Hướng dẫn về AI của IPU: Lộ trình mới cho các nghị viện

Ứng dụng AI trong nghị viện là chủ đề của nhiều cuộc thảo luận trong khuôn khổ Liên minh Nghị viện Thế giới (IPU), cũng như rất nhiều hội nghị, hội thảo liên nghị viện khác. Cuối năm ngoái, cơ quan này vừa ban hành Hướng dẫn về AI cho các nghị viện. Đây là một hướng dẫn toàn diện cho các nghị viện trong việc sử dụng AI nhằm nâng cao hoạt động của mình, tăng cường tính hiệu quả hơn và phục vụ người dân tốt hơn.

Tháng 10.2024, tại Đại hội đồng lần thứ 149, IPU đã thông qua một nghị quyết về “Tác động của AI đối với dân chủ, nhân quyền và luật pháp”, thúc giục các nghị viện trên toàn thế giới nhanh chóng xây dựng các khuôn khổ pháp lý và chính sách liên quan đến việc triển khai và sử dụng một cách có trách nhiệm công nghệ AI. Không lâu sau khi thông qua nghị quyết này, vào tháng 12.2024, IPU đã ban hành Hướng dẫn về AI cho các nghị viện. Đây là một hướng dẫn toàn diện cho các nghị viện trong việc sử dụng AI nhằm nâng cao hoạt động của mình, tăng cường tính hiệu quả hơn và phục vụ người dân tốt hơn.

1702156188247.jpg
Nghị viện châu Âu trở thành cơ quan đầu tiên thông qua Luật AI năm 2023. Ảnh: INT

Những nội dung cơ bản

Bản Hướng dẫn này của IPU bao gồm nhiều nội dung đa dạng, gồm 15 đề mục chính về vai trò của AI trong nghị viện, hợp tác liên nghị viện về AI, các ứng dụng của AI tại nghị viện, việc quản trị dữ liệu, phát triển hệ thống, bảo đảm an ninh mạng… Trong số đó, những nội dung cốt yếu nhất tập trung vào: tầm quan trọng của cách tiếp cận chiến lược, việc quản trị chặt chẽ, các cân nhắc về mặt đạo đức và việc quản lý rủi ro khi áp dụng AI. AI sẽ không thay thế việc ra quyết định cho con người, đặc biệt là tại những diễn đàn quan trọng quốc gia như nghị viện. Do đó, Hướng dẫn của IPU nhấn mạnh việc làm sao để AI giúp tăng cường năng lực của con người, đặc biệt là trong quá trình thảo luận và ra quyết định một cách dân chủ.

Để triển khai AI, IPU hướng dẫn các nghị viện xem xét, cân nhắc các yếu tố cụ thể sau: Các hành động chiến lược hướng tới quản trị AI, trong đó nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát triển một kế hoạch chiến lược để tích hợp AI vào các hoạt động của nghị viện; rủi ro và thách thức đối với nghị viện, bao gồm các vấn đề tiềm ẩn, các thành kiến ​​có thể phát sinh khi sử dụng AI, cách thức quản lý rủi ro; các nguyên tắc đạo đức khi sử dụng AI; việc tuân thủ các khuôn khổ và tiêu chuẩn AI quốc gia và quốc tế; việc quản lý dữ liệu một cách hiệu quả và có trách nhiệm đạo đức; đào tạo về kiến thức dữ liệu và các kiến thức, kỹ năng sử dụng AI tại nghị viện.

Cũng như nhiều nước trên thế giới, việc sử dụng trí tuệ nhân tạo phục vụ công việc của nghị viện ở nước ta mới đang ở những bước đầu tiên. Vừa qua, trong chuyến thăm Việt Nam, Phó Tổng Thư ký LHQ về công nghệ kỹ thuật số và công nghệ mới nổi, đồng thời là Đặc phái viên của Tổng Thư ký LHQ về công nghệ, ông Amandeep Gill đã cho rằng, thật đáng mừng khi thấy Việt Nam đang đặt ưu tiên ở cấp lãnh đạo cao nhất về chuyển đổi số và phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo để phát triển. Song ông cũng nhận định thể chế của các quốc gia chưa đủ khả năng để đối phó với thách thức từ sự phát triển của công nghệ mạnh mẽ có khả năng định hình lại nền kinh tế, xã hội và có lẽ là cả hệ thống quản trị của chúng ta.

Việt Nam chủ động xây dựng khuôn khổ pháp lý

Trước những yêu cầu thực tiễn, Quốc hội Việt Nam đã khá nhanh chóng trong nỗ lực xây dựng khuôn khổ pháp lý về công nghệ số với việc xem xét, cho ý kiến đối với dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số. Đối với việc nâng cao hơn nữa hiệu quả hoạt động của các cơ quan của Quốc hội, ngày 31.12.2024, Ủy ban Thường vụ Quốc hội Việt Nam đã ban hành Nghị quyết số 1343/NQ-UBTVQH15 về xây dựng và phát triển Quốc hội số giai đoạn 2024 – 2026, định hướng đến năm 2030. Một trong những mục tiêu rất cụ thể của Nghị quyết là từ nay đến năm 2026, 100% quy trình, nghiệp vụ được thực hiện trên môi trường số. Ứng dụng trí tuệ nhân tạo hỗ trợ nghiệp vụ chuyên môn.

Để thực hiện nghị quyết nêu trên, các cơ quan của Quốc hội, cơ quan thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Văn phòng Quốc hội có thể cân nhắc lập kế hoạch chiến lược rõ ràng để tích hợp AI vào hoạt động của mình, trong đó xác định những lĩnh vực mà AI có thể mang lại nhiều lợi ích nhất, cân nhắc những tác động về đạo đức, quyền riêng tư dữ liệu và tính minh bạch và bồi dưỡng, tăng cường năng lực của đại biểu Quốc hội và đội ngũ công chức giúp việc (hiểu biết về dữ liệu AI, cách thức hoạt động của các hệ thống AI, các thuật toán thiên vị, các rủi ro tiềm ẩn…).

Với vai trò là một tổ chức quốc tế của các nghị viện quốc gia hoạt động để thúc đẩy ngoại giao nghị viện, trao quyền cho các nghị viện và nghị sĩ để thúc đẩy hòa bình, dân chủ và phát triển bền vững tại các quốc gia, IPU còn đóng vai trò quan trọng trong việc đưa ra các định hướng, các hướng dẫn cho các nghị viện quốc gia về nhiều vấn đề đa dạng... Hướng dẫn này được IPU đưa ra khá kịp thời, với sự tham gia cung cấp thông tin, kinh nghiệm thực tế từ nhiều nghị viện quốc gia, đặc biệt là từ Hạ viện Brazil và Nghị viện châu Âu với hy vọng giúp cho các nghị viện quốc gia có những bước đi phù hợp để sử dụng AI một cách hiệu quả nhất cho công việc của mình.

Thế giới 24h

Chính sách "giảm kép" của Trung Quốc về dạy thêm: Giải quyết tận gốc việc dạy thêm
Thế giới 24h

Chính sách "giảm kép" của Trung Quốc về dạy thêm: Giải quyết tận gốc việc dạy thêm

Đánh giá sau hơn 3 năm thực hiện chính sách “giảm kép” cho thấy, chính sách này ban đầu đã tạo ra những chuyển biến tích cực. Song do nhu cầu học thêm của các gia đình quá lớn, đã xuất hiện tình trạng dạy chui với các cơ sở, tổ chức dạy thêm trá hình. Các chuyên gia cho rằng, chừng nào còn các kỳ thi khốc liệt chừng đó các gia đình sẽ còn nhu cầu luyện thi và có cầu sẽ có cung, dù ở hình thức nào.

Chính sách "giảm kép" của Trung Quốc về dạy thêm: Giảm gánh nặng cho phụ huynh và học sinh
Thế giới 24h

Chính sách "giảm kép" của Trung Quốc về dạy thêm: Giảm gánh nặng cho phụ huynh và học sinh

Nổi tiếng với môi trường học tập cạnh tranh khốc liệt, Trung Quốc cũng là quốc gia chứng kiến cuộc đua dạy thêm, học thêm và tình trạng bùng nổ các trung tâm gia sư tư nhân trở thành một vấn nạn. Vào năm 2021, Chính phủ đã ban hành chính sách mới “shuang jian” (song giảm) hay còn gọi là “giảm kép” với hai mục tiêu: giảm áp lực học tập cho học sinh bằng cách giảm khối lượng bài tập và giảm áp lực tài chính cho phụ huynh bằng cách siết chặt hoạt động dạy thêm.

Chính sách "giảm kép" của Trung Quốc về dạy thêm: Học sinh bị áp lực cả "thừa" lẫn "thiếu"
Thế giới 24h

Chính sách "giảm kép" của Trung Quốc về dạy thêm: Học sinh bị áp lực cả "thừa" lẫn "thiếu"

Chương trình đánh giá học sinh quốc tế (PISA) chỉ ra Trung Quốc tiếp tục là quốc gia dẫn đầu về xếp hạng học sinh. Không chỉ ở Thượng Hải và Bắc Kinh, học sinh ở các vùng nông thôn, vùng khó khăn cũng vượt trội so với các bạn cùng lứa ở một số quốc gia. Tuy nhiên, vị thế này cũng gây nhiều áp lực trong môi trường học tập, khi trẻ em phải dành quá nhiều thời gian cho việc học tập trong khi rất ít thời gian nghỉ ngơi hoặc vận động.

Lãnh đạo Mỹ - Ấn Độ nhất trí giải quyết bất đồng thuế quan, thương mại
Thế giới 24h

Lãnh đạo Mỹ - Ấn Độ nhất trí giải quyết bất đồng thuế quan, thương mại

Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi và Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã nhất trí sẽ sớm bắt đầu các cuộc đàm phán nhằm đạt được một thỏa thuận thương mại và giải quyết bế tắc về thuế quan. Hai nhà lãnh đạo cũng nhất trí củng cố quan hệ quốc phòng và an ninh trong cuộc gặp song phương đầu tiên tại Nhà Trắng ngày 13.2.

Châu Âu yêu cầu phải có một ghế trên bàn đàm phán về Ukraine
Thế giới 24h

Châu Âu yêu cầu phải có một ghế trên bàn đàm phán về Ukraine

Các cường quốc hàng đầu châu Âu, bao gồm Anh, Pháp và Đức, đã tuyên bố họ phải tham gia vào bất kỳ cuộc đàm phán nào trong tương lai về số phận của Ukraine, nhấn mạnh rằng chỉ có một thỏa thuận công bằng với các biện pháp đảm bảo an ninh mới có thể đảm bảo hòa bình lâu dài. Tuyên bố trên được đưa ra sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố Nga và Mỹ sẽ nhanh chóng đàm phán kết thúc chiến tranh Ukraine.

Trung Quốc có thể lấp khoảng trống của Mỹ ở WHO?
Thế giới 24h

Trung Quốc có thể lấp khoảng trống của Mỹ ở WHO?

Trong suốt hai thập kỷ qua, Trung Quốc đã xây dựng một chương trình viện trợ y tế công cộng quy mô cho thế giới, được thúc đẩy mạnh mẽ hơn do đại dịch Covid-19. Khi Hoa Kỳ rút lui khỏi Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và các chương trình viện trợ nhân đạo liên quan đến y tế công cộng, liệu Trung Quốc có thể thay thế vị trí này và củng cố hơn nữa ảnh hưởng trên toàn cầu?

EU: Thuế quan của Mỹ chỉ khiến tất cả cùng thua
Thế giới 24h

EU: Thuế quan của Mỹ chỉ khiến tất cả cùng thua

Quyết định của Tổng thống Mỹ Donald Trump về áp dụng mức thuế 25% đối với thép và nhôm nhập khẩu vào Mỹ, không có miễn trừ hay ngoại lệ, đã gây ra sự phản đối dữ dội trên khắp châu Âu. Cả các nhà lãnh đạo đến các chuyên gia ở châu Âu đều cảnh báo biện pháp này sẽ không mang lại lợi ích cho bất kỳ ai.

Hàn Quốc sẽ mở rộng hỗ trợ nông nghiệp cho 50 quốc gia vào năm 2029
Thế giới 24h

Hàn Quốc sẽ mở rộng hỗ trợ nông nghiệp cho 50 quốc gia vào năm 2029

Chính phủ Hàn Quốc đã công bố một kế hoạch dài hạn nhằm hỗ trợ các quốc gia phụ thuộc vào nông nghiệp bằng cách chia sẻ bí quyết, công nghệ, nguồn vốn do cả chính phủ và các công ty tư nhân cung cấp nhằm tăng cường vai trò của quốc gia này trong nỗ lực cải thiện an ninh lương thực ở các quốc gia đang phát triển.

Vụ bé gái bị giáo viên đâm tử vong ở Hàn Quốc: Báo động về sức khỏe tâm thần của giáo viên và an toàn trường học
Thế giới 24h

Vụ bé gái bị giáo viên đâm tử vong ở Hàn Quốc: Báo động về sức khỏe tâm thần của giáo viên và an toàn trường học

Cảnh sát đang điều tra vụ án một bé gái bị giáo viên đâm tử vong tại một trường tiểu học ở Daejeon cho biết hôm 11.2, vụ tấn công đã được giáo viên này lên kế hoạch nhưng nghi phạm đã chọn ngẫu nhiên nạn nhân là học sinh cuối cùng rời khỏi trường. Thảm kịch làm dấy lên lo ngại về an toàn trường học cũng như sức khỏe tâm thần của giáo viên.

Iran nới lỏng hạn chế nhập khẩu ô tô và iPhone: Động thái hướng tới mở cửa?
Thế giới 24h

Iran nới lỏng hạn chế nhập khẩu ô tô và iPhone: Động thái hướng tới mở cửa?

Tất cả những gì sinh viên kiến ​​trúc Amirhossein Azizi mong ước cho sinh nhật lần thứ 19 của mình là chiếc iPhone đời mới nhất, thứ không xuất hiện ở quốc gia này trước kia. Và với quốc gia đang túng thiếu tiền mặt như Iran, đó cũng chính là những gì nền kinh tế này cần – từng bước hướng tới mở cửa.

Khởi đầu thuận lợi cho thời kỳ mới
Thế giới 24h

Khởi đầu thuận lợi cho thời kỳ mới

Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba vừa kết thúc chuyến công du Washington hôm 9.2 với nhiều thành công khi ông có được cam kết của chủ nhân Nhà Trắng về việc theo đuổi “thời hoàng kim mới” trong quan hệ Hoa Kỳ - Nhật Bản.