2026 này, đó là HĐND TP. Hồ Chí Minh tiến hành chất vấn đối với Chủ tịch UBND quận tại Kỳ họp HĐND thành phố. 

Qua gần một năm triển khai thực hiện hoạt động giám sát của HĐND thành phố khi thực hiện chính quyền đô thị, bên cạnh những kết quả đạt được, HĐND TP. Hồ Chí Minh nhận thấy cũng còn những vấn đề cần phải tiếp tục quan tâm. Đơn cử như việc theo dõi, đôn đốc việc thực hiện kiến nghị sau giám sát hiệu quả chưa cao, chưa có chế tài đối với các đơn vị không thực hiện nghiêm túc kiến nghị sau giám sát…

Nghị quyết 131 của Quốc hội cho phép mở rộng nhiệm vụ giám sát của HĐND TP. Hồ Chí Minh đến UBND quận, phường thuộc quận, Tòa án Nhân dân quận, Viện Kiểm sát Nhân dân quận so với Luật Hoạt động giám sát Quốc hội và HĐND năm 2015. Vì vậy, để nâng cao hiệu quả giám sát, HĐND TP. Hồ Chí Minh kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội sớm ban hành Nghị quyết hướng dẫn hoạt động giám sát của HĐND, Thường trực HĐND, các Ban của HĐND, Tổ đại biểu HĐND và đại biểu HĐND nhất là đối với các địa phương có thực hiện chính quyền đô thị nhằm hoàn thiện cơ sở pháp lý, bảo đảm chặt chẽ về trình tự, thủ tục trong hoạt động giám sát, tạo điều kiện thuận lợi cho HĐND thực hiện hiệu quả chức năng giám sát, phát huy vai trò của Tổ đại biểu HĐND, đại biểu HĐND.

Sớm ban hành quy định khung về Quy chế hoạt động HĐND

Từ những thuận lợi, khó khăn về mặt pháp lý và thực tiễn tại địa phương, để nâng cao chất lượng và hiệu quả tổ chức hoạt động của HĐND, nhất là trong hoạt động giám sát, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Vĩnh Long Nguyễn Minh Dũng kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội sớm ban hành quy định khung về Quy chế hoạt động HĐND, làm cơ sở pháp lý để HĐND các cấp chủ động và linh hoạt trong xây dựng quy chế hoạt động HĐND cấp mình, phù hợp với tình hình thực tế từng địa phương. Đồng thời, cần đưa vào quy chế quy định trình tự, cách thức tổ chức các hoạt động chất vấn, giải trình tại kỳ họp HĐND, phiên họp của Thường trực HĐND; hình thức giám sát, trình tự, cách thức tổ chức hoạt động giám sát của Tổ đại biểu HĐND, đại biểu HĐND. Đặc biệt, cần quy định và hướng dẫn thực hiện biện pháp chế tài đối với cơ quan, đơn vị, cá nhân không chấp hành nghiêm các kiến nghị sau giám sát, sau chất vấn, giải trình... Cũng như HĐND các địa phương khác, đại diện Thường trực HĐND tỉnh Vĩnh Long đề nghị, Ban Công tác đại biểu phối hợp với Văn phòng Quốc hội có kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ chuyên sâu cho lãnh đạo văn phòng, đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác tham mưu, giúp việc cho Thường trực HĐND.

Tham luận của Thường trực HĐND TP. Hồ Chí Minh và tỉnh Vĩnh Long là 2 trong số 8 tham luận được trình bày tại Hội nghị tổng kết công tác HĐND khu vực phía Nam. Các tham luận của Thường trực HĐND các địa phương tại hội nghị ở cả ba miền Bắc - Trung - Nam, tuy có những đặc trưng riêng nhưng đều được đánh giá rất chất lượng, phản ánh khá toàn diện về sự đổi mới trong tổ chức và hoạt động của HĐND. Nhiều kiến nghị cụ thể, xác đáng nhằm hoàn thiện thể chế về tổ chức và hoạt động của HĐND, tăng cường hiệu quả, hiệu lực hoạt động HĐND cấp tỉnh và các cấp trên tất cả các mặt công tác.

Vì thế, việc tổ chức thành công 3 hội nghị một lần nữa khẳng định tính đúng đắn và sự nhạy bén của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Lãnh đạo Quốc hội, đặc biệt là Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, khi quyết định tổ chức Hội nghị tổng kết công tác HĐND các tỉnh, thành phố ngay khi bước vào nhiệm kỳ mới. Quan trọng hơn, tới đây Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ duy trì tổ chức Hội nghị thường niên tổng kết công tác năm và bàn những vấn đề công tác của những năm tiếp theo.

Thực tiễn cho thấy, ngay từ đầu nhiệm kỳ HĐND 2021 - 2026, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã sớm quan tâm và chú trọng đến việc nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của hệ thống cơ quan dân cử, đặc biệt là chất lượng, hiệu quả hoạt động của HĐND. Việc tổ chức thành công 3 hội nghị tổng kết ở 3 miền trên cả nước, như khẳng định của Chủ tịch Quốc hội, là dịp “để chúng ta cùng nhau học hỏi, giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm”. Qua đó, góp phần phát huy hiệu lực, hiệu quả, nâng cao chất lượng các mặt hoạt động của HĐND các cấp, tăng cường sự chỉ đạo, trách nhiệm hướng dẫn của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đối với hoạt động của HĐND cũng như sự gắn kết giữa các cơ quan của Quốc hội, của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đối với HĐND các cấp, góp phần tạo nên sức mạnh tổng hợp trong hệ thống cơ quan dân cử, đáp ứng đòi hỏi và kỳ vọng ngày càng cao của cử tri và Nhân dân cả nước cũng như người Việt Nam ở nước ngoài đối với Quốc hội và HĐND các cấp. 

Anh Phương