Khai mạc Hội nghị lần thứ 14 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII

Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch nước Lương Cường điều hành Phiên khai mạc.

Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương 14 khai mạc trong bối cảnh toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đang phấn đấu hoàn thành các mục tiêu, chỉ tiêu công tác năm 2025, các chỉ tiêu nhiệm kỳ 2020-2025 và các công việc chuẩn bị cho Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng.

Hội nghị tập trung vào hai nội dung lớn: Một là, nhóm các vấn đề về công tác chuẩn bị cho Đại hội lần thứ XIV của Đảng; Hai là, nhóm các vấn đề về công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị. Trong từng nhóm vấn đề có nhiều nội dung cụ thể, đặc biệt là nhóm vấn đề về công tác chuẩn bị cho Đại hội lần thứ XIV của Đảng.

Chọn đúng người nhất là nhân sự cấp cao là điều kiện tiên quyết để đưa tầm nhìn, khát vọng thành thành quả

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Tổng Bí thư Tô Lâm nêu rõ, thời gian gấp, công việc rất nhiều, yêu cầu cao, do đó, Trung ương phải nỗ lực, tranh thủ thời gian, làm việc với tinh thần vượt qua thử thách, vượt qua chính mình, với tư duy chiến lược và hành động quyết liệt vì lợi ích quốc gia, dân tộc, vì vai trò lãnh đạo cầm quyền của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Trên tinh thần đó, Tổng Bí thư gợi mở một số nội dung thảo luận, xem xét, quyết định tại Hội nghị.

Thứ nhất, về công tác chuẩn bị, lựa chọn, giới thiệu nhân sự tham gia Bộ Chính trị, Ban Bí thư khóa XIV của Đảng, Tổng Bí thư cho biết, tại Hội nghị Trung ương 13, trên cơ sở đề nghị của Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII đã biểu quyết, thống nhất tập trung cao giới thiệu nhân sự Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIV, chưa bao gồm các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư đủ điều kiện tái cử và trường hợp đặc biệt.

Về cơ bản, đảm bảo cơ cấu, số lượng, tiêu chuẩn, điều kiện, địa bàn, lĩnh vực công tác theo phương hướng công tác nhân sự Đại hội lần thứ XIV của Đảng và theo các quy chế bầu cử trong Đảng và các kế hoạch hoạt động của Tiểu ban nhân sự Đại hội XIV của Đảng. Tổng Bí thư chỉ rõ, đây cũng là cơ sở, kinh nghiệm hết sức quan trọng để tiếp tục kế thừa, phát huy trong công tác chuẩn bị, lựa chọn, giới thiệu nhân sự tham gia Bộ Chính trị, Ban Bí thư và nhân sự lãnh đạo chủ chốt của Đảng, nhà nước khóa XIV, nhiệm kỳ 2026-2031.

Tại hội nghị này, Ban Chấp hành Trung ương sẽ cho ý kiến về số lượng Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư của nhiệm kỳ Đại hội XIV và lựa chọn nhân sự giới thiệu tham gia Bộ Chính trị, Ban Bí thư khóa XIV. Tổng Bí thư nhấn mạnh, "đây là công việc đặc biệt hệ trọng, là cốt lõi của cốt lõi, vì mọi việc đều quyết định bởi con người. Lựa chọn giới thiệu nhân sự cho Ban lãnh đạo cao nhất của Đảng để lãnh đạo triển khai thực hiện các mục tiêu rất cao, rất quyết liệt của phát triển đất nước trong giai đoạn mới lại càng phải kỹ lưỡng, chắc chắn, thận trọng, chính xác".

Tổng Bí thư cho rằng, ngoài các tiêu chuẩn lựa chọn theo quy định như đối với các Ủy viên Trung ương đã đặt ra tại Hội nghị Trung ương 12 và 13 vừa qua, việc lựa chọn giới thiệu tham gia vào Bộ Chính trị, Ban Bí thư khóa XIV cần nhấn mạnh thêm một số những yêu cầu quan trọng phù hợp với giai đoạn cách mạng mới của Đảng, của đất nước ta.

Trong bối cảnh quốc tế chuyển động nhanh, cạnh tranh chiến lược gay gắt, chuỗi cung ứng toàn cầu luôn biến động, trong nước cũng đòi hỏi phải tiến hành đồng thời chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, chuyển đổi mô hình tăng trưởng nhằm giữ mức tăng trưởng hai con số bền vững trong nhiều năm để đạt được mục tiêu 100 năm mà Đảng ta đã đề ra và nhân dân đang mong chờ, Tổng Bí thư chỉ rõ, "vai trò lãnh đạo của Đảng ở đây đặc biệt quan trọng. Do đó, trách nhiệm chọn đúng người, cho đúng việc, nhất là nhân sự cấp cao, những người sẽ lãnh đạo đất nước là điều kiện tiên quyết để đưa tầm nhìn, khát vọng thành thành quả".

Tổng Bí thư nêu rõ: phải lựa chọn giới thiệu những người xứng đáng nhất trong số những người xứng đáng để tham gia Bộ Chính trị, Ban Bí thư.

"Những đồng chí đó phải hội tụ đầy đủ bản lĩnh chính trị, đạo đức liêm chính và nêu gương, đặt lợi ích quốc gia, dân tộc, lợi ích của nhân dân lên trên hết; phải có tầm nhìn chiến lược sắc bén và có năng lực tổ chức để "mở khóa" các điểm nghẽn, khơi thông nguồn lực, tập hợp sức mạnh. Quan trọng hơn, phải có năng lực tổ chức thực thi, thiết kế mục tiêu rõ ràng, cụ thể, xác lập trách nhiệm cá nhân, đo lường bằng dữ liệu, đưa quyết sách đi đến cùng với kỷ luật công vụ cao", Tổng Bí thư nhấn mạnh.

Trong kỷ nguyên số, Tổng Bí thư cũng chỉ rõ, tiêu chí không thể thiếu là năng lực số và tư duy dữ liệu, hiểu biết sâu về kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, quản trị rủi ro và khả năng điều phối liên ngành, liên vùng, liên cấp. Người lãnh đạo cần khả năng huy động được nguồn lực xã hội, thiết kế quan hệ đối tác công - tư, tạo lập niềm tin thị trường, khả năng hội nhập quốc tế, ngoại ngữ và văn hóa đối thoại để mở rộng không gian phát triển.

"Đặc biệt đề cao và phải coi trọng chất lượng, hiệu quả, sự cống hiến của cán bộ; ưu tiên những cán bộ có công trình, phương án, dự án mang lại tác động rõ rệt, có năng lực xử lý tình huống trong khủng hoảng như thiên tai, bệnh dịch, tài chính, an ninh phi truyền thống... Có quyết đoán nhưng phải biết lắng nghe, phản biện, dựa vào dân, vì dân", Tổng Bí thư nêu rõ.

Theo Tổng Bí thư, người được chọn giới thiệu phải là người phù hợp nhất với mục tiêu phát triển trong giai đoạn mới, có độ tin cậy cao, có sức bền, chịu áp lực, ý chí cải cách, chuyển nguồn lực thành động lực, đưa tiềm năng thành tốc độ tăng trưởng kinh tế hai con số để đất nước vươn tới hai mục tiêu 100 năm.

"Tóm lại, bên cạnh những tiêu chuẩn chung mà các đồng chí được quán triệt nêu trong các quy định của Đảng, trong lựa chọn giới thiệu nhân sự tham gia Bộ Chính trị, Ban Bí thư khóa XIV, các đồng chí đặc biệt quan tâm tới năm điểm cộng: Thứ nhất, có tầm nhìn chiến lược quốc gia, có khả năng giữ được tự chủ của đất nước. Thứ hai, có năng lực lãnh đạo, chỉ huy ở quy mô quốc gia. Thứ ba, có uy tín chính trị, liêm chính ở mức biểu tượng để mọi người noi theo, học tập. Thứ tư, có khả năng triển khai nghị quyết thành kết quả, thành quả có thể đo đếm được. Thứ năm, có đủ sức bền cả về tinh thần và thể chất để chịu được áp lực, cường độ làm việc trong nhiệm kỳ thứ XIV và có thể là những nhiệm kỳ tiếp theo", Tổng Bí thư nhấn mạnh.

Chúng ta đã làm được những việc có thể coi là kỳ tích, nhưng phải tiếp tục tự soi, tự sửa, khắc phục được những hạn chế, khuyết điểm

Thứ hai, về báo cáo kiểm điểm sự lãnh đạo, chỉ đạo của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII trình ra Đại hội lần thứ XIV của Đảng, Tổng Bí thư Tô Lâm cho biết, ngay sau Đại hội lần thứ XIII, Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị đã khẩn trương lãnh đạo, chỉ đạo việc nghiên cứu, quán triệt và triển khai tổ chức thực hiện nghị quyết Đại hội với nhiều cách làm mới, bài bản, khoa học và hiệu quả.

Kịp thời xem xét, cho chủ trương xử lý nhiều vấn đề khó, phức tạp, tồn đọng, kéo dài, khơi thông nguồn lực cho phát triển đất nước, đặc biệt là hoàn thiện thể chế kinh tế, xã hội. Đã lãnh đạo, chỉ đạo công tác quốc phòng, an ninh, đối ngoại, công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị. Thực hiện nghiêm nguyên tắc của Đảng, không ngừng đổi mới phương thức lãnh đạo và phong cách, lề lối làm việc.

Nhìn lại nhiệm kỳ XIII, Tổng Bí thư chỉ rõ, chúng ta đã giữ vững định hướng chiến lược, kiên trì xây dựng, chỉnh đốn Đảng, thúc đẩy hoàn thiện thể chế, kiên định mục tiêu vĩ mô, đẩy mạnh chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, củng cố quốc phòng an ninh, mở rộng đối ngoại và hội nhập sâu rộng. Nhiều chủ trương lớn đã được thể chế hóa, nhiều điểm nghẽn đã được tháo gỡ, nhiều quyết sách mang tính đột phá đã được triển khai.

"Chúng ta đã làm được những việc có thể coi là kỳ tích". Nhấn mạnh điều này, song với tinh thần tự soi, tự sửa, Tổng Bí thư đề nghị các đồng chí Trung ương đóng góp ý kiến để Trung ương khóa XIV khắc phục những hạn chế, khuyết điểm.

Cụ thể như: một số chính sách chậm đi vào cuộc sống, còn nợ văn bản hướng dẫn, tổ chức triển khai chưa đồng đều. Phân cấp, phân quyền chưa thật thông suốt, liên thông dọc ngang chưa nhịp nhàng, trách nhiệm giải trình có nơi chưa rõ ràng. Tổ chức bộ máy có nơi tinh gọn nhưng chưa đi đôi với nâng cao hiệu lực, hiệu quả. Các điểm nghẽn về đất đai, thị trường vốn, lao động có kỹ năng xử lý chưa dứt điểm. Phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực đạt được nhiều kết quả, nhưng công tác phòng ngừa từ sớm, từ xa cũng cần quyết liệt hơn. Truyền thông chính sách chưa đạt được yêu cầu đúng, đủ, kịp thời, niềm tin của công chúng có lúc, có nơi còn bị thử thách.

Chính quyền địa phương hai cấp, liên thông ba cấp với Trung ương làm kiến trúc sư thể chế sẽ là đòn bẩy quyết định hệ thống chính trị tinh gọn, minh bạch, hiệu quả

Thứ ba, về tổng kết Nghị quyết 18 ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII về một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Tổng Bí thư cho biết, sau 8 năm thực hiện Nghị quyết 18, nhất là giai đoạn từ năm 2024 đến nay, chúng ta đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Bộ máy trong toàn hệ thống chính trị từ Trung ương đến địa phương đã được sắp xếp tinh gọn hơn, rõ chức năng, rõ trách nhiệm, giảm tầng lớp trung gian, tinh giản biên chế gắn với nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Hoạt động của các cơ quan Đảng, nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị ngày càng hiệu lực, hiệu quả.

Tổng Bí thư nhấn mạnh kết quả tổ chức lại không gian phát triển với mô hình chính quyền địa phương hai cấp và đề nghị các đồng chí góp ý, tiếp tục hoàn thiện mô hình.

Theo Tổng Bí thư, việc triển khai nghiêm túc những bài học kinh nghiệm từ tổng kết Nghị quyết 18 có ý nghĩa then chốt để chuyển hệ thống chính trị từ cồng kềnh, phân tán sang tinh gọn, liên thông, hiệu lực, hiệu quả, nhất là khi tổ chức mô hình chính quyền địa phương hai cấp và mở ra không gian phát triển mới sau khi sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã. Đây là điều kiện nền tảng để giữ vững ổn định, phát triển và đảm bảo quản trị quốc gia hiện đại, thúc đẩy tăng trưởng nhanh, bền vững, nâng chất lượng sống của nhân dân, hướng tới mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, quốc gia hùng cường, thịnh vượng, trường tồn.

Về ý nghĩa, tổng kết cho thấy, phải chuyển từ tư duy quản lý theo đầu mối hành chính sang quản trị theo chức năng, kết quả, giảm tầng lớp trung gian, làm rõ thẩm quyền và trách nhiệm; một việc, một cơ quan chủ trì, một người chịu trách nhiệm; gắn phân cấp mạnh với cơ chế kiểm soát quyền lực minh bạch.

Về tầm quan trọng, mô hình chính quyền địa phương hai cấp giúp cấp tỉnh tập trung chiến lược, quy hoạch, điều phối liên vùng và dịch vụ công ở cấp độ cao, trong khi xã bám dân, giải quyết nhanh nhu cầu hàng ngày. Khi ranh giới hành chính được sắp xếp lại, ta có cơ hội tái cấu trúc mạng lưới đô thị, nông thôn, hình thành các cực tăng trưởng, hành lang kinh tế, khai thác quy mô thị trường lớn hơn và giảm chi phí giao dịch cho doanh nghiệp và người dân.

Về giá trị thực tiễn, những bài học đã kiểm chứng gồm: chuẩn hóa quy trình và dữ liệu, liên thông cơ sở dữ liệu quốc gia, vận hành một cửa, một cửa - một chuẩn-một lần khai, đo lường bằng sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp.

"Làm được như vậy, mô hình chính quyền địa phương hai cấp, không gian phát triển mới sẽ trở thành đòn bẩy thể chế, chuyển nguồn lực thành động lực, đưa tiềm năng thành tăng trưởng cao và bền vững, góp phần hiện thực hóa các mục tiêu 100 năm trong một trật tự khu vực và thế giới đầy biến động", Tổng Bí thư nhấn mạnh.

Để mô hình chính quyền địa phương hai cấp phát huy hiệu quả tối đa, Tổng Bí thư chỉ rõ, cần đảm bảo tính liên thông, bổ trợ giữa chính quyền ba cấp: Trung ương, tỉnh/thành phố, xã/phường theo ba trục: thể chế, nguồn lực, dữ liệu.

Trong cấu trúc liên thông ấy, chính quyền Trung ương giữ vai trò điều hành, kiến tạo và đảm bảo thống nhất trên toàn hệ thống. Khi ba cấp chính quyền vận hành như một chỉnh thể, Trung ương kiến tạo chuẩn mực và điều phối liên vùng, cấp tỉnh tổ chức chiến lược và phân bổ nguồn lực, giám sát kết quả, cấp cơ sở phục vụ trực tiếp, giải quyết nhanh và phản hồi dữ liệu thực tế thì mục tiêu giữ vững hòa bình, ổn định, thúc đẩy tăng trưởng nhanh nhưng bền vững, nâng cao phúc lợi sẽ có nền tảng vững chắc.

"Triển khai bài học kinh nghiệm của Nghị quyết 18 theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp, liên thông ba cấp với Trung ương làm kiến trúc sư thể chế sẽ là đòn bẩy để quyết định hệ thống chính trị tinh gọn, minh bạch, hiệu quả, qua đó đưa đất nước tiến nhanh, vững chắc tới hùng cường, thịnh vượng, nhân dân ấm no, hạnh phúc", Tổng Bí thư khẳng định.

Tạo sự đồng thuận rất cao về tầm nhìn, khát vọng và những định hướng chiến lược trình Đại hội lần thứ XIV

Tổng Bí thư bày tỏ kỳ vọng Hội nghị Trung ương 14 sẽ tạo ra đồng thuận rất cao về tầm nhìn, khát vọng và những định hướng chiến lược trình Đại hội lần thứ XIV. Danh sách nhân sự giới thiệu tham gia Bộ Chính trị, Ban Bí thư thực sự tiêu biểu, đảm bảo tính kế thừa và đột phá. Khuôn khổ thể chế cho một bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, quản trị hiện đại, dựa trên dữ liệu, phân cấp, phân quyền đi đôi với kiểm soát quyền lực. Cơ chế thực thi rõ người, rõ việc, rõ thời hạn, rõ nguồn lực, rõ trách nhiệm giải trình.

"Đất nước ta đang đứng trước thời cơ lịch sử để bứt phá, đồng thời phải đối mặt với không ít những thách thức chưa từng có. Muốn giữ vững hòa bình, ổn định, phát triển nhanh và bền vững, để nhân dân thực sự ấm no, hạnh phúc, để đất nước ngày càng hùng cường, thịnh vượng, chúng ta phải quyết định đúng và làm đến cùng những công việc hệ trọng mà Ban Chấp hành Trung ương đã đề ra.

Mỗi ý kiến phát biểu hôm nay không chỉ đóng góp cho hội nghị này mà còn đặt nền móng cho một nhiệm kỳ mới, tạo lực đẩy cho cả một giai đoạn phát triển", Tổng Bí thư nhấn mạnh.

Với tinh thần đó, Tổng Bí thư đề nghị các đồng chí nêu cao trách nhiệm trước Đảng, trước nhân dân, phát huy trí tuệ tập thể, thẳng thắn, xây dựng, quyết đoán trong lựa chọn phương án tối ưu vì lợi ích quốc gia, dân tộc cũng như trong đóng góp ý kiến với các nội dung trong chương trình nghị sự của hội nghị.