Hy vọng về một giải pháp ngoại giao cho cuộc xung đột ở Trung Đông dường như đang nhanh chóng tan biến khi Israel thể hiện mong muốn thay đổi nguyên trạng ở phía bắc đất nước, nơi nước này đã đấu súng qua biên giới với Hezbollah kể từ khi nhóm chiến binh Lebanon bắt đầu tấn công vào Israel vào ngày 8.10.2023, một ngày sau vụ tấn công của lực lượng Hamas ở Palestine nhằm vào Israel.

Trong những ngày gần đây, Israel đã điều động lực lượng chiến đấu hùng mạnh đến biên giới phía bắc và Nội các an ninh của nước này đã đặt ra mục tiêu chiến tranh chính thức - đó là đưa hàng chục nghìn cư dân Israel phải sơ tán do chiến tranh trở về nhà của họ ở miền bắc Israel. Dưới đây là cách chính quyền Do Thái đang chuẩn bị cho một cuộc chiến tranh toàn diện với Lebanon.

Israel điều quân từ Gaza đến biên giới phía bắc

Trong khi giao tranh giữa Israel và Hezbollah đã leo thang nhiều lần và kéo dài trong suốt một năm qua, thì cho đến nay, hai kẻ thù không đội trời chung này vẫn thận trọng tránh một cuộc chiến tranh toàn diện.

Tuy nhiên, điều này dường như đang thay đổi, đặc biệt là sau khi vụ nổ hàng nghìn máy nhắn tin, máy bộ đàm và các thiết bị khác ở Lebanon trong các ngày 17 và 18.9 khiến ít nhất 36 người thiệt mạng và 3.000 người bị thương trong một cuộc tấn công tinh vi mà Hezbollah đổ lỗi cho Israel.

“Người ta sẽ không tiến hành một cuộc tấn công như thế - nhằm vào hàng nghìn người nếu không chuẩn bị sẵn sàng cho một cuộc chiến tranh”, Chuẩn tướng Israel đã nghỉ hưu Amir Avivi, người đứng đầu Diễn đàn Quốc phòng và An ninh Israel, một nhóm các cựu chỉ huy quân sự hiếu chiến, cho biết. “Tại sao Israel không tiến hành một cuộc tấn công tương tự trong 11 tháng qua? Bởi vì chúng ta vẫn chưa sẵn sàng tham chiến. Vậy chuyện gì đang xảy ra lúc này? Israel đã sẵn sàng cho chiến tranh”.

Khi giao tranh ở Gaza chậm lại, Israel đã tăng cường lực lượng dọc biên giới với Lebanon, bao gồm cả việc điều một sư đoàn quân đội hùng mạnh vào tuần này.

Sư đoàn 98 được cho là bao gồm hàng nghìn binh sĩ, bao gồm các đơn vị bộ binh nhảy dù và pháo binh cùng lực lượng biệt kích tinh nhuệ được huấn luyện đặc biệt cho các hoạt động sau phòng tuyến của kẻ thù. Sư đoàn 98 từng đóng vai trò chủ chốt ở Gaza, dẫn đầu các hoạt động của quân đội tại thành phố Khan Younis ở phía nam, nơi được coi là thành trì của Hamas. Quyết định điều động được một quan chức quân sự Israel giấu tên khẳng định với AP.

Quân đội Israel cũng cho biết họ đã tổ chức một loạt cuộc tập trận trong tuần này dọc theo biên giới. “Nhiệm vụ rất rõ ràng,” Thiếu tướng Ori Gordin, người đứng đầu Bộ Tư lệnh miền Bắc của Israel, cho biết. “Chúng tôi quyết tâm thay đổi thực trạng an ninh càng sớm càng tốt.”

“Giai đoạn mới” của chiến tranh

Những động thái quân sự này được tiến hành cùng với những tuyên bố kiên quyết và gay gắt của các nhà lãnh đạo Israel, những người cho rằng sự kiên nhẫn của họ đang cạn kiệt.

Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Gallant hôm 18.9 cho biết, Israel đang bước vào "giai đoạn mới" của cuộc chiến khi chuyển hướng tập trung vào Hezbollah. "Trọng tâm đang chuyển sang phía bắc bằng cách chuyển hướng nguồn lực và lực lượng", ông nói.

Ông đưa ra tuyên bố trên một ngày sau khi Nội các Israel tuyên bố việc đưa những cư dân di tản trở về nhà của họ ở miền bắc Israel trở thành mục tiêu chính thức của cuộc chiến . Động thái này phần lớn mang tính biểu tượng. Bởi các nhà lãnh đạo Israel từ lâu đã cam kết sẽ đưa những người dân này trở về nhà. Nhưng việc nâng cao tầm quan trọng của mục tiêu này báo hiệu một lập trường cứng rắn hơn.

Sau cuộc họp với các quan chức an ninh cấp cao vào 18.9, Thủ tướng Benjamin Netanyahu tuyên bố: “Chúng tôi sẽ đưa người dân miền bắc trở về nhà một cách an toàn”.

Ông Netanyahu cũng đưa ra thông điệp cứng rắn tương tự với phái viên cấp cao của Hoa Kỳ được cử tới khu vực trong tuần này để xoa dịu căng thẳng. Trong buổi hội kiến Thủ tướng Israel, Đặc phái viên Amos Hochstein đã nói ahu rằng việc gia tăng xung đột với Hezbollah sẽ không giúp ích cho việc đưa người Israel đã sơ tán trở về nhà.

Đáp lại, ông Netanyahu tuyên bố, người dân không thể trở về nếu không có "sự thay đổi cơ bản về tình hình an ninh ở phía bắc", theo một Tuyên bố chính thức của Văn phòng Thủ tướng Israel. Tuyên bố cho biết: Mặc dù Israel "đánh giá cao và tôn trọng" sự hỗ trợ của Hoa Kỳ, nhưng họ sẽ "làm những gì cần thiết để bảo vệ an ninh của mình".

Chiến tranh liệu có thể tránh khỏi?

Rõ ràng Israel đã quyết định mở một cuộc tấn công lớn nhằm vào Lebanon với vụ không kích vào thủ đô Beirut hôm 20.9, chỉ vài giờ sau khi Hezbollah phóng 140 quả tên lửa vào khu vực biên giới với Israel.

Trong khi đó, dư luận ở Israel dường như ủng hộ hành động cứng rắn hơn đối với Hezbollah. Một cuộc thăm dò vào cuối tháng 8 của Viện Dân chủ Israel, một nhóm nghiên cứu tại Jerusalem, cho thấy 67% người Do Thái được hỏi cho rằng Israel nên tăng cường phản ứng với Hezbollah. Trong đó có 46% người Do Thái được hỏi tin rằng Israel nên phát động một cuộc tấn công sâu vào cơ sở hạ tầng của Lebanon và 21% muốn có một phản ứng tăng cường tránh tấn công vào cơ sở hạ tầng của Hezbollah.

“Có rất nhiều áp lực từ xã hội để tiến hành chiến tranh và giành chiến thắng”, Avivi, vị tướng đã nghỉ hưu, cho biết. “Trừ khi Hezbollah đột nhiên nói rằng họ sẽ rút khỏi miền Nam Lebanon, chiến tranh chắc chắn xảy ra”.

Một cuộc chiến như vậy chắc chắn sẽ gây ra hậu quả tàn khốc cho cả hai bên. Đã có hơn 500 người Lebanon thiệt mạng tại Lebanon do các cuộc không kích của Israel kể từ ngày 8.10.2023, hầu hết là các chiến binh Hezbollah và các nhóm vũ trang khác nhưng cũng có hơn 100 thường dân. Ở miền bắc Israel, ít nhất 23 binh lính và 26 thường dân đã thiệt mạng do các cuộc không kích từ Lebanon.

Israel từng gây ra thiệt hại nặng nề cho Lebanon trong cuộc chiến kéo dài một tháng nhằm Hezbollah vào năm 2006. Các nhà lãnh đạo Israel đã đe dọa sẽ có hành động cứng rắn hơn lần này, và cam kết sẽ sẽ lặp lại “cảnh tàn phá tương tự như ở Gaza” ở Lebanon.

Nhưng Hezbollah cũng đã xây dựng năng lực của mình kể từ năm 2006. Hezbollah ước tính có 150.000 tên lửa và rocket, một số được cho là có hệ thống dẫn đường có thể đe dọa các mục tiêu nhạy cảm ở Israel. Họ cũng đã phát triển một đội máy bay không người lái ngày càng tinh vi.

Với khả năng tấn công mọi bất kỳ đâu trên đất nước Israel, Hezbollah có thể khiến nền kinh tế Israel đình trệ và khiến hàng trăm nghìn người Israel phải sơ tán vì chiến tranh. Không một thường dân nào mong muốn một kịch bản như vậy.