Kẹo cao su: Bí mật sức khỏe ít ai ngờ tới
Không chỉ là thói quen giải trí, nhai kẹo cao su đang dần được khoa học chứng minh có thể trở thành một “trợ thủ” cho sức khỏe.
Nhai kẹo cao su từ lâu đã được biết đến như một thói quen giúp răng miệng sạch sẽ, hơi thở thơm tho. Tuy nhiên, những nghiên cứu mới đây cho thấy, lợi ích của kẹo cao su không dừng lại ở đó. Nhai kẹo cao su còn có thể giúp vận động viên cải thiện thành tích, hỗ trợ bệnh nhân hồi phục nhanh sau phẫu thuật, thậm chí đóng vai trò trong việc cai thuốc lá.
Thói quen cổ xưa, lợi ích hiện đại
Việc nhai nhựa cây đã có từ hàng nghìn năm trước, từ thời Ai Cập cổ đại cho tới nền văn minh Maya. Kẹo cao su hiện đại xuất hiện vào thế kỷ 19, khi chicle - nhựa cây sa pô chê – được đưa vào sản xuất.
Ngày nay, kẹo cao su được tạo hương vị, làm ngọt, có hoặc không đường, dễ tìm, giá rẻ và được nhiều người sử dụng. Không chỉ giúp tiết nước bọt, phòng ngừa sâu răng (nhất là loại chứa xylitol), giảm khô miệng hay hôi miệng, kẹo cao su còn được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực sức khỏe khác.
Người cai thuốc lá sử dụng kẹo cao su nicotine để giảm cơn thèm thuốc. Bệnh nhân sau phẫu thuật dùng kẹo cao su nhằm kích thích nhu động ruột. Vận động viên nhai để tăng sự tỉnh táo, giảm mệt mỏi. Nhiều người khác chọn kẹo cao su như cách giảm lo âu, cải thiện tâm trạng hay kiểm soát cân nặng.
Nghiên cứu toàn cầu về kẹo cao su
Một khảo sát được công bố trên tạp chí Nutrients mới đây đã tổng hợp 260 nghiên cứu về các loại kẹo cao su: có đường, không đường, chứa xylitol, caffeine, nicotine và các hợp chất sinh học khác.
Trong số này, 155 nghiên cứu là thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên, 36 nghiên cứu quan sát, 65 tổng quan hệ thống và phân tích gộp. Phần lớn đến từ Mỹ, Trung Quốc, Anh và Thổ Nhĩ Kỳ, tập trung trong giai đoạn 2015–2025.
Các nhà nghiên cứu chỉ ra ba nhóm lợi ích chính:
1. Cải thiện tinh thần và hiệu suất
-Kẹo cao su, đặc biệt loại có caffeine, giúp giảm mệt mỏi, kéo dài sức bền, tăng sức mạnh và rút ngắn thời gian phản ứng.
- Một số nghiên cứu còn ghi nhận tác dụng giảm stress, ổn định cảm xúc, hỗ trợ khả năng xử lý thông tin.
2. Hỗ trợ y tế
- 40 nghiên cứu cho thấy kẹo cao su nicotine là công cụ hữu hiệu trong cai thuốc lá, giúp duy trì lộ trình bỏ thuốc lâu dài.
- Một số ứng dụng khác gồm: giảm khát cho bệnh nhân lọc máu, hỗ trợ phụ nữ mang thai bị tiểu đường, giảm đau, quản lý bệnh đường ruột, hỗ trợ trí nhớ ở bệnh Alzheimer và cải thiện chú ý ở người mắc ADHD.
3. Hỗ trợ hậu phẫu
- 155 nghiên cứu khẳng định kẹo cao su có tác dụng trong giai đoạn hồi phục sau mổ, đặc biệt ở đường tiêu hóa.
- Người bệnh nhai kẹo cao su thường ít gặp tình trạng liệt ruột, buồn nôn, nôn sau phẫu thuật, giảm đau hiệu quả và rút ngắn thời gian nằm viện.
- Cơ chế được giải thích là “nhai giả” kích thích phản xạ thần kinh phế vị, thúc đẩy tiết hormone tiêu hóa, từ đó làm tăng nhu động ruột.
Còn khoảng trống trong nghiên cứu
Phần lớn nghiên cứu được thực hiện trên người trưởng thành. Trẻ em và người cao tuổi - hai nhóm đối tượng dễ bị tổn thương - gần như bị bỏ ngỏ.
- Chỉ có 12 nghiên cứu về trẻ em, chủ yếu liên quan hồi phục sau phẫu thuật, chưa đánh giá tác động đến tâm lý hay khả năng học tập.
- Với người cao tuổi, mới có 4 nghiên cứu, trong đó 1 về trí nhớ, 1 về bệnh Alzheimer và 2 về hồi phục đường ruột sau phẫu thuật.
Điều này đặt ra nhu cầu cấp thiết cho những nghiên cứu sâu hơn, nhằm đánh giá vai trò của kẹo cao su trong việc nâng cao sức khỏe và chất lượng sống ở hai nhóm tuổi này.
Kẹo cao su không đơn thuần là món ăn vặt hay biện pháp làm sạch răng miệng. Nghiên cứu cho thấy nó có thể hỗ trợ cải thiện hiệu suất, giảm căng thẳng, giúp cai thuốc lá và thúc đẩy hồi phục sau phẫu thuật.
Với ưu điểm giá rẻ, dễ tiếp cận và an toàn với phần lớn người dùng, kẹo cao su đang nổi lên như một công cụ tiềm năng cho y tế cộng đồng. Tuy vậy, để khẳng định chắc chắn hơn những lợi ích này, đặc biệt với trẻ em và người cao tuổi, vẫn cần phải có thêm nhiều nghiên cứu được thiết kế chặt chẽ và quy mô lớn.
